Herman Koch – Red ons, Maria Montanelli

Tags

boeken, boeken 2015, boekrecensie, herlezen, Herman Koch, lezen, onderwijs

Herman Koch – Red ons, Maria Montanelli

Of ik de link met Jiskefet al had gelegd toen ik het boek voor het eerst las, durf ik niet te zeggen. Wel dat het indruk maakte. Dat het een van de eerste boeken van Koch was dat ik liet signeren. Nu staan er meerdere gesigneerde boeken van hem in mijn kast. De indruk die ik van hem kreeg, nu ik hem een paar kort tot heel kort gesproken heb, is een bescheiden, bijna verlegen man. Een aardige vent, die schrijver werd, maar niet om de roem verlegen zit.

Totdat je zijn werk leest en zijn duistere kant naar boven komt. Schrijven lijkt zo een uitlaatklep voor zijn donkere gedachten, lijkt wel. Dit boek is daar een perfect voorbeeld van. Het eerste wat me opviel bij herlezing is dat het dun is. Voor mijn gevoel was het een uitgebreide afrekening met het Montessori systeem, de school uit zijn eigen jeugd, maar het is eigenlijk alleen maar een verhaal over twee pubers, waarbij de school de kapstok is, of een katalysator op zijn hoogst.

Elke puber heeft rare gedachten, de ik-figuur zeker ook. Dat het verkeerd uitpakt voor een klasgenoot is eigenlijk niet meer dan domme pech. Een thema dat Koch ook in latere boeken mooi heeft verwerkt. De afrekening zoals ik me die herinner van een kwart eeuw geleden is het niet, al komt de school er zeker niet best vanaf. De ik-figuur heeft een erg cynische kijk op de wereld, wat weer wel te verklaren is door zijn thuissituatie en zijn school. Je moet wel erg positief ingesteld zijn om niet cynisch te worden met die omstandigheden.

En zo blijkt dit relatief korte verhaal (het schoolreisje en wat er mis ging) nu decennia later, niet meer dan een uitprobeersel voor zijn magnus opus, het alom geprezen ‘Het Diner’. Daarmee zou ik dit boek echter te kort doen. Het was de eerste roman van Koch. Zeker geen probeersel, maar een goed verhaal. Een erg boeiend verhaal. Een boek dat vele boekenlijsten heeft gesierd, dat vele adolescenten aansprak. Terecht.

Want in al zijn cynisme lees je ook een woordkunstenaar, een denker, een observator. Je ziet dat de puber niet gewoon een doorsnee leerling is, maar iemand die verder kijkt dan de lessen op school, die analyseert, mensenkennis opdoet en vooral kijkt naar het effect van zijn scherpe tong op anderen.

Met veel plezier herlezen.

Citaat: “Nee, een beetje stevige ruzie behoorde niet tot de mogelijkheden. Hij liet zich alles zeggen, waardoor ik steeds verder ging om hem eens een keer echt kwaad te krijgen, maar het was net alsof je met een half pond boter aan je handen een steile want probeerde te beklimmen: voor je het wist stond je weer beneden en kon je weer van voren af aan beginnen.” (p.107)

Nummer: 15-056
Titel: Red ons, Maria Montanelli
Auteur: Herman Koch
Taal: Nederlands
Jaar: 1989
# Pagina’s: 143 (11793)
Categorie: Fictie
ISBN: 90-290-3726-1

Meer:
Volkskrant
Vrij Nederland
Achille van den Branden
Scholieren
HP Blogs
Goodreads

Meer Koch door Gerbie.nl:
Het Diner
Dingetje
Odessa Star
Zomerhuis met zwembad

Themaweek 4. Meer boeken

De Jong – Windig – Heinz pocket

Tags

boeken, boeken 2015, boekrecensie, Heinz, herlezen, lezen, stripboek, Windig en de Jong

De Jong – Windig – Heinz pocket

Al meer dan zes jaar lees ik kinderboeken voor, als ik die ook nog eens allemaal zou moeten bloggen, dan wordt dit een vrij saai blog. Maar nu ze iets ouder wordt, is het wel eens leuk af te wijken van het standaard verhaal. Ze kent Fokke en Sukke al, maar Heinz was echt een openbaring. Voorlezen geldt in dit geval ook als herlezen. En terwijl vele Hein de Kort boeken in mijn kast staan, maar nog niet geschikt om mijn dochter te boeien, lukte het de cynische neef van Garfield wel.

Leuk is namelijk dat Heinz naast cynisch ook nog eens ontroerend kan zijn. Maar bovenal gewoon grappig. Ze begreep lang niet alle strips. Lachte soms op de verkeerde momenten, maar vond het vooral leuk om eens een keer voorgelezen te worden uit een van papa’s boeken. En de kabouters in de tuin van Heinz waren toch wel duidelijk haar favoriet.

Citaat: “Lief dagboek, ondanks z’n nukken is Heinz eigenlijk wel een goeie peer.” (p.76)

Nummer: 15-055
Titel: Heinz Pocket
Auteur: De Jong – Windig
Taal: Nederlands
Jaar: 2003
# Pagina’s: 128 (11650)
Categorie: Cartoons
ISBN: 90-417-6005-9

Meer:
Heinz Pocket (eerste lezing)
Niks mis met voetbal
gezellig leuk
Wikipedia
Facebook

Themaweek 4. Meer boeken

John Irving – A prayer for Owen Meany

Tags

boeken, boeken 2015, boekrecensie, herlezen, John Irving, lezen

John Irving – A prayer for Owen Meany

Eindelijk een goed excuus om dit boek weer eens te lezen. Jarenlang moest ik verder. Nog een boek. Een nieuw boek. En die nog. Nooit kwam ik aan herlezen toe. Toen ik begon met herlezen van Owen Meany stond de nieuwste Irving al te wachten in de kast. Ondertussen, nu ik deze woorden tik, staan de laatste twee boeken van hem ongelezen achter me. Toch ben ik blij dat ik dit jaar koos voor herlezen, want Owen Meany is toch echt een hoogtepunt in het oeuvre van Irving, een schrijver die vele geweldige boeken schreef.

Ook hier was het al een kwart eeuw geleden dat ik het boek las en omdat er geen verfilming is (slechts een film gebaseerd op het boek, geen letterlijk verfilming, zelfs de namen zijn anders), was er weinig blijven hangen. O ja, dat kleine mannetje. Maar wat was er ook al weer met dat kleine mannetje?

Johnny en Owen zijn vrienden vanaf hun vroegste jeugd. Samen groeien ze op in het kleine dorpje in New Hampshire. Een tragisch incident verbindt ze voor het leven. Een honkbal, door de elfjarige Owen verkeerd geraakt, komt tegen de slaap van de moeder van Johnny en zij overlijdt. De band tussen de vriendjes wordt er alleen maar sterker door.

We volgen de vriendschap tot de dood van Owen, die al snel in het boek wordt aangekondigd, maar, ook voor hem toch nog als een verrassing komt. Hij had zijn eigen grafsteen al gezien als jongetje, in een visioen. Hij had de laatste beelden voor zijn dood ook al regelmatig gedroomd, maar hoe dichter bij de datum, hoe ongeloofwaardiger die droom. Zou het dan toch niet kloppen?

Het verhaal flippert heen en weer door de tijd, zonder dat het ooit storend wordt. De hoofdfiguren zijn geweldig, de omvangrijke reeks van bijfiguren interessant en belangrijk genoeg om het verhaal levendig te houden. Owen is een boeiende hoofdpersoon. Gezien door de ogen van Johnny, zijn maat, is Owen een echte held. Van het kleine jochie dat tijdens zondagsschool over de hoofden werd doorgegeven tot de militair die graag naar Vietnam gestuurd wil worden volgen we zijn hele leven. Hij zorgt er voor dat zijn beste vriend niet naar ‘Nam hoeft, omdat hij dat niet wil.

Volgens Irving zelf is de beginzin van dit boek de beste openingszin die hij ooit schreef. In een enkele zin wordt eigenlijk het hele verhaal samengevat. En de eerste zin is erg belangrijk, ik hoorde het hem zelf ooit zeggen tijdens een interview in Hengelo (kijk naar het filmpje, in mijn handen zie je dit boek!). Tegelijkertijd voel je dat veel van zijn wereldbeeld doorsijpelt in de twee belangrijkste karakters. Dat hij eindelijk de kans heeft iets over Vietnam te zeggen, zonder dat hij daadwerkelijk een boek hoeft te schrijven over de oorlog zelf.

Net als Theroux refereert Irving in dit boek aan Anna Karenina. Mooi om te zien dat literatuur lezen nooit een losstaande gebeurtenis is, maar dat veel lezen het leesplezier versterkt.

Hopelijk wordt John Irving oud genoeg om nog een of twee prachtige boeken te schrijven, ik ben blij dat ik er nog twee van hem mag lezen. En misschien moet ik er vaker een herlezen. Is me deze keer tenslotte erg goed bevallen.

Citaat: “How could Owen Meany have known what he ‘knew’? It’s no answer, of course, to believe in accidents, or in coincidences; but is God really a better answer? If God had a hand in what Owen ‘knew’, what a horrible question that poses! For how could God let that happen to Owen Meany?” (p.591)

Nummer: 15-054
Titel: A prayer for Owen Meany
Auteur: John Irving
Taal: Engels (US)
Jaar: 1989
# Pagina’s: 637 (11522)
Categorie: Fictie
ISBN: 0-552-13539-9

Meer:
Goodreads
Wikipedia
Complete Review
13 facts about..
John Irving.com

Andere Irving boeken door mij gelezen:
My movie business
Waarom ik van Dickens hou
Until I find you
Pension Grillparzer
The fourth hand
A widow for a year
Last night in twisted river

Themaweek 4. Meer boeken

Bert Jansen – Gezichtsbedrog

Tags

Bert Jansen, boeken, boeken 2015, boekrecensie, herlezen, lezen, literaire thriller

Bert Jansen – Gezichtsbedrog

Roep ik al jaren dat de categorie literaire thriller niet kan bestaan, dat het begrip een contradictio in terminis is, blijkt dat dit boek van dertig jaar geleden die term ook al op de achterkant gebruikt. Las ik dus meer dan een kwart eeuw geleden al.

Bij het drentelen voor mijn boekenkast (een favoriete bezigheid) op zoek naar het volgende boek om te herlezen, viel me weer eens op dat ik meerdere boeken van Bert Jansen in de kast heb staan. Ik kan me nog herinneren dat ik die in mijn studietijd allemaal las, sommige zelfs kocht na lezing. In die tijd las ik vooral van de bieb. Moet wel echt goed zijn geweest dus.

Herlezen dus maar eens, geen idee waar die boeken over gingen. Waarom ik deze pikte, geen idee. Jansen schrijft leuk. Maar helaas ook niet meer dan dat. Voor je het weet ben je aan het eind van het verhaal en blijft vooral de gedachte ‘is dit het nu’ hangen. Jammer.

Wat Jansen wel erg goed deed was het spelen met gedachten en feiten. Een soort van raamvertelling (soms zelfs letterlijk), zit Bas Terjen het verhaal te schrijven wat ik lees, of is het een verhaal over hem? Schrijft hij of doet hij? Dat maakt dat je blijft lezen, terwijl de gehoopte spanning, de gewenste diepgang, de literaire pareltjes allemaal ontbreken. Het zij zo. Leuk tussendoortje.

Citaat: “Vlak voordat Bas Terjen insliep hoorde hij een kat klaaglijk miauwen, hij meende de geur van nagellak te ruiken en voelde dat zijn wang pijn deed. Slaapdronken liet hij een vingen op onderzoek uitgaan. Die registreerde geronnen bloed. Ik droom, dacht hij, ik leef me teveel in mijn verhalen in, in mijn fictie. De grenzen vervagen gevaarlijk. Ik ben dronken.” (p.52)

Nummer: 15-050
Titel: Gezichtsbedrog
Auteur: Bert Jansen
Taal: Nederlands
Jaar: 1985
# Pagina’s: 112 (10479)
Categorie: Literaire thriller
ISBN: 90-351-0196-0

Meer:
DBNL
Leerlingen.com

Themaweek 4. Meer boeken

Kurt Vonnegut – Slaughterhouse five

Tags

boeken, boeken 2015, boekrecensie, Dresden, herlezen, Kurt Vonnegut, lezen, Tweede Wereldoorlog

Kurt Vonnegut – Slaughterhouse five

Sinds een dik jaar heb ik een E-reader. Ik lees nog steeds liever boeken, maar een E-reader is een leuke backup voor momenten dat je geen boek meer hebt. Op reis bijvoorbeeld. En dan heb je nog steeds keuze wat je wil lezen, geen verkeerd principe.

Afgelopen zomer herlas ik dus het beroemdste verhaal van Vonnegut, over het slachthuis in Dresden. Ooit wel eens gelezen, ooit maakte het indruk, maar vele dingen kwamen me totaal niet meer bekend voor, ik had geen idee meer dat het tijdreizen zo’n belangrijk onderdeel van het verhaal was. Het zinnetje ‘so it goes’ dat keer op keer terugkeert, maar wel elke keer een functie heeft.

Slaughterhouse five wordt vaak gezien als een anti-oorlogboek, ik kan me goed voorstellen dat het zo gelezen wordt. Sta ik ook achter. Maar volgens mij is het meer. Het tijdreizen van de een naar de andere planeet is een belangrijk aspect. Geen scifi, daar kan ik weinig mee, maar een belangrijke blik op de mensheid. Kijk naar de aarde door andere ogen. En dat gebeurt perfect door het gegeven dat tijdreizen alles zinloos maakt. Tenslotte heb je al gezien wat er gaat gebeuren, beleef je op zijn hoogst het moment opnieuw, maar impact heeft het nauwelijks, omdat je al weet wat er daarna gebeurt. Zelfs een verschrikking als de tweede wereldoorlog, een bombardement op een prachtige stad als Dresden, wordt zo teruggebracht tot een incident in de wereldgeschiedenis. Aan de ene kant vreemd, maar misschien wel de enige manier om te relativeren wat normaal gesproeken niet te relativeren valt.

Vonnegut was een van de beste Amerikaanse schrijvers van de vorige eeuw, schreef humoristisch maar ook diep. Oppervlakkig, maar toch zwaar politiek. Ik heb zijn oeuvre gelukkig nog niet uit.

Citaat: “The flaw in the Christ stories, said the visitor from outer space, was that Christ, who didn’t look like much, was actually the Son of the Most Powerful Being in the Universe. Readers understood that, so, when they came to the crucifixion, they naturally thought, and Rosewater read out loud again: Oh, boy-they sure picked the wrong guy to lynch that time!
And that thought had a brother: ‘There are right people to lynch.’ Who? People not well connected. So it goes.” (p.184-185/356)

Nummer: 15-042
Titel: Slaughterhouse-five
Auteur: Kurt Vonnegut
Taal: Engels
Jaar: 1968
# Pagina’s: 215 (7925)
Categorie: Fictie
ISBN: 978-0-38533-846

Meer Slaughterhouse five:
Wikipedia
NY Times
IMDB
15 things you may not know

Meer Vonnegut op gerbie.nl:
A man without a country

Themaweek 4. Meer boeken

Stephen R. Covey – De zeven eigenschappen van effectief leiderschap

Tags

boeken, boeken 2015, boekrecensie, lezen, lifeblog, management, Stephen Covey

Stephen R. Covey – De zeven eigenschappen van effectief leiderschap

Soms loop je tegen een boek aan. En lezen doe ik altijd, dus lees ik ook dit boek. Omdat ik mijn woord gegeven heb. Het genre werkt niet voor mij. Managementboeken. Zelfs toen ik het vak studeerde, had ik er al niet veel mee. Mijn eerste managementpaper baseerde ik op een boek van Pieter Winsemius, over de overeenkomsten tussen sport en management. Met wat citaten uit andere sportboeken leverde het me de benodigde studiepunten op.

En dan kom ik op bladzijde 1 al meteen een pet-peeve tegen. “Mijn moeder die altijd klaarstaat voor haar meer dan zevenentachtig kinderen en kleinkinderen”. Hoeveel zijn het er dan? 88? 312? 87 en een half? Wat probeert meneer Covey te doen in zijn dankwoord? Indruk te maken? Ik snap het werkelijk niet. Op het moment van schrijven heb je een bepaald aantal kinderen en kleinkinderen. Nooit ‘meer dan’. Jammer. Je begint met het nadeel van de twijfel aan de rest van het boek.

Het gevoel bleef het hele boek. Vele goede punten werden afgewisseld met vreemde conclusies. Goede levenslessen met onwerkbare tips. Diepe inzichten werden opgevolgd door het intrappen van open deuren. Lastig om te concluderen wat je er nu mee moet.

Een missie voor een bedrijf lijkt me niet meer dan logisch, maar om in je huiskamer een gezinsmissie op te hangen lijkt mij erg vreemd. Dat je nadenkt over belangrijke stappen is terecht, maar om een heel stappenplan te moeten doorlopen bij elke beslissing is gewoon omslachtig.

Extra nadeel is dat het boek een vertaling is. En vertalen is meer dan een Engels woord vervangen door een Nederlands woord. Wanneer het over het onderwijs gaat, moet je het hele systeem in ogenschouw nemen, iets wat de vertaler blijkbaar heeft nagelaten. Jammer. De manier van denken van Covey is, onvermijdelijk, gebaseerd op de Amerikaanse manier van leven, op de Amerikaanse maatschappij. Maar wanneer je in een land woont waar niet alles om winnen of verliezen draait, waar niet elke situatie te vertalen is naar een sportwedstrijd, dan is het vertalen van de bijbehorende situaties ook erg lastig voor de vertaler. De zogenaamde ‘emotionele bankrekening’ hing me halverwege het boek dan ook al de strot uit.

Wat ik mooi vind is dat Covey erg zijn best doet om de lezer niet alleen te overtuigen van zijn eigen gelijk, maar ook de kans geeft om voor zich zelf te beslissen wat er belangrijk is in diens leven. Hij legt niet zijn waarden op door zijn methode. Wat dan wel weer jammer is, is dat hij zelfs het lezen van een boek aanprijst door het te koppelen aan een stap van zijn stappenplan.

Al met al heeft het een behoorlijk tijdje geduurd voor ik het boek uithad. Misschien had ik niet elke keer een klein stukje moeten lezen, maar meteen een flinke deuk er in moeten slaan. Gewoon een paar middagen. Misschien ook wel niet, want juist de tijd er tussen is voor een boek als dit nuttig. Kijk wat je kunt toepassen, kijk waar er relevantie verschijnt in je eigen leven.

Maar hoe dan ook blijf ik er van overtuigd dat managementboeken bijna allemaal zwakteboden zijn. Een gebrek aan zelfvertrouwen. Een lagune in je kennis. Een bevestiging van je eigen twijfels. Een motivatie voor je instinct. Wanneer je normen en waarden kloppen, dan kun je veel goede beslissingen nemen zonder ooit een managementboek te lezen. Gezond verstand helpt ook.

Citaat: “Ik ben blij dat televisie bestaat. Er zijn veel informatieve en onderhoudende programma’s van hoog niveau. Ze kunnen je leven verrijken. Maar er wordt ook een hoop pulp uitgezonden. Het is zonde van je tijd en het kan een negatieve invloed hebben. Net als je lichaam is televisie een goede knecht, maar een slechte meester.” (p.272)

Nummer: 15-047
Titel: De zeven eigenschappen van effectief leiderschap
Auteur: Stephen R. Covey
Taal: Nederlands (orig.: Engels)
Jaar: 1989
# Pagina’s: 334 (9799)
Categorie: non-fictie
ISBN: 978-90-470-5464-1

Meer:
Stephen Covey (Wikipedia)
Official website
De zeven eigenschappen (Wikipedia)

Themaweek 4. Meer boeken

Evert van Wijk – Ivars blog & Speelveld

Tags

Beggar, boeken, boeken 2015, boekrecensie, Evert van Wijk, lezen, proeflezen

Evert van Wijk – Ivars blog & Speelveld

Een langlopende blogvriendschap heb ik met Evert. We lezen elkaars blog, geven een enkele keer commentaar, denken over vele dingen vergelijkbaar en houden van schrijven. Evert heeft iets meer vrije tijd dan ondergetekende, hij bood zich aan als proeflezer voor mijn later te publiceren boek. En dat deed hij geweldig. Snel, gedetailleerd, geen foute komma ontging hem.

Omdat ik zijn blogjes en korte fictie al eens gelezen had, was ik ook nieuwsgierig naar zijn langere schrijfsels. Hij mailde het me, met het verzoek eens kritisch te lezen. Het duurde even tot het zomervakantie was en ik er echt voor kon gaan zitten. Eerst ‘Ivars blog’, later ook ‘Speelveld’. Ik zou het niet netjes vinden om hier deze boeken nu al te bespreken. Misschien komt er een uit binnenkort, mijn ervaring bij Boekscout gaf ook Evert de inspiratie om het te proberen. Nog voordat het gepubliceerd is spoilers op het internet hoort natuurlijk niet.

Daarom sluit ik met de conclusie dat ik met veel plezier beide boeken heb gelezen en benieuwd ben naar de definitieve versie.

Update: Onder de naam Hilde van der Ven verschijnt ‘Dame-eindspel’ binnenkort. Het is de aangepaste versie van het hier genoemde ‘Speelveld’.

Nummer: 15-041
Titel: Ivars blog
Auteur: Evert van Wijk
Taal: Nederlands
Jaar: 2008
# Pagina’s: 585 (7710)
Categorie: Fictie
ISBN: nvt

Nummer: 15-049
Titel: Speelveld
Auteur: Evert van Wijk
Taal: Nederlands
Jaar: 2008
# Pagina’s: 394 (10367)
Categorie: Fictie
ISBN: nog niet van toepassing

Meer:
Blog
Verhalen
Website

Themaweek 4. Meer boeken

OV-ellende: Geld terug omslachtig (deel 7)

Tags

ellende, OV-chipkaart

Bron: consumentenbond

Sinds de invoering van de OV-chipkaart, een idee waar ik in principe voor ben, erger ik me steeds vaker aan wat er allemaal mis is in OV-land. Een themaweek vol ergernissen.

Mocht er eens iets mis gaan bij het in- of uitchecken, dan heb je recht op teruggave. Dit kan alleen als je eerst je OV-kaart registreert, dan bij de vervoerder een registratie doorloopt en dan in het klachtensysteem een klacht aanmaakt. Drie verschillende websites met allerlei omslachtig taalgebruik en lastige keuzemenu’s. Bewust lastig, want je zal eens het rechtmatige geld moeten teruggeven. Mocht je er in slagen om alle registraties correct te doorlopen, dan nog moet je dit binnen een bepaalde tijd hebben gedaan, anders heeft het nog geen zin.

Liefst 23 miljoen bleef er vorig jaar op deze manier onterecht in handen van bedrijven die dagelijks wanprestaties leveren. Schandalig.

OV-ellende: Dalurenkorting niet feilloos (deel 6)

Tags

ellende, OV-chipkaart

Sinds de invoering van de OV-chipkaart, een idee waar ik in principe voor ben, erger ik me steeds vaker aan wat er allemaal mis is in OV-land. Een themaweek vol ergernissen.

Doordat ik regelmatig mijn overzicht moet bekijken i.v.m. werk, viel het me op dat ik ook al reisde ik in daluren, nog steeds het volledige tarief betaalde. Na te hebben uitgevonden hoe ik dit kon recht zetten (kom ik op terug), bleek dat ik te vroeg incheckte. De trein vertrekt precies om 9.00 uur. Dan kun je dus niet anders dan te vroeg inchecken. Het is onmogelijk om alle tientallen reizigers op het perron om 9 uur nog in te laten checken en dan de trein nog te halen.

Het antwoord dat ik kreeg was dat ze er niets aan konden doen, zo werkt het systeem. Kortom je programmeert verkeerd en legt het probleem bij de reiziger neer. Terwijl elke idioot met drie jaar lage school snapt dat wanneer je de vorige trein van 8.30 uur hebt zien weggaan, iedereen die incheckt vanaf 8.33 uur in de volgende trein terecht komt, kan de vervoerder dat niet in het systeem verwerken. Wel weten ze hoe laat ik uitcheck, wel weten ze dat ze me volle prijs kunnen rekenen, maar niet hoe laat ik vertrokken ben? Onwil en gebrek aan service.

Ov-ellende: wantrouwen (deel 5)

Tags

ellende, in het nieuws, OV-chipkaart, politiek

Sinds de invoering van de OV-chipkaart, een idee waar ik in principe voor ben, erger ik me steeds vaker aan wat er allemaal mis is in OV-land. Een themaweek vol ergernissen.

Zelfs op mijn werk mag ik niet meer zeggen dat ik van A naar B ben gereisd, ik moet het aantonen via het overzicht van de OV-chipkaart die op mijn naam staat. Ik mag geen kaartje halen bij de Kruidvat of Blokker of aantonen dat ik op het afgesproken tijdstip bij de vergadering aanwezig was, het moet via het officiële systeem, anders ‘accepteert de belastingdienst het niet’. Meereiskorting, groepskortingsmogelijkheden, allemaal worden ze genegeerd, het moet zoals de belasting het zegt. Maar als ik kilometers declareer mag het wel. Dus met de auto is er bijna geen controle, behalve dan of ik het juiste aantal kilometers heb ingevuld, maar met de trein moet je in het vreemde dysfunctionele systeem mee, anders kun je naar je geld fluiten.

Drie keer raden hoe de meeste mensen kiezen als ze voor het werk ergens naar toe moeten.