(blz. 699 t/m 794; 1-8-2001 t/m 8-6-2016)
Na twaalf jaar en vier maanden komt Ferdi vrij. Hij heeft zijn tijd uitgezeten, is geen gevaar meer volgens experts en mag naar huis. De ophef gaat minder over zijn vrijlating, maar vooral over de zeven ton achterstallige WAO die hij alsnog krijgt. Dat hem dat ten onrechte was onthouden is voor velen, en zeker de sensatiepers, geen argument. De timing is beroerd.
De bezoeken van Tim worden sporadisch. Hij is klaar met het verhaal. Het boek komt er toch niet. Alleen Els blijft een vriendin, zijn beste vriendin. Bijna broer en zus, concluderen ze zelf. Ook tussen Ferdi en Els gaat het mis. Ferdi komt in contact met een oude vlam en vertrekt. De scheiding wordt snel geregeld. Maar zo snel het gaat, nog sneller zijn ze weer bij elkaar. Eerst alleen voor de verzekering, maar al snel heeft Ferdi door dat hij het nergens zo goed heeft als bij Els. Ze verhuizen naar de Achterhoek, waar Krabbe een aantal keer op bezoek komt. En dan op een dag in 2009, precies acht na jaar na zijn vrijlating, verongelukt Ferdi door al fietsend onder een graafmachine terecht te komen.
Els moet alleen verder, ze blijft in de Ruurlo wonen. Krabbe is bezig met een boek over Columbine en realiseert zich dat hij toch nog een boek kan schrijven over Ferdi E, nu die is overleden. Hij ziet de overeenkomsten. Eerst dat boek afmaken, dan toch maar eens kijken in zijn archief, de correspondentie, de vele aantekeningen in zijn computer. Hij begint met schrijven, overlegt met Els, vertelt het de kinderen en heeft na vijf maanden een eerste versie.
Dan krijgt Els een hersenbloeding en ligt maanden in coma. Het boek eindigt als ook Els is overleden.
Krabbe heeft uiteindelijk toch een boek geschreven dat hij ongetwijfeld als zijn magnum opus ziet. Bijna 800 bladzijden, en nog flink ingedikt ook. Lezend lijkt het alsof dit het enige in zijn leven was, een kwart eeuw lang. Slechts sporadisch zijn er aanwijzingen dat hij ook een eigen leven heeft. Hij gaat scheiden, schrijft een boek, komt op televisie, slaat vele interviewverzoeken af, vooral omdat hij niet over Ferdi wil praten met derden. Hij gaat op reis, zijn zoon groeit op, schrijft nog een boek, over weer een mislukte relatie, er is meer dan Ferdi en Els. Maar altijd gebeurt er iets waar hij over moet schrijven. Zelfs na de laatste bladzijde heeft het ruim drie jaar geduurd voor het boek af was. Ik gok dat de pocket, mocht die er ooit komen, dik boven de 1000 bladzijden uit gaat komen.
Is het ook een meesterwerk? Durf het niet te zeggen. Het was een behoorlijke taak om hier doorheen te komen, heb er bijna twee maanden over gedaan. Het leest niet lekker weg, maar blijft wel boeien. Ben het niet eens met Wilma de Rek’s citaat op de voorkant: ‘Dieper in het hoofd van een moordenaar kun je niet komen’. Ik denk juist dat het nooit echt lukte. Krabbe geeft dat zelf ook aan, in de tweede helft van het boek. Niemand heeft ooit begrepen hoe de moord tot stand kon komen. Wat was nou echt het motief? Wat speelde er nou in diens hoofd af? Maar misschien wel juist omdat we er nooit met zekerheid achter komen, blijft het boek boeiend. Want zou de schrijver het ooit uitvinden? Komt het bij de Tbs eruit? Is het zijn eigen vrouw die het licht ziet? Een van de meest geruchtmakende moorden uit de Nederlandse geschiedenis verdient een goed boek. Dat is dit zeker. Maar een meesterwerk?
Citaat: “Els zei dat ze het ook nooit had begrepen. Ferdi: ‘Als je de oorlog niet begrijpt dan kun je het niet begrijpen.’ Toen zei hij, heel zacht een aangeslagen: ‘Ik begrijp zelf ook niet waarom ik het gedaan heb.’ ‘Tim, ik voelde de aarde beven. Het was de eerste keer dat ik Ferdi zoiets hoorde zeggen. Hij had altijd zijn verklaringen pasklaar, en nu voor het eerst hoorde ik zelftwijfel.’” (p.606)
Nummer: 20-005
Titel: Vrienden
Auteur: Tim Krabbé
Taal: Nederlands
Jaar: 2019
# Pagina’s: 794 (1398)
Categorie: Non fictie
ISBN: 978-90-446-4268-1
Meer:
2Doc docu (De schrijver, de moordenaar en zijn vrouw)
Max Pam (recensie boek Els)
Els Hupkes – De kleine Britt
Ferdi Elsas (Wikipedia)
NRC
Meer Vrienden:
Trouw
Parool
Volkskrant
De eerste delen:
Vrienden (1)
Vrienden (2)
Vrienden (3)
Vrienden (4)
Vrienden (5)
Vrienden (6)
Meer Krabbe op gerbie.nl:
Wij zijn maar zijn niet geschift
Een tafel vol vlinders
De grot
De Muur 39
De stad in het midden
Themaweek 80: Tim Krabbé – Vrienden