Solomon Northup – 12 jaar slaaf
Het zal je gebeuren. Je woont in een land waar op sommige plekken de slavernij is afgeschaft, op andere niet. Op een dag word je ontvoerd, vervoerd en verkocht en begint je leven als slaaf. Pas na 12 jaar ben je weer vrij. Het overkwam Solomon Northup.
Zijn memoires werden in de negentiende eeuw al uitgegeven, maar bleven relatief onbekend. Meer dan een eeuw later werd het boek verfilmd, zelfs toen had het grote publiek geen idee. Pas toen in 2013 weer een film werd gemaakt en deze zelfs Oscars won, toen werd de wereld wakker.
Op mijn E-reader stond het boek al een tijdje, mijn scepsis zat vooral in het feit dat een Hollywoodfilm gebaseerd op ware gebeurtenissen achteraf vaak niet zo waar blijkt te zijn. Fictionaliseren. Fictie is niet erg, sterker nog, mijn favoriete genre. Maar voor het grote publiek is het verhaal blijkbaar beter als het op een waar gebeurd verhaal is gebaseerd.
Al snel kwam mijn scepsis in het boek terug. In het derde hoofdstuk wordt Salomon wakker na te zijn ontvoerd en ziet hij door een klein beetje licht een vertrek. Hij beschrijft dit vertrek minutieus. Zo veel details, anderhalve pagina lang. Op dat moment realiseer ik me dat dit boek pas geschreven kan zijn na zijn vrijlating. Het gaat dus om een herinnering van meer dan twaalf jaar eerder. Al die details zijn blijven hangen? En zo precies kun je ze beschrijven. Zelfs er van uitgaand dat de schrijver heeft leren lezen en schrijven in zijn jeugd, hij was niet hoogopgeleid, niet gewend aan schrijven. Sterker nog, meer dan twaalf jaar mocht hij zeker niet schrijven. En dan schrijf je meteen een boek dat met zo veel gevoel, zo veel oog voor detail op papier komt en anderhalve eeuw later alsnog een bestseller wordt? Sorry, ik geloof het niet.
Best jammer, want als ik het boek an sich had gelezen, had ik me misschien best kunnen inleven in de hoofdpersoon, meeleven met de ellende die hij meemaakte. Maar continu zat dat stemmetje in mijn hoofd. ‘Het moet echt lijken, maar dat kan het niet zijn’. Dat stemmetje dat me ervan weerhield om op te gaan in het boek, zoals vele miljoenen dat al wel deden.
Dat stemmetje negerend kreeg ik een goed beeld van het leven halverwege de negentiende eeuw in het zuiden van de Verenigde Staten. De gescheiden wereld van de blanken en de slaven. De maatschappij zoals die toen was, waar het land nu nog steeds de gevolgen van voelt. Het is een signaal over hoe slecht de mens kan zijn, hoe gemeen, hoe onmenselijk. Je mensbeeld verandert onvermijdelijk, zelfs een optimist zou er pessimistisch van worden.
Geen slecht boek dus, verre van. Relevante literatuur. Maar dat stemmetje in mijn hoofd, het boerenbedrog, gaat maar niet weg. Jammer.
Citaat: “Zijn meesteres gaf hem een Bijbel, die hij met zich mee nam naar zijn werk. Al zijn vrije tijd gebruikte hij om erin te lezen, al kostte het hem grote moeite om enig deel ervan te begrijpen. (…) Blanken die de molen bezochten merkten Sams vroomheid geregeld op, en meestal leidde dat tot de opmerking dat een man als Ford, die zijn slaven toestond Bijbels te hebben, ‘niet geschikt was om nikkers te houden’. “ (p.135/463)
Nummer: 16-014
Titel: 12 jaar slaaf (orig.: 12 years a slave)
Auteur: Solomon Northup
Taal: Nederlands (Engels)
Jaar: 2014 (orig.: 1853)
# Pagina’s: 318 (3397)
Categorie: Biografie
ISBN: 978-90-254-4360-3
Meer:
IMDB
Wikipedia
Archive.org (het hele boek)
Facebook
Solomon Northup
Niets is geheel waar, en zelfs dat niet. 