Friso Veltkamp – Vonk

Tags

boeken, boeken 2017, boekrecensie, debuut, Friso Veltkamp, lezen, tinder

Friso Veltkamp – Vonk

Ooit in mijn eerste jaar voor de klas, een jaar waarin je maar wat doet en kijkt of het vak bij je past, maar meer nog wordt er door je leerlingen bekeken of het bij je past, had ik een tweetal in de klas waar je wat vreemd tegenaan keek. Punk was al twintig jaar oud, dus retropunk kwam het dichtst in de buurt. Mijn referentiekader was niet groot genoeg om alle leerlingen te begrijpen, maar een oude (letterlijk en figuurlijk) collega opende mijn ogen. “Geweldig toch, die twee zijn lekker op zoek naar hun eigen identiteit”, hoor ik haar nog zeggen. Ze had gelijk. Sta open en het komt goed. Sindsdien een belangrijke les bij elke klas die lastig is, bij elke leerling waar je eerst niet weet wat je er mee kunt.

Het tweetal bleek hun tijd vooruit. Het branden van een CD was voor mij nog onbekend. Voor hun een bijbaantje. Al snel was ik vaste klant. Elke week twee titels, zij leverden zelfs de meest onbekende titels en ik gaf een deel van mijn salaris daar graag aan uit. In de tussentijd leerden ze ook nog wel wat. Een van het tweetal kwam ik een paar jaar geleden ineens tegen als collega, de ander bleek begin dit jaar een boek te hebben uitgebracht.

Geen twijfel, dat boek wilde ik hebben. Lezen. “Vonk is een tocht door de wereld van Tinder”, staat op de achterflap. Een onderwerp waar ik niet echt iets van af weet, interessant om te lezen dus. Op naar de website, geld overmaken en voor de dag voorbij was lag er al een gesigneerde versie in mijn brievenbus. Ik was gewoon thuis. Nummer 65 was ik. Leuk.

Toen moest ik het boek nog lezen. Ondertussen was Friso erg actief op social media. Alles waar ik niet aan had gedacht toen ik zelf een jaar ervoor mijn reisverhalen probeerde te slijten, deed hij gewoon. Hij haalde de krant. Zijn boek lag bij Broekhuis. Hij ging voor de tweede druk.

In het vliegtuig op weg naar wat stagebezoeken begon ik. Overstappen, geen probleem. Het las als een trein. Een dag later had ik het uit. Toen moest ik een oordeel vormen. Lastig. Ik ben niet onbevooroordeeld. Maar ik herken wel de amateurschrijver, ik ben er zelf een. Ik zie de fouten terugkomen die ik zelf ook maak(te). Taalfouten. Meer dan een docent kan zien. Een goede redacteur had er veel uit kunnen filteren. Maar ze stoorden me. Zo veel dat ik het verhaal ondergeschikt maakte aan de vorm. Ik kon het opzij zetten. Toen las ik een schelmenroman. Jan Cremer maar dan vijftig jaar later. Een roman over Tinder, maar stiekem eigenlijk een verkapte liefdesgeschiedenis. Niets mis mee, de mooiste literatuur gaat over verloren liefdes, misschien is het wel geen toeval dat net als Tolstoj de tragische liefde over Anna gaat. En dus gaat dit boek over haar. Niet over Linda, niet over Nora, niet over Manon. Het is Anna.

En Anna’s verhaal begint leuk. De eerste date meteen op bezoek bij de familie. Met kerst. Het sterke gegeven zorgt ervoor dat de helft van het boek al meteen de moeite waard is. Dit is 2017, je spreekt via Tinder af, het lijkt een geintje en voor je het weet zit je tegen de potentiele schoonfamilie te liegen over je gezamenlijke plannen die je a la minute bedenkt. En even later zit je in het vliegtuig, omdat de tickets je geschonken worden.

Friso Veltkamp heeft een leuk boek geschreven waar genoeg op aan te merken is. Het einde is niet het sterkste deel. Het voetbaldeel is verrassend voor mij, want twintig jaar geleden waren het andere leerlingen waarmee ik over voetbal sprak. Met Friso ging het over muziek, zoals het een gedeeltelijk autobiografisch boek betaamt, heeft hij meerdere goede artiesten in het verhaal weten te verwerken. Hidden messages. Onderhuidse beïnvloeding. (zijgedachte: Waarom staan de Tindersticks er niet in? Te voordehandliggend?)

Met veel plezier las ik het boek uit. Met net zo veel plezier beveel ik het aan. Leuk in de schoen of onder de boom. En stiekem geef ik de tip om voor boek twee iets meer tijd te nemen. Iets meer schematisch te gaan werken en iets minder te vertrouwen op ‘de flow’. Een extra redacteur zoeken. Niet alleen voor de inhoud, maar zeker voor de taal. Dat gezegd hebbende: ik heb bestsellers gelezen die zowel stilistisch als taalkundig minder waren.

Citaat: “Waren dat mijn vingers die dat zojuist hadden getypt? Heb ik een conflict gemist in mijn neurotransmitters? Ik keek naar het scherm. Nog geen antwoord. Hoe weet je eigenlijk of iemand je terug appt? Krijg je daar een bericht van? Zoiets als: gefeliciteerd, iemand die je nooit hebt gezien maar alleen door jouw neukwenskeuring is gekomen heeft besloten je vijf procent minder kansloos te laten voelen.”(p.20)

Nummer: 17-038
Titel: Vonk
Auteur: Friso Veltkamp
Taal: Nederlands
Jaar: 2017
# Pagina’s: 245 (9090)
Categorie: Fictie
ISBN: 978-94-6323-096-4

Meer:
Friso Veltkamp
Tubantia
Twitter
Goodreads

Themaweek 41: Bijzondere/gesigneerde boeken

Bert Wagendorp & JW Roy – Lance. The rise & fall in 14 songs

Tags

Bert Wagendorp, boeken, boeken 2017, boekrecensie, J.W. Roy, Lance Armstrong, lezen, rock opera, wielerboek, wielrennen

Bert Wagendorp & JW Roy – Lance. The rise & fall in 14 songs

Het eerste deel van de Sint Willebrord Sessies was geweldig. Veertien geweldige wielerliederen, prachtige teksten, goede artiesten en klassiekers als ‘Het leven is een kermiskoers’, ‘Niemand kan het winnen van de tijd’ en ‘Kampioenen’. Voor deel twee bedachten Bert Wagendorp en JW Roy een thema. Het leven van Lance Armstrong als rock-opera levert veertien nieuwe nummers op en buiten een prachtige CD ook een schitterend boek.

Veertien nummers, elk nummer een andere artiest, JW Roy als constante factor, veertien hoofdstukken, het boek is een aanwinst op de plank wielerboeken. Blij ben ik dat ik de gesigneerde en genummerde eerste editie wist te bemachtigen, nummer 232 is mijn exemplaar.

Het mooie is dat het verhaal een waarheidsgetrouw, maar poëtisch weergegeven levensverhaal is. Het is geen ode aan de wielerheld, geen veroordeling van de valsspeler. Beide aspecten zijn aanwezig, maar het geheel is genuanceerder, Armstrong is niet met een enkel label te vangen, al zouden velen dat willen. De grootse vergelijking wordt niet geschuwd. Faust, Icarus, ze komen niet ten onrechte voorbij.

Teksten van Wagendorp, kan niet missen. JW Roy maakt passende muziek, ook altijd goed. Goede gasten, Rick de Leeuw, Alex Roeka en Peter Winnen, allemaal liefhebbers, het is geen wonder dat dit project buitengewoon werd. Helaas werd het live slechts een enkele keer uitgevoerd en dan ook nog eens helemaal aan de andere kant van het land. En dat mijn CD wat haperingen vertoont, ach, via Spotify kan ik alles luisteren wanneer ik wil.

Prachtig boek, prachtige CD, ik kom superlatieven te kort. Van zijn wereldtitel in 1993 tot het afpakken van zijn zeven tourzeges, dit boek is de beste samenvatting, beter dan andere boeken over hem, zeker een stuk beter dan zijn eigen boeken die ondertussen al naar de fictie-afdeling van de betere boekhandels is verdwenen.

Citaat: “Dat doping hem aan zeven Tourzeges hielp, is een hardnekkig misverstand. Er was in het peloton niemand die harder trainde dan de Texaan, er was niemand anders met zijn bijna ziekelijke overwinningsdrang, er was geen andere kopman die zo planmatig te werk ging en die zo nauwgezet zijn medestanders uitzocht, in Lance’ geval met name ploegleider Johan Bruyneel.”(p.14)

Nummer: 17-036
Titel: Lance. The rise & fall in 14 songs
Auteur: Bert Wagendorp e.a.
Taal: Nederlands/Engels
Jaar: 2017
# Pagina’s: 144 (8797)
Categorie: Wielrennen
ISBN: 978-94-6231-030-8

Meer Willebrord:
Uitgeverij De Muur
NRC (recensie)
Interview met Wagendorp en Roy

Meer Lance op gerbie.nl:
Net om Lance Armstrong sluit
Door de pijngrens
Tour de Lance
Wat gaat Lance vertellen
De Lance factor
Gepakt

Meer Bert Wagendorp:
De dubbele schaar
De proloog
Ventoux
Het Nieuwste Schavot
Een zaterdagmiddag
Masser Brock

Themaweek 41: Bijzondere/gesigneerde boeken

Lidewey van Noord – Pellegrina

Tags

boeken, boeken 2017, boekrecensie, gesigneerd, Italië, lezen, Lidewey van Noord, Robert Jan van Noort, themaweek, wielerboek, wielrennen

Lidewey van Noord – Pellegrina

Natuurlijk valt het boek op in de kast. De rug ziet er uit alsof het verkeerd is ingebonden, alsof de buitenste laag er vanaf is gevallen. En dat past op de een of andere manier mooi bij het boek. Geschreven door Lidewey van Noord en voorzien van prachtige foto’s door Robert Jan van Noort. Al snel had ik door dat ik op tijd moest reageren om een van de exemplaren van de eerste druk te bemachtigen. Het is me gelukt. Ik heb nummer 341 van 500, gesigneerd nog wel.

Blij bladerde ik door het boek, meteen na ontvangst. Toch was het boek iets anders dan verwacht toen ik begon met lezen. Je zou dit boek namelijk een wielerboek kunnen noemen, maar tegelijkertijd zou je ook kunnen beweren dat dit een reisgids is voor Italië, waar de edele wielersport niet meer dan een aanleiding is om een bezoekje te brengen aan een bepaalde plek.

En dan begrijp ik de titel beter. Een Pellegrina, een pelgrimstocht door het prachtige land waar wielrennen aan de ene kant een mythische status heeft gekregen, aan de andere kant het land van de tragische verhalen, waar er ook zoveel van zijn.

Veel mooie verhalen, nog meer schitterende foto’s. Maar ook een prachtige levensles van Eddy Mazzoleni: “Sporters geven altijd alles.(…) Natuurlijk laat je het dan niet na om doping te gebruiken als dat je net die twee, drie procent extra kan geven zodat je kunt winnen. (…) Het is een tactisch spel, wat niet alleen sporters spelen, je ziet het overal. Gesjoemel met obligaties in de financiële wereld, steekpenningen in de politiek, winkels die belastingen ontduiken door geen bonnetjes uit te schrijven.” Volgens mij kun je een Italiaan niet beter beschrijven dan dat Mazzoleni dat zelf doet.

Wie Italië wil leren kennen heeft dit boek nodig. Wie volgend voorjaar naar San Remo gaat of in het najaar de ronde van Lombardije gaat bekijken, kan geen beter boek meenemen dan deze.

Citaat: “Glunderend bekijkt hij zijn jongere zelf een tijdje. Dan staat hij erop nog meer foto’s te maken van mij voor een poster van Coppi. Ik snap inmiddels waarom. Een foto met Coppi, dat is hier in Castellania het meest waardevolle wat een mens kan bezitten.”(p.55)

Nummer: 17-030
Titel: Pellegrina. Een Italiaanse bedevaart
Auteur: Lidewey van Noord & Robert Jan van Noort
Taal: Nederlands
Jaar: 2016
# Pagina’s: 208 (7349)
Categorie: Wielrennen
ISBN: 978-94-623-1020-9

Meer:
Lidewey van Noord
Ciao Tutti
Hebban

Themaweek 41: Bijzondere/gesigneerde boeken

Gert Hage – Napels Een duivels paradijs

Tags

boeken, boeken 2017, boekrecensie, Gert Hage, Italië, lezen, Napels, Napoli, reisboek, reizen, themaweek

Gert Hage – Napels Een duivels paradijs

Het daaropvolgende schooltripje was met de tweedejaars die zelf hun werkweek mochten organiseren, de trip ging naar Napels en Rome. Ik had nog een boek in de kast staan, gesigneerd nog wel; verkregen door te crowdfunden, terwijl de journalist nog in Napels woonde.

Ooit, twee decennia eerder, was ik bijna een hele dag in Napels. Van eind van de ochtend tot ver in de avond zwierf ik door de straten van de stad die elk uur meer indruk op me maakte. Mijn eerste reisverslag ooit schreef ik op het station.

Erg blij was ik dus dat ik naar die stad terug mocht. En dus begon ik in het vliegtuig al met dit boek. Een mooi boek, waarin Hage het leven beschrijft. Het leven in een van de mooiste steden ter wereld. Het normale leven van de doorsnee inwoner van de stad. Mooie observaties, zoals de klagende werknemer van een atelier waar merken illegaal worden nagemaakt. De markt voor illegale producten is overgenomen door de Chinezen, waar ze de namaak blijkbaar een stuk goedkoper kunnen maken.

Napels is een stad waar men niet van regels houdt. Niet van autoriteit. En dus gebeuren de dingen er net iets anders dan in de meeste steden verder noordwaarts. Tegelijkertijd is dat ook de charme van de stad. De inwoners genieten meer van het leven, de stad voelt daardoor anders aan.

De anderhalve dag die ik er deze keer mocht doorbrengen was weer een genot. Tussendoor, en ook later in Rome, las ik de verhalen van Hage die erg veel moeite doet om je als lezer mee te nemen in zijn zoektocht naar de essentie van de stad. Hij spreekt vele mensen, kennissen van kennissen om van alles te begrijpen.

De stad van de Camorra en de voetbalclub, van de gastronomie en het goede leven, van de wanorde en de chaos. Napels blijft een fascinerende stad, daar kan ik vaak en veel over lezen. Hage’s boek is een aanrader.

Citaat: “Ik wil de kinderen laten zien dat de wereld ook mooi en waardevol kan zijn. Cultuur en schoonheid zijn machtige wapens. De camorra is banger voor boeken dan voor de politie.”(p.74)

Citaat 2: “Vijf dagen vierde Napels uitzinnig feest, het carnaval van Rio waar daarbij een bescheiden dorpsfeestje. De winkels waren maar een paar uur per dag open, de kantoren verlaten. Dag en nacht klonk vuurwerk. In de straten en stegen liepen vrouwen af en aan met pannen pasta, gefrituurde ansjovissen en gevulde inktvis. Bakkers vulden de eettafels met meterslange lichtblauwe cakes. Er werden kapelletjes voor Maradona ingericht, op de muren van pleinen verschenen metershoge muurschilderingen met zijn afbeelding. Het was meer dan een voetbalfeest, het was een bevrijdingsfeest. Op die tiende mei won geen club, maar een stad.” (p.129/130)

Nummer: 17-018
Titel: Napels een duivels paradijs
Auteur: Gert Hage
Taal: Nederlands
Jaar: 2016
# Pagina’s: 207 (4464)
Categorie: Reizen
ISBN: 978-90-468-2074-2

Meer recensies:
Volkskrant
Staantribune
Dit is Italie

Over Gert Hage:
Vrij Nederland
Journa.com
Nieuw Amsterdam (inclusief preview)

Napels op gerbie.nl:
Napels (reisverslag)
Universiteit van de straat
La Magica Storia
Peter Moore – Vroom by the sea
Luciano de Crescenzo – Thus spake Bellevista

Themaweek 41: Bijzondere/gesigneerde boeken

Bert Wagendorp – Masser Brock

Tags

Bert Wagendorp, boeken, boeken 2017, boekrecensie, in het nieuws, krant, lezen, politiek, themaweek

Bert Wagendorp – Masser Brock

Al jaren ben ik fan van Wagendorp. Zijn wielerverhalen, zijn columns, zijn eerste boeken, zonder uitzondering vond ik het goed. Het was zelfs zo erg dat ik Ventoux lichtelijk vond tegenvallen. Natuurlijk vond ik het een geweldig boek, maar de massale aandacht, de hype rondom het boek, hadden het verwachtingspatroon zo hoog opgestuwd dat het bijna alleen maar kon tegenvallen. Niet eerlijk dus.

Uitverkoren, zo voelde ik me, toen ik van de uitgever een recensie-exemplaar kreeg opgestuurd. Ik mocht het nieuwe boek van Wagendorp lezen voordat het verkrijgbaar was. Met veel plezier stortte ik me op mijn taak. Dat was geen moeite, het boek trekt je naar binnen, het verhaal sleurt je mee. Andere boeken gingen even opzij, de krant bleef liggen, een paar dagen later had ik het al weer uit.

Masser Brock is de columnist van De Nieuwe Tijd, de beste krant van het land. Zijn pen is gevreesd, zijn mening relevant. Maar gaandeweg gaat bij Brock de twijfel toeslaan. Als jonge idealistische journalist was hij altijd op zoek naar de waarheid. In Urk kwam hij er achter dat de waarheid lastig was. Want zelfs al had je een bron, dan kan het nog gebeuren dat de bron ontkent. Of dat de bron gevaar loopt wanneer je de almachtige waarheid publiceert. Maar wat is die waarheid? Gaandeweg komt hij tot de conclusie dat er een gelaagde waarheid bestaat. Onder elke waarheid een andere waarheid.

Dat maakt het leven als columnist niet eenvoudiger. Zeker als hij door de voormalige hoofdredacteur op een spoor wordt gezet, dat door diens zoon, de huidige hoofdredacteur meteen wordt geblokkeerd. Natuurlijk lekt het later alsnog uit, moet de krant er in meegaan, al kost het ze vele abonnees. Een derde verhaallijn gaat over vier soldaten die een staatsbegrafenis kregen, maar dat achteraf niet verdienden. De overeenkomst tussen alle drie verhalen is dat de waarheid misschien wel niet de waarheid is. Of dat je niets met de waarheid kunt, omdat niemand er belang bij heeft om het naar buiten te brengen.

In een prachtig meeslepend verhaal slaagt Wagendorp er in de hele gedachtegang van Masser Brock te volgen. Van jong en ambitieus naar oud en uitgeblust. Ongetwijfeld zitten er autobiografische elementen in de hoofdfiguur, zijn de vragen die hij zich stelt waarschijnlijk ook de vragen die Wagendorp zich heeft gesteld, na jaren columnist te zijn geweest van de Volkskrant. Maar de overeenkomsten zitten eerder bij de nevenfiguren, zoals de premier die erg veel wegheeft van de huidige minister-president en de cameo van Mart Smeets die aan het begin en aan het eind even langskomt.

Uiteindelijk zijn de gedachten van Brock, her en der in het verhaal, de ruggengraat van het verhaal. Alle gebeurtenissen komen daaruit voort. En die gedachten zijn volgens mij leuke lesstof voor een college op de school voor journalistiek. Zoals op blz. 409: “Nieuws is de nieuwe legitimatie van krankzinnigheid. Mensen blazen zichzelf op omdat ze weten dat ze daarmee het nieuws zullen halen en omdat het nieuws van hen zal overnemen waartoe ze zelf niet meer in staat zijn: angst zaaien, onrust. Ze snijden iemand zijn strot af en filmen het, omdat ze weten dat er genoeg mensen bereid zullen zijn het online te zetten, omdat het clicks oplevert. Nieuws maken is politiek doel geworden, een commercieel doel.”

Wel grappig dat de bescheiden Wagendorp, zoals ik hem heb leren kennen tenminste, in het boek iemand zijn vorige boek laat lezen (een blauw boek met Ventoux op de cover). Out of character en juist daarom wel weer passend bij dit boek.

Citaat: “Ik zeg het met een traan, maar er zal altijd een markt blijven voor de waarheid. Zelfs voor de halve waarheid. Er zullen altijd mensen blijven die de waarheid willen weten. Een paar, tussen de hele amorfe massa die het allemaal geen reet meer interesseert en die ervan uitgaan dat ze toch worden bedonderd. Voor die paar mensen die er anders over denken moet jij je krant blijven maken. En je moet je niet laten meezuigen in de platte nieuwsproductie want dan ga je kapot. Dat geef ik je op een briefje.” (p.316)

Nummer: 17-008
Titel: Masser Brock
Auteur: Bert Wagendorp
Taal: Nederlands
Jaar: 2017
# Pagina’s: 416 (2259)
Categorie: Fictie
ISBN: 978-90-254-4961-2

Meer Masser:
Trouw
Volkskrant
Hebban
Atlas
DWDD
Volkskrant
NOS

Meer Wagendorp op gerbie.nl:
De dubbele schaar
De proloog
Ventoux
Het Nieuwste Schavot
Een zaterdagmiddag

Themaweek 40: Uit de oude boekendoos

Keith Richards – Life

Tags

biografie, boeken, boeken 2011, boekrecensie, Keith Richards, lezen, muziek, Rolling Stones, themaweek

Keith Richards – Life

Ook weer een boek dat ik zelf nooit gekocht zou hebben, tenzij het in de opruiming lag. Maar als verjaardagscadeau daarom juist erg geschikt. Lees eens iets buiten je geijkte kader, iets nieuws. Vele lovende recensies had ik al gelezen (okay, eigenlijk gezien, scanreading is de beste term) over het openhartige boek dat Richards heeft geschreven. De gevolgen van dit boek waren voorspelbaar, ruzie nummer 418 tussen Jagger en Richards.

Volgens mij heeft Richards het boek helemaal niet zelf geschreven, James Fox wordt niet voor niets op de titelpagina genoemd. Een serie hele lange interviews lijkt mij, sommige hoofdstukken zijn overduidelijk spreektaal, geen verhaal. Daarbij komt dan dat Richards op meerdere punten een opmerking maakt in de trant van ‘hier komen we later op terug’. Irritant, want dat er chronologisch verband zit tussen dingen die in zijn leven gebeuren lijkt me wel heel voor de hand liggend. In een interview maak je dergelijke opmerkingen, volgens mij hoeven die niet op papier te verschijnen.

Er staat toch al vrij veel in over zijn jeugd. Het duurt hoofdstukken voordat we aan de Rolling Stones toe zijn, toch de reden dat de meerderheid van de fans dit boek hebben aangeschaft. Toch is al een zesde van het boek voorbij, een behoorlijke prestatie bij een pil van deze omvang. Kortom, genoeg redenen om te zeggen dat het me niet meeviel, deze geautoriseerde autobiografie.

Toch las ik met plezier verder, want de eenzijdige blik van Richards op de wereld was vermakelijk om te lezen. Iemand die jaren geleefd heeft in een roes van drank, drugs en muziek, kan daar mooi over vertellen. En dat kan Richards. Er is genoeg gebeurt om een komisch verhaal te vertellen, om tragiek te beschrijven, om ellende naar buiten te brengen. Dat Richards zich zelf geregeld tegenspreekt is dan ook eerder humoristisch dan irritant. Verwacht niet iemand die een genuanceerde geschiedenis te vertellen heeft, maar zie een eindeloze stroom anekdotes voorbij komen en je hebt een goed boek in je handen.

Dus niet het meesterwerk dat velen er van probeerden te maken, maar eerder de eenoog in het land der blinden. Tenslotte zijn vele (auto)biografieën van beroemdheden, in welk vakgebied dan ook, meestal saai, eenzijdig en kritiekloos. Dat kan de gitarist zeker niet verweten worden. Alleen al daarom verdient hij lof. Dat sommigen dat daarom aanzagen voor een klassieker is begrijpelijk maar onterecht.

Citaat: “Ik was in Parijs, samen met Marlon, op tournee toen ik hoorde dat ons zoontje Tara, toen net twee maanden, in zijn wiegje was overleden. (…) Het enige positieve wat dit betreft was dat Marlon en ik niet met onze neus boven op alle verdriet zaten. Ik moest die avond het podium op. Daarna was het doorploeteren met de tour en met Marlon en die dingen gescheiden houden. (p.390/391)

Nummer: 11-027
Titel: Life
Auteur: Keith Richards (ghostwriter James Fox)
Taal: Nederlands (Orig.: Engels)
Jaar: 2010
# Pagina’s: 575 (8920)
Categorie: Biografie
ISBN: 978-90-229-9567-9

Meer:
Official site
Wikipedia
NY Times
Guardian
Studenten.net

Themaweek 40: Uit de oude boekendoos

Dimitri Verhulst – Problemski hotel

Tags

boeken, boeken 2006, boekrecensie, Dimitri Verhulst, lezen, themaweek, vluchteling

Dimitri Verhulst – Problemski hotel

Ik had wel eens een verhaal gelezen van Verhulst, maar nog nooit een heel boek. Inspiratie voor dit boek kreeg de Vlaming toen hij zich enkele dagen liet opsluiten in een asielzoekerscentrum. Hij schreef er een reportage over. Maar de indruk bleek te groot om na het artikel verder te gaan. Vervolgens dit boek.

Via de ogen van een asielzoeker uit een fictief land zien we het leven in een asielzoekerscentrum. Alle bewoners zijn alleen maar bezig om te zien hoe ze een papiertje kunnen bemachtigen, of dat nu via de reguliere procedure of via een andere methode is. Zo niet, dan probeer je naar Engeland te vluchten.

Verhulst heeft een behoorlijk cynische hoofdfiguur neergezet. Het is een fictieve hoofdpersoon, de fotograaf die in eigen land niet meer kan fotograferen. Het is wel aannemelijk dat een fotograaf een goed beeld vormt van zijn omgeving, je inleven in de beroerde omstandigheden is niet al te moeilijk. Of het daadwerkelijk een paspoortindustrie is, weet ik niet. Maar het lijkt me dat Verhulst niet veel heeft verzonnen voor zijn boek, alleen de juiste gegevens gebruikt heeft. Van asielzoekers die ik ken, gesproken heb, is mijn beeld van een AZC in Nederland niet veel beter dan het Vlaamse AZC dat in dit boek centraal staat.

Het cynisme zit volgens mij niet in de asielzoeker, maar in een samenleving die nog steeds asielzoekers als criminelen behandelt, omdat ‘men’ denkt dat iemand vrijwillig zijn vrienden, familie en bezittingen achterlaat om elders een nieuw bestaan op te bouwen, wetende dat ze daar eigenlijk niet welkom zijn. Vluchtelingen zijn geen profiteurs, het zijn mensen. En in elke groep mensen zitten criminelen, watjes, profiteurs, weldoeners, klootzakken en schatjes.

Nummer: 06-032
Titel: Problemski hotel
Auteur: Dimitri Verhulst
Taal: Nederlands (Vlaams)
Jaar: 2003
# Pagina’s: 110 (5193)
Categorie: Fictie
ISBN: 90-254-1978-X

Themaweek 40: Uit de oude boekendoos

Ira Levin – De dag der dagen

Tags

boeken, boeken 2015, boekrecensie, dystopia, Ira Levin, lezen, themaweek

Ira Levin – De dag der dagen

Een van de beste schrijvers van spannende boeken, vooruit dan maar: thrillers, is Ira Levin. Ik heb al zijn boeken gelezen. Op de een of andere manier is dit de onbekendste. Zal er wel vooral mee te maken hebben dat het niet verfilmd is. Of dat dit het boek met de meeste diepgang is, dat kan natuurlijk ook. De grens met literatuur is overschreden, dit is meer dan een thriller, een echte dystopia.

Het meest waardeloze van een thriller is dat herlezen nooit hetzelfde kan zijn, het einde is al bekend. Toch las ik ‘This perfect day’ met veel plezier voor de tweede keer. Natuurlijk wist ik hoe het ging aflopen, al herinnerde ik me vooral het vooreinde, niet het absolute einde. Het gegeven is mooi.

De wereld is utopisch mooi. Er is geen oorlog, alle mensen gaan netjes met elkaar om, er is een computer die de wereld centraal aanstuurt en alle mensen krijgen een dagelijks spuitje waardoor niemand ziek wordt. Vriendschappen zijn mooi, maar tijdelijk, familiebanden goed, tot een van de familieleden overgeplaatst wordt. Iedereen krijgt een baan die het best bij hem of haar past, dus ook de studie die daar naar toe leidt. Geld bestaat niet, want Uni heeft alles voor je geregeld.

In deze perfecte wereld maken we kennis met Chip. Eigenlijk heet hij Li RM35MM4419, maar zijn grootvader noemt hem Chip. Deze opa zorgt er ook voor dat Chip nadenkt over een wereld waarin niet Uni alles bepaalt, maar waar mensen ook zelf nadenken. Chip wordt een buitenbeentje. Hij moet alleen kijken hoe hij het systeem kan omzeilen.

Het lijkt te lukken wanneer hij een aantal medestanders vindt, maar de groep valt uit elkaar, Chip moet zich weer aanpassen aan het ‘normale’ leven. Het mooie van dit boek is dat je je graag wil vereenzelvigen met Chip. Je ziet dat het gedroomde Utopia eigenlijk een Dystopia is. Maar hoe kun je onder de almachtige tentakels van Uni wegkomen?

Natuurlijk lukt het Chip, anders zou het boek geen doel hebben. Maar hoe en of hij daadwerkelijk vrij is als hij de vrijheid bereikt, is een mooie vraag. Daar is nog wel een discussie over te voeren.

In een zoektocht naar een betere wereld is het leuk om dit boek te lezen. Wereldverbeteraars, oordeel zelf. Niet toevallig wordt dit boek vaak in een adem genoemd met 1984 en Brave new world.

En het einde is beter dan ik me herinnerde. Ook mooi.

Citaat: “King kneep koud zijn ogen samen. ‘Wat is er zo prachtig aan het leven,’ zei hij, ‘dat het eindeloos verlengd moet worden? Wat is er zo fantastisch mooi aan het leven hier of het leven daar, dat tweeënzestig niet genoeg is in plaats van te vechtend veel? Ja, zij worden ouder dan tweeënzestig. Een van hen beweerde dat hij tachtig was en als ik naar hem keek geloofde ik het ook. Maar zij sterven ook jonger, in de dertig, zelfs in de twintig – van het werken en de smerigheid en van op hun ‘geld’ passen.’ “ (p.130)

Nummer: 15-059
Titel: De dag der dagen (orig.: This perfect day)
Auteur: Ira Levin
Taal: Nederlands (orig.: engels)
Jaar: 1970
# Pagina’s: 307 (12498)
Categorie: Fictie
ISBN: 90-229-5506-0

Meer:
Wikipedia
Objectivisme
Scholieren
Lou Reed
Son of Rosemary (mijn recensie)

Themaweek 40: Uit de oude boekendoos

Kader Abdolah – De reis van de lege flessen

Tags

boeken, boeken 2005, boekrecensie, Kader Abdolah, lezen, themaweek, vluchteling

Kader Abdolah – De reis van de lege flessen

Schrijven in een andere taal dan je moers taal is niet eenvoudig. Ik denk dat ik me in een aantal talen behoorlijk kan redden. Maar je gedachten, met alle kronkels, in letters verwoorden is een zwaar proces. Ik heb dan ook behoorlijk veel bewondering voor die schrijvers die dat wel kunnen. Kader Abdolah kan het. Sterker nog, hij schrijft in een prachtig Nederlands, waar menig autochtoon jaloers op mag zijn. Zijn columns in de Volkskrant (Mirza) vond ik altijd al goed, na een aantal verhalenbundels, is dit boek zijn eerste roman.

Het verhaal gaat over een vluchteling, Bolfazl, die in een rijtjeshuis komt te wonen en niet alleen de taal moet leren spreken, maar ook nog eens de cultuur leren kennen. De meest simpele dingen zijn hem vreemd. Het duurt een tijdje, maar op een gegeven moment krijgt hij toch contact met zijn buurman, Rene. Rene is echter niet een standaard buurman, maar iemand met problemen, die op wat later vertrekt, net als Bolfazl gewend is aan de omgang met zijn buurman. Hij blijft verdwaasd achter en probeert een vergelijkbaar contact op te bouwen met de nieuwe buurman, tegelijkertijd Rene niet vergetend.

Of het verhaal geheel autobiografisch is, is mij niet bekend. Dat hij als vluchteling zich in ieder geval goed kon inleven in de hoofdfiguur is natuurlijk voor de hand liggend. Het boek verhaalt prachtig over hoe ontheemd een vluchteling kan zijn. Dit boek zou verplichte literatuur moeten zijn voor politici die iets roepen over integratie. Nederland is niet een eenvoudig land om in te leven. Bolfazl heeft het hier niet eenvoudig. Prachtig boek.

Nummer: 05-056
Titel: De reis van de lege flessen
Auteur: Kader Abdolah
Taal: Nederlands
Jaar: 1997
# Pagina’s: 170 (10666)
Categorie: Literatuur
ISBN: 90-417-0470-1

Themaweek 40: Uit de oude boekendoos

Edwin Winkels – Welkom thuis

Tags

boeken, boeken 2013, boekrecensie, Edwin Winkels, lezen, politiek

Edwin Winkels – Welkom thuis

Een van de beste journalisten die Nederland kent, al jaren schrijver van vele mooie verhalen (Hard Gras, de Muur), vooral vanuit Barcelona, al de helft van zijn leven zijn woonplaats. Volgens mij was het de reorganisatie van zijn krant in Barcelona waardoor hij ineens meer vrijheid kreeg. Als freelancer met vele goede contacten, vooral in de sportwereld was dit geen ramp. Sterker nog, hij kreeg ineens de kans om een roman te schrijven. Een roman die blijkbaar al in zijn hoofd speelde, waarvoor hij nu ineens tijd kreeg.

Het motto schrijf over wat je weet, heeft hij gevolgd in zijn debuut. De hoofdpersoon in ‘Welkom thuis’, Harmen Turksma, is een Nederlander die in Argentinië was opgegroeid en weer terug naar Nederland moest. Hoe ziet Nederland er uit als je lang bent weggeweest. Ons land in 2024 is niet een land dat velen zullen herkennen. Er staat een muur omheen, je kunt er dus niet in, maar ook niet uit.

Van een afstandje, maar wel als iemand met vele contacten met zijn vaderland, heeft Winkels een duidelijke blik op ons land. En die blik is niet optimistisch, dat blijkt uiteindelijk wel uit deze roman. Bepaalde delen van het land zijn onbegaanbaar, rondreizen door het land is gevaarlijk, bijna onmogelijk. Groepen minderheden hebben hun eigen getto’s gecreëerd. Het land is sober, afgesloten van de buitenwereld, op zichzelf gericht.

Het prachtige gegeven van dit boek zorgt voor een blik naar binnen bij de lezer. Is het echt zo erg? Zijn we echt zo hard aan het veranderen? Uiteindelijk heb je een buitenstaander nodig om de realiteit te laten doordringen. Winkels is die buitenstaander. Het boek is een roman, maar kan ook als een waarschuwing worden gezien. Zoals 1984 dat 36 jaar voor dat moment was, zoals Brave New World dat was, zo is ‘Welkom thuis’ misschien wel de Nederlandse toekomstvoorspeller.

Uiteindelijk is dat volgens mij niet het doel, maar het levert wel een mooi en meeslepend verhaal op. Als de Odysee, 24 hoofdstukken lang, in elk hoofdstuk is zelfs een citaat verwerkt uit de inspiratiebron, moet Turksma terug naar Nederland om zijn zieke vader op te zoeken. Maar hoe kom je er in? En hoe kun je je dan verplaatsen, wat is de meest logische weg naar de boerderij in Friesland? Een ware helletocht ontvouwt zich, keer op keer vraag je je als lezer af wat er is misgegaan in Nederland dat het land er zo uitziet. Maar niet alleen dat, het maakt je ook nieuwsgierig naar de volgende stap. Rotterdam Antilliaans? Okay, maar Utrecht dan? En de Veluwe?

Schitterend boek dat niemand in 24 keer zal kunnen lezen, een hoofdstuk lezen en dan wegleggen gaat echt niet. Het plot is grappig, maar nauwelijks relevant voor de strekking van het verhaal. Als zo vaak gaat het niet om de bestemming, maar om de weg er naar toe. Welkom thuis is de zwaarst mogelijke weg. En nu maar hopen dat Winkels een zwartdenker is, dat Nederland zich niet zo zal ontwikkelen als geschetst in dit boek. Want volgens mij zit ik dan in 2021 al op de Argentijnse pampa’s. Daar is naast de Fries-Argentijnse familie Turksma vast nog wel ruimte voor een paar Twentse vluchtelingen.

Citaat: “Hij had Nederland tijdens zijn laatste reizen al steeds benauwender gevonden, druk, haast, geen ruimte. Zelfs bij zijn werkbezoeken aan boeren in Friesland en Groningen miste hij de weidsheid van de pampa. Reed je door Nederland over een snelweg, dan had je om de vijf kilometer wel een afslag, om de vijf kilometer een dorp, mensen, wegen, winkels, bezigheid. En huizen overal, ook waar geen afslag was. Nooit was de buurman verder weg dan een kilometer. (p.51)

Nummer: 13-053
Titel: Welkom thuis
Auteur: Edwin Winkels
Taal: Nederlands
Jaar: 2013
# Pagina’s: 320 (9206)
Categorie: Fictie
ISBN: 978-90-388-9690-8

Meer:
Boek op zijn eigen site
Wikipedia
De Avonden (interview stream)
Escuchando a Cruyff
Spotify playlist bij dit boek

Themaweek 40: Uit de oude boekendoos