Hard Gras 123 – Hij kan echt niet meer

Tags

boeken, boeken 2018, boekrecensie, Hard Gras, voetbal, voetbalboek

Hard Gras 123 – Hij kan echt niet meer

Sam Planting heeft de eer het titelverhaal te schrijven. Het gaat over Mourinho. Niet lang na het verschijnen van deze uitgave werd de Portugees ontslagen bij Manchester United. Over voorspellende gaven gesproken. Mocht u willen weten waarom, lees het verhaal zelf.

Malle Wimpie liep rond bij Telstar. Hij had downsyndroom. Bij mijn clubje had je Jan Dekker. Vele clubs kenden zo hun clubmongool, toen dat nog niet als scheldwoord werd gezien. Ze hoorden erbij en iedereen accepteerde dat. Erwin van de Pol schreef het mooi op. Een beeld van een tijdperk.

Frank Heinen dook in de geschiedenis van David Icke, ooit talentvol keeper, maar uiteindelijk zelfbenoemd goeroe. Boeiend verhaal, met geweldige voetnoten die het verhaal een extra cachet geven. Het verhaal is te lang voor zijn rubriek op zondagavond, maar ik zou het Heinen wel willen zien oplezen, met beelden van Icke erbij. Avondvullend entertainment.

Lezen over Socrates, de voetballer niet de filosoof, is altijd leuk. Voetballers met een verhaal, het kan aan mij liggen, maar volgens mij zijn er steeds minder. Of ik word te oud. Peter Speetjens dan ook, want om de Braziliaan te eren, moet je als Nederlander in 1982 ook gefascineerd voor de buis hebben gezeten, dat kan niet anders.

Van voetballer tot kunstenaar, het is niet velen gegeven. Raymond Cuijpers vertelt er, autobiografisch, over. Erg interessant.

We gaan weer vooruit, benieuwd naar nummer 124!

Citaat: “Plugboers ‘coaching game’ – zoals consequent voor zijn linkerspits bepalen wanneer hij diep moet gaan of juist naar de bal toe moet komen, zodat hij het op den duur zelf niet meer weet – dooft het initiatief van de bijna veertienjarige voetballer uit.” (p.64)

Nummer: 18-077
Titel: Hard Gras 123. Hij kan echt niet meer
Auteur: Diversen (Sam Planting, Stephanie Hoogenberk, Rob van Vuure, Erwin van de Pol, Cor de Jong, Carolina Trujillo, Zeger van Heerwaarden, Frank Heinen, Erik Jan Harmens, Peter Speetjens, Raymond Cuijpers)
Taal: Nederlands
Jaar: 2018
# Pagina’s: 135 (14890)
Categorie: Voetbal
ISBN: 978-90-263-4316-2

Meer:
122 121 120 119 118 117 116 115 114 113 112 111 110 109 108 107 106 105 104 103 102 101 100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 87 86 85 84 83 82 81 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 69 68 67 66 65 64 63 62 61 60 59 58 57 56 55 54 53 52 51 50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 34 33 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 1

Advertenties

Joris van de Wier – Pot 6

Tags

boeken, boeken 2018, boekrecensie, Joris van de Wier, lezen, reizen, voetbal, voetbalboek

Joris van de Wier – Pot 6

Hij schrijft zoals ik wil kijken. En dat is het grootste compliment dat ik kan geven. Hij gebruikt het voetbal als kapstok voor zijn reizen. Dit idee is natuurlijk geweldig, alle landen bezoeken die geacht worden laatste te worden in hun kwalificatiepoule. En dus maakt hij er een boek van, schrijft tussendoor flink wat verhalen voor Staantribune en eventuele andere media en is twee jaar later in negen landen geweest waar menigeen nog nooit was, laat staan dat je er voetbal gaat kijken.

Elk hoofdstuk kun je los van elkaar zien, je kunt het geheel bekijken, maar het mooist is om je te laten meesleuren in zijn verhalen. In de zijweggetjes, in de nutteloze feitjes, in de bijzondere personen die Joris altijd weet te ontmoeten. Lees over het voetbal, maar ook over het leven ter plekke.

Het leuke is ook dat Joris zijn voorkeuren niet onder stoelen of banken steekt. Je weet waar hij het naar zijn zin heeft en in welk land ze hem niet weer zullen zien. En ook zijn voorkeur voor de voetbalteams wordt duidelijk. Het boek had een stuk dikker kunnen zijn, daar ben ik van overtuigd, maar hij heeft flink geredigeerd, elk land krijgt zo een eigen stuk boek, dat moet genoeg zijn.

Eigenlijk ben ik gewoon weer jaloers. Mijn volgende boek moeten verhalen in zijn stijl zijn. Voetbal als kapstok, maar vooral de zaken er omheen, de dingen die het leven kleur geven. Alleen ik kan en wil er niet speciaal voor op reis. Maar ja, ik heb dan ook het geluk dat ik vaak op reis kan en mag. Hopelijk in de loop van 2019 af. Misschien ook wel niet.

Het volgende boek van Joris staat alweer op de plank, heb hem al gewaarschuwd. Hij kan wel blijven schrijven, maar tussendoor moet ik toch ook eens iets anders lezen. Voetbalstad Liverpool moet nog even wachten.

Citaat: “Ik schrik mij kapot als ‘Ace of Spades’ om halfvier ’s ochtends ineens keihard door de kamer schalt. Maar ik ben wel wakker. Ik heb het gevoel amper te hebben geslapen. Astana wacht, de stad waar ik al veel negatiefs over heb gehoord. Toch ben ik heel nieuwsgierig. (…) Het nadeel van vertrekken uit Almaty is dat ik afscheid moeten nemen van Karlygash. Ze heeft zelfs nog een ontbijtpakket voor mij gemaakt. Als ik geen vriendin zou hebben, was ik hier bij haar in Almaty gebleven.” (p.202)

Nummer: 18-072
Titel: Pot 6
Ondertitel: Op bezoek bij de voetbaldwergen van Europa
Auteur: Joris van de Wier
Taal: Nederlands
Jaar: 2018
# Pagina’s: 310 (13864)
Categorie: Voetbal
ISBN: 978-90-8237-585-5

Meer:
Doing the 116
Tilburgse Koerier
In de hekken
Stadsblad Utrecht
Glorious hearts
Terraces and Floodlights

Henk Spaan – Nouri de belofte

Tags

Ajax, biografie, boeken, boeken 2018, boekrecensie, Henk Spaan, lezen, Nouri, voetbal, voetbalboek

Henk Spaan – Nouri de belofte

Het meest beladen boek dat ik las in 2018. Is dit het meesterwerk van Spaan? Elke voetballiefhebber kent natuurlijk het verhaal van het grote talent dat door sommigen een gouden toekomst werd voorspeld. Anderen wezen op het feit dat zijn doorbraak uitbleef, ondanks dat hij de jeugd al was ontgroeid. Maar niemand twijfelde aan het talent van de kleine Ajacied van Marokkaanse afkomst. Niemand kon iets negatiefs vinden over het straatvoetballertje dat al meer dan een decennium in de jeugd van Ajax velen plezier bezorgde. Spaan was al jaren degene die schreef over Appie, het talent in de jeugd.

Tot die fatale dag, 8 juli 2017. Een oefenwedstrijdje in Oostenrijk, meer was het niet. Het werd veel meer, het werd het einde van de voetbalcarrière van een speler die iedereen graag in het eerste van Ajax had willen zien schitteren.

Spaan wist al dat er een boek in Nouri zat. Bekeek hem al jaren met bovengemiddelde belangstelling. Een tijdje na die rampzalige middag besloot hij dat die biografie er maar moest komen. Hij ging in gesprek met velen, hij begon te schrijven en besloot zijn eigen jeugd als leidraad te nemen, beiden groeiden op in dezelfde buurt, al zat er een halve eeuw tussen.

Je krijgt een goed beeld van de voetballer Nouri, nog beter van de mens Nouri. Of Appie, zoals hij voor bijna iedereen heette. Zijn familie, zijn vrienden op school en bij Ajax, trainers, iedereen die een rol speelde krijgt een kans. Het viel Spaan zelf al op, niemand kon wat negatiefs bedenken. Hij was geen ster op school, maar hij speelde wel een positieve rol, hij was een voorbeeld voor velen. Erg sociaal, men deed niet snel vergeefs een beroep op hem.

Het boek wordt daardoor een mooi eerbetoon, wat niemand eigenlijk wil lezen. Over vijftien jaar had ik over Appie willen lezen. Nadat hij meerdere kampioen was geweest met Ajax, had geschitterd met Oranje, met een grote Zuid-Europese club de Champions League had gewonnen. Een middenveld met Frenkie en Appie, dat was pas een waardig duo als opvolgers van Xavi en Iniesta. Het heeft niet mogen zijn. Appie ligt te vegeteren, zal nooit meer voetballen. Nog krijg ik tranen in mijn ogen als ik filmpjes van hem bekijk. Nooit sprak ik hem, ik zag hem zelfs nooit live voetballen. Maar ook ik, op meer dan honderd kilometer afstand, zag geregeld beelden voorbijkomen. Van de jeugdspeler, van de beste speler van de Eerste Divisie, van het grappige jonge mannetje dat filmpjes maakte voor de club. Soms zou je de tijd willen terugdraaien.

Spaan schreef een boek dat niet geschreven had moeten worden. Kan hij ook niets aan doen. Het doet pijn.

Citaat: “Ik ben van kleins af aan gewend dat Appie altijd de beste is, de beste speler van het toernooi, elke wedstrijd weer de aandacht. Dat is wat ik gewend ben. Dus ik kan mezelf niet met hem vergelijken. Ik denk: wat hij doet is waar het om gaat. Wat Appie deed vond ik uiteindelijk mooier. Ik was het allerbeste gewend. Jongens dromen ervan om bij Almere City te spelen, terwijl het helemaal niks is. Al speelde ik bij een andere profclub, dan vond ik het nog niet. Omdat ik Ajax gewend was. (…) Hoe kan je jaloers zijn op je eigen broertje? Ik was alleen maar blij en trots op hem.” (p.68)

Nummer: 18-073
Titel: Nouri
Ondertitel: De belofte
Auteur: Henk Spaan
Taal: Nederlands
Jaar: 2018
# Pagina’s: 232 (14096)
Categorie: Voetbal
ISBN: 978-90-263-4583-8

Meer Nouri door Spaan:
Volkskrant
Trouw
Biografieportaal
NRC
AT5

Meer Spaan op Gerbie.nl:
Maldini heeft een zus
Mijn vrouw is weg
Alle dagen voetbal

Nouri op YouTube:
Assists, skills, goals
Appie loopt stage
Het debuut van Nouri
De schijntrap

August Willemsen – De goddelijke kanarie

Tags

August Willemsen, boeken, boeken 2018, boekrecensie, Brazilië, lezen, voetbal, voetbalboek

August Willemsen – De goddelijke kanarie

De Nederlandse Sportbibliotheek, wat een geweldige uitvinding. Niet de voor de hand liggende onderwerpen, maar wel allemaal boeiende en leesbare boeken. Erg leuk is ook de lijst achterin, met daarin o.a. de nog te verschijnen titels. En dan titels tegenkomen die decennia later nog steeds niet zijn verschenen.

August Willemsen is de juiste persoon voor een boek over Brazilië. Al jaren vertaler van Portugese en Braziliaanse literatuur. En in Brazilië is voetbal meer dan een simpel spelletje, een boek daarover is natuurlijk goed samen te stellen.

Willemsen doet een poging om de geschiedenis in een enkel boek te proppen. Dat is best moeilijk, het ligt natuurlijk aan hoe je het aanpakt, maar dat er genoeg verhalen en anekdotes zijn voor een dozijn boeken, staat ook boven elke twijfel. De eerste drie delen lijken soms dan ook iets te veel op een opsomming. Deel 1 over de clubs, deel 2 de spelers en deel 3 de kanaries, allemaal logisch. Het tweede deel is natuurlijk het meest interessant. Want zonder die schitterende spelers, zijn de clubs en het nationale team ook nutteloos. Van Friedenreich tot Garrincha, er zijn veel goede spelers waar daarnaast nog eens de meest fantasierijke verhalen over verteld worden. Vele verhalen kent de doorsnee voetballiefhebber allang, maar ze nog eens te lezen is niet erg, in combinatie met wat andere verhalen zijn ze minstens zo goed.

Het wordt literair in het vierde deel van het boek. De antropoloog komt naar boven. Waarom is een Braziliaan anders in zijn beleving dan een Duitser of Italiaan? Waarom zit het in de taal, dieper dan het ooit kan komen? Een mooie en goede uitleg, met poëzie van Andrade. Alleen al voor dit deel zou je het boek zelf moeten lezen.

Er schijnt een nieuwe, bijgewerkte versie van dit boek te zijn verschenen, net voor het overlijden van Willemsen. Geen idee wat er veranderd is, maar aangezien deze versie bijna niet meer te vinden is, is de nieuwe editie misschien wel een noodoplossing.

Mooi naslagwerk, fijn leesvoer, goede verhalen, prachtig boek.

Citaat: “Wat zo verrassend werkte in Garrincha was paradoxaal genoeg, het feit dat hij altijd hetzelfde deed. Pele herhaalde zich niet. Pele aan de bal: wat zou hij gaan doen? Welk been zou hij gebruiken, het linker of het rechter? Iedereen maakte zich op om het nog ongeziene te gaan zien. Garrincha aan de bal: op welk moment zou hij gaan doen wat hij altijd deed? Altijd met rechts? Iedereen maakte zich op om te gaan lachen. Pele was beredenering; Garrincha was instinct. Pele was genie; Garrincha was magie. Pele wist wat hij ging doen; Garrincha wist wat hij ging doen (iedereen wist het) – maar niet wanneer.” (p.127/128)

Nummer: 18-064
Titel: De Goddelijke Kanarie
Auteur: August Willemsen
Taal: Nederlands
Jaar: 1994
# Pagina’s: 264 (12210)
Categorie: Voetbal
ISBN: 90-6005-430-X

Meer:
De Nederlandse Sportbibliotheek
August Willemsen
Goodreads
Hebban

Meer Sportbibliotheek:
Tim Overdiek – Rik Smits, de Dunking Dutchman
Gijs Zandbergen & Jan Brouwer – Zeven meiden om verliefd op te worden
Paul Arnoldussen – Amsterdam 1928
David Endt – Gloria Victoria
Chris Willemsen – De moord op Maradona
Chris Willemsen – De moeder aller nederlagen
Ko van Geemert – Hi ha hondelul
Marcelle van Hoof – De lieverdjes

Pieter Zwart – De val van Oranje

Tags

boeken, boeken 2018, lezen, Nederlands elftal, Oranje, Pieter Zwart, voetbal, voetbalboek

Pieter Zwart – De val van Oranje

Al eerder schreef ik op mijn blog over Pieter Zwart. Ik noemde hem een talent. Dat was geen gewaagde uitspraak, dat zagen vele kenners, zelfs Johan Cruijff begreep dat. En dat is wel bijzonder, want toen Pieter meespeelde met de Blogbroeders tegen de Royal Dutch Press werd hij door kenners gekwalificeerd als compleet talentloos. Kortom, je hoeft geen topvoetballer te zijn geweest om toch kijk op het spelletje te kunnen hebben. En dat is precies wat Zwart al tijden bepleit, ook in dit boek. Doorbreek het topvoetballerskartel. Niet elke topvoetballer is automatisch een goede trainer. Gullit is het beste voorbeeld. Maar Mourinho, Klopp, Nagelsmann en meerdere anderen laten zien dat je toch best ver kunt komen, zonder zelf op het allerhoogste niveau te hebben gespeeld.

En dat is precies waar het in Nederland mis is gegaan. Terwijl in vele landen, maar zeker bij onze oosterburen, het voetbal zich verder ontwikkelde, bleef Nederland achter, steeds verder achter. Zwart laat in dit boek zien waar het allemaal is misgegaan. Dat mag arrogant klinken voor een jochie van net voorbij de twintig, er staan meer goede analyses in dan vele zogenaamde analisten ooit zullen maken. En die hebben er hun beroep van gemaakt.

Pieter heeft al die ex-profs allang ingehaald en is bij VI al een van de beleidsmakers geworden. En dat op een leeftijd dat ik acht columns per jaar voor het clubblad schreef. Diep respect voor Pieter, mooi boek, duidelijk geschreven, voor elke voetballiefhebber een must. En dat het met het Nederlands elftal ondertussen een stuk beter gaat? Scorebordjournalistiek. Want we missen geen drie toernooien op rij voor niets, maar dat wil niet zeggen dat we er ineens niets meer van konden. Tegelijkertijd is het behalen van de finales van de Nations League geen teken dat er niets aan de hand was, dat het dip achter de rug is. Lees zelf maar.

Citaat: “Op een zomeravond in 2011 schoof Rasmus Ankersen, een Deense voetbalbestuurder, schrijver en spreker, aan bij een diner met drie werknemers van Nokia. De medewerkers waren erbij toen het Finse bedrijf de mobiele wereld veroverde. Het eerste gsm-gesprek ooit werd gevoerd met Nokia-technologie en de Finnen groeiden uit tot de wereldwijde marktleider. Maar toen Ankersen aan deze Nokia-medewerkers vroeg welke telefoon ze zelf in hun broekzak hadden zitten, haalden ze iPhones tevoorschijn.” (p.59)

Nummer: 18-069
Titel: De val van Oranje
Ondertitel: en hoe we weer kunnen herrijzen
Auteur: Pieter Zwart
Taal: Nederlands
Jaar: 2018
# Pagina’s: 243 (13366)
Categorie: Voetbal
ISBN: 978-94-924786-1-0

Meer:
Trouw
Volkskrant
De leesclub van alles
Pieter Zwart is een talent
Twitter

Hard Gras 122 – Wesley Sneijder Grand cru

Tags

boeken, boeken 2018, boekrecensie, Hard Gras, lezen, voetbal, voetbalboek, Wesley Sneijder

Hard Gras 122 – Wesley Sneijder Grand cru

Na het slechtste (121) van alle nummers, was het dit nummer eenvoudig beter terug te keren. Dat lukt natuurlijk. Stephanie Hoogenberk mag beginnen met haar verhaal over Wesley Sneijder. Dat ze op Ibiza in het restaurant van Wes en Yolanthe zit, terwijl de voetballer zijn laatste interland speelt, is bijzaak. Er is zoveel in het leven van de twee dat juist voetbal een bijzaak lijkt te worden.

De bijna verplichte voorpublicatie is van Spaan zelf, zijn boek over Nouri krijgt wat extra publiciteit, al denk ik dat het niet per se noodzakelijk is. En lezen zonder tranen in de ogen is lastig.

Over Tull Harder had ik al gelezen, dankzij Harry Walstra (We proberen weer gewoon te doen), Frank Heinen doet het hier nog eens over. Blijft interessant, maar de eer moet gedeeltelijk naar Harry gaan. Ook Erik Brouwer schrijft over bijna vergeten Duitse voetballers, maar het ziet er meer uit als therapie. Hij blijkt naar Duitsland te zijn verhuisd, het inlezen in zijn nieuwe omgeving doet hij middels een verhaal in Hard Gras. Ook een optie.

Daarnaast nog een paar aardige verhalen, maar ook dit exemplaar is geen hoogvlieger in de serie. Zit na 24 jaar de sleet er op? Is het een tijdelijk vorm dip? Of zijn alle goede voetbalverhalen al verteld en beschreven?

Citaat: “Het was niet altijd eenvoudig, maar ik heb de zaak-Ozil gevolgd. Een Amerikaans-Duitse literatuurwetenschapper roemde zijn passes, die ‘eerder uit het niets lijken te komen dan uit de epische diepte van de ruimte’. Collega-intellectuelen wisten natuurlijk meteen dat dit een verwijzing was naar een legendarisch geworden typering van de hoed dragende literatuurtheoreticus en Heinrich Heine-kenner Karl-Heinz Bohrer. Die zag de grote Gunter Netzer in 1972 op Wembley uitblinken tegen Engeland en schreef: ‘Netzer kwam uit de diepte van de ruimte’.” (p.81)

Nummer: 18-061
Titel: Hard Gras 122
Ondertitel: Wesley Sneijder Grand cru
Auteur: Diversen (Stephanie Hoogenberk, Henk Spaan, Arthur van den Boogaard, Frank Heinen, Roman Helinski, Erik Brouwer, Carla Boogaards, Maarten Spanjer, Erik Jan Harmens en Gerrit Janssens)
Taal: Nederlands
Jaar: 2018
# Pagina’s: 119 (11647)
Categorie: Voetbal
ISBN: 978-90-263-4315-5

Meer:
121 120 119 118 117 116 115 114 113 112 111 110 109 108 107 106 105 104 103 102 101 100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 87 86 85 84 83 82 81 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 69 68 67 66 65 64 63 62 61 60 59 58 57 56 55 54 53 52 51 50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 34 33 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 1

Half 3 – Nummer 10

Tags

boeken, boeken 2018, boekrecensie, Half 3, lezen, Ruud Doevendans, voetbal, voetbalboek

Half 3 – Nummer 10

Uwe Seeler aan het woord. In Duitsland zou dat bijzonder veel aandacht krijgen. In Nederland sta je dan in een cultblad. Maar zeker wel interessant. Want waarom protesteer je niet, wanneer je door een onterecht doelpunt de WK finale verliest? De koningin was in het stadion… Mooie voetballer, mooi interview.

Ook leuk is de geschiedenis van Athletic Bilbao, een club die nog steeds slechts met Basken speelt, zelfs een Spanjaard wordt er al als buitenlander gezien, hun visie is overleven met slechts Basken. Fascinerende club.

Het wedstrijdcommentaar begin ik nog wel elke keer, maar uitgeschreven is het nooit boeiend genoeg om uit te lezen. Net zoals de tien verborgen waarheden. Leuk voor een website vertrouwend op clickbait, maar niet geschikt voor een bundeling met een isbn.

Het verhaal van Deyna is nog wel leuk, maar het laatste hoogtepunt is de geschiedenis van de semi-interland, Noord-Nederland tegen Noord Duitsland, waar Harry Walstra veel voor in de archieven is gedoken. Ik weet dat hij ook alweer bezig is om deze traditie nieuw leven in te blazen, benieuwd of het hem (en anderen) lukt.

Citaat: “Wat daar ook van zij, desgevraagd heeft Cruijff enkele jaren geleden op tv aangegeven zich niet te kunnen herinneren ooit het Milan-shirt te hebben gedragen. Dat is ook het mooie en pure van Cruijff. Al dan niet geholpen door een niet optimaal functionerend geheugen kan hij zonder ballast of voorgeschiedenis iedere week zijn mening blijven geven over de meest uiteenlopende activiteiten.” (p.78)

Nummer: 18-056
Titel: Half 3 – Nummer 10
Auteur: Ruud Doevendans e.a.
Taal: Nederlands
Jaar: 2013
# Pagina’s: 104 (10572)
Categorie: Voetbal
ISBN: 978-90-79067-10-7

Meer Half 3:
Nummer 9
Nummer 8
Nummer 7
Nummer 4
Nummer 3
Nummer 2
Nummer 1

Meer Doevendans:
Tardelli
Half Drie
Spreker Doevendans

Hard Gras 121

Tags

boeken, boeken 2018, boekrecensie, Hard Gras, lezen, voetbal, voetbalboek, WK 2018

Hard Gras 121

Een themanummer, met het WK te Rusland, ook al doet Nederland niet mee, is onvermijdelijk. Helaas had ik meer verwacht. Of beter gesteld: beter. Kijk terug op dit blog, lees dat ik al meer dan 100 nummers heb beschreven van Hard Gras. De variatie is niet groot: van goed, via zeer goed, tot uitzonderlijk goed. Al voor ik begon aan dit blogje, schreef ik de tekst ‘Slechtste nummer ooit!’ in het op dat moment nog lege document.

Ivo Victoria is Belg en mag een dagboek schrijven tijdens het WK. Het minst creatieve idee in 121 nummers. Hij doet het niet eens slecht, maar het is zo’n uitgemolken idee, hij kan bijna niet meer uitblinken. Dan twee verhalen verder een dagboek van Derk Sauer. Okay, het Belgische perspectief hebben we gehad, nu het Russisch perspectief. Ik zie de redactievergadering voor me. Derk Sauer! Alsof de zwaartekracht werd ontdekt. Veel bewondering heb ik voor Sauer die naar Moskou trok en het daar geweldig deed. Maar is hij een schrijver? Heeft hij iets met voetbal? Sorry, maar dit lijkt me geschikt voor de Libelle of de Linda, hoort niet in Hard Gras.

Voor de verandering is het derde WK dagboek van Johan de Boose. Had ik nog nooit van gehoord, schrijft wel het meest origineel. Had dan een heel nummer alleen maar met WK dagboeken gevuld. Nu vallen de stukken van Plantinga en Zwart helemaal dood tussen de dagboeken door. Interessant, maar niet passend bij de rest van het nummer. Het vierde dagboek is van de Betrouwbare Mannetjes. Leuk in de Volkskrant, geschikt voor De Speld, maar hier niet op zijn plaats.

Het stuk van Stephanie Hoogenberg (‘zeg hebben we al een vrouw dit nummer?’ ‘Doe jij zelf maar Janneke’. ‘Niet nog een?’ ‘Mail Stephanie maar.’) was leuk voor het Hard Gras blog, had ook niet op papier gehoeven.

Eenzaam hoogtepunt is daardoor het verhaal van Thomas Heerma van Voss. Had het verdiend om in een ander nummer gepubliceerd te worden. Al was het daar nooit het eenzaam hoogtepunt geweest. Nieuwe kans over 2 maanden, nummer 122. Kan alleen maar meevallen.

Citaat: “Eentje precies zoals Patrick maar zonder de fouten die hij maakte. Zonder het ongeluk, zonder de afhandeling daarvan, zonder dat verhaal met dat meisje en de groepsseks. Een Kluivert die alleen voor de sport leefde en er voor zijn dertigste niet opeens uit zou zien alsof hij prednison slikte. Maar er kwam geen nieuwe Van Basten bij Ajax. En ook geen Bergkamp. Maar wel een nieuwe Kluivert. (…). Bij zijn eerste contractbespreking bij Ajax zaten zowel zijn vader als zijn moeder met een andere zaakwaarnemer aan hun zijde. Een strijd die nog altijd tot op dat niveau doorgaat (…) Jongelui raken voor minder aan de drugs of een literaire carrière.” (p.96)

Nummer: 18-054
Titel: Hard Gras 121
Ondertitel: Messi viel tegen
Auteur: Diversen (Ivo Victoria, Melle Mare, Derk Sauer, Sam Plantinga, Johan de Boose, Pieter Zwart, De betrouwbare mannetjes, Janneke van der Horst, Thomas Heerma van Voss, Stephanie Hoogenberk)
Taal: Nederlands
Jaar: 2018
# Pagina’s: 135 (10374)
Categorie: Voetbal
ISBN: 978-90-263-4314-8

Meer:
120 119 118 117 116 115 114 113 112 111 110 109 108 107 106 105 104 103 102 101 100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 87 86 85 84 83 82 81 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 69 68 67 66 65 64 63 62 61 60 59 58 57 56 55 54 53 52 51 50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 34 33 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 1

Ruud Doevendans e.a. – Half 3 Nummer 9

Tags

boeken, boeken 2018, boekrecensie, Half 3, Harry Walstra, lezen, Ruud Doevendans, voetbal, voetbalboek

Ruud Doevendans e.a. – Half 3 Nummer 9

Al vaker heb ik het gezegd. De serie boeken van Doevendans zijn leuk, maar halen het niet bij Hard Gras. Dat is niet erg, maar wel jammer. Doevendans kan mooie columns schrijven, ook langere verhalen passen hem, maar in je eentje met een beetje aanvulling elke keer een editie vullen, blijkt toch erg lastig. Maar genoeg daarover, ik lees ze ook graag, heb er nog een paar in de kast staan.

De vergelijkingen tussen twee middenvelden is leuk. Was het Brazilië van 1982 beter dan Frankrijk in 1984? Zeg het maar. Het verhaal over Silvio Piola, door Roberto Pennino, is waarom ik dit blad lees. Een mooi stuk over een spits die ik nog niet kende, maar die je als voetballiefhebber wel zou moeten kennen. 24 seizoenen lang scoren, doe het hem maar na.

Het verhaal over de keepers carrière van Doevendans zelf is het meest persoonlijke in de hele serie Half 3. Mooi beschreven, mooi gereflecteerd, kwetsbaar, compliment!

Nog twee verhalen van achter het ijzeren gordijn, Dan Coe vanuit Roemenië en Peter Kohl vanuit de DDR (Harry Walstra!) en als afsluiting een reconstructie van een vreemd trainingskamp van FC Twente, waardoor we Kees Rijvers anders leren kennen.

Mooie editie.

Citaat: “Westerhof ging volledig los. Hij begon te vloeken, te schelden en te tieren. Ik dook nog achter mijn eigen terugspeelbal aan, maar het was al te laat. Anti peristaltisch hijgend probeerde ik nog te redden van niet meer te redden was. ‘Mijnheer Westerhof, word nu niet boos. Dat was niet de bedoeling. Kunnen we dan echt niet…’ Helaas. De bal was al over de lijn, de scheidsrechter had al naar het midden gewezen. Westerhof luisterde niet eens meer en produceerde in een minuut meer scheldwoorden dan Vitesse in een heel seizoen aan punten verzamelde.” (p.47)

Nummer: 18-046
Titel: Half 3 Nummer 9
Auteur: Ruud Doevendans e.a.
Taal: Nederlands
Jaar: 2013
# Pagina’s: 104 (8704)
Categorie: Voetbal
ISBN: 978-90-79067-09-1

Meer Half 3:
Nummer 8
Nummer 7
Nummer 4
Nummer 3
Nummer 2
Nummer 1

Meer Doevendans:
Tardelli
Half Drie
Spreker Doevendans

Harry Walstra – Robben

Tags

Arjen Robben, biografie, boeken, boeken 2018, boekrecensie, Harry Walstra, lezen, voetbal, voetbalboek

Harry Walstra – Robben

Hornby begon, voetballiteratuur werd salonfähig. Gijp bleek de doorbraak in Nederland. Net als in Engeland zie je nu dat menig voetballer een eigen biografie krijgt, soms al voordat de carrière ten einde is. In een goede boekhandel zie je al snel een plankje vol voetbalboeken staan. Op de cadeautafel liggen de meest recente.

Best gek dat een van de beste voetballers die Nederland ooit kende nog geen biografie had. Fries Walstra zag in mede-noorderling een mooi onderwerp en wierp zich op de import-Bayer. Een grondig onderzoek leverde een behoorlijke pil op van de linksbenige rechtsbuiten.

Walstra sprak velen, keek uren naar beelden, zocht in de krochten van het internet, maar vergat ook de voordehand liggende bronnen niet. Resultaat is een goed lezenswaardig verhaal, een overzicht van diens leven, waarin sommige wedstrijden uitgebreid aan bod kwamen, als symbool voor een bepaald toernooi of levensfase.

Ondanks dat we al erg veel weten over Robben, zoals we over alle spelers uit de huidige generatie van voor naar achteren het meeste al gelezen hebben, in tegenstelling tot de legendarische spelers uit de jaren zestig of daarvoor, blijft het interessant om diens verhaal te lezen. Al zouden die oudere legenden ook wel eens zo legendarisch geworden kunnen zijn door het gebrek aan voorkennis. Levert wel weer mooie verhalen op. Dat wel.

Zelf heb ik niet zo veel met Robben. Maar voor de doorsnee voetballiefhebber, de voetbalfan die niet zo heel veel leest, is dit boek ongetwijfeld een mooie aanwinst. Stiekem denk ik tussen de regels door te lezen dat ook Walstra niet de allergrootste fan is. Hij zoekt liever een mooi verhaal over een onbekende ster uit de jaren veertig uit en schrijft er dan een mooi artikel over. Maar omdat dat bijna niet verkoopt, werpt hij zich nu op een onderwerp waarvan je mag uitgaan dat er wel tig boeken zal verkopen.

Daarbij is de biografie niet mijn favoriete genre. Mandela, tuurlijk. Keith Richards, okay. Maar elke voetballer die in de premierschip twee keer heeft gescoord belt een journalist op om zijn verhaal op te laten schrijven. Honderden snel vergeten spelers hopen door een boek niet vergeten te worden. En om dan de pareltjes eruit te vissen, is een hele opgave. Zo wil ik geen boek lezen over Litmanen, wetende dat hij buiten het veld vast een hele aardige vent is, maar zijn levensverhaal is nou eenmaal niet echt boeiend. Spelers die ik minder sympathiek vind, zijn dan ook niet per se interessant boekmateriaal.

Daar kan Walstra niets aan doen, je kunt niet een kritisch boek schrijven, als je hoopt dat je boek geschikt is voor de mainstream. Je kunt niet een cultheld groot maken, wanneer je hoopt meer dan 100 exemplaren te verkopen. Walstra doet zijn best, is een goede verteller, gemotiveerd researcher en heeft binnen de beperkingen van het genre een goed boek afgeleverd.

Zijn uitweidingen over voor deze biografie niet relevante voetballers, de anekdotes die tussendoor komen, de zijpaadjes, maken dit boek voor mij juist de moeite waard. Zijn feitenkennis is indrukwekkend. Maar tegelijkertijd passen ze niet echt in het boek, meer dan couleur locale is het niet, terwijl het verhaal van Robben dat niet nodig heeft. Sommige toelichting heeft de fanatieke voetbalkenner weer niet nodig, maar staat er wel in, wetende dat het voor de doorsnee lezer juist nuttig is.

Walstra is een echte liefhebber, houdt van mooie verhalen en bouwt aan een mooi oeuvre voetbalboeken. Dit is zijn tweede biografie, na Rinus Israël. Benieuwd wie het volgend onderwerp wordt. Suggesties: Lubbe van Dijk, Leroy Echteld, Ron Jans of Henk de Haan.

Citaat: “Met zijn doelgerichte spel, geweldige traptechniek en razendsnelle acceleraties en passeeracties is hij een absolute sensatie. Als Bayern-speler scoort de nieuwe aankoop aan de lopende band. Lionel Messi is in 2009 al een wereldster maar een volledig fitte Arjen Robben doet helemaal niets voor hem onder. Een Robben in topvorm is voor geen enkele Bundesliga verdediger af te stoppen.” (p.128/129)

Nummer: 18-060
Titel: Robben
Ondertitel: Het bijzondere leven van een wereldster uit Bedum
Auteur: Harry Walstra
Taal: Nederlands
Jaar: 2018
# Pagina’s: 288 (11528)
Categorie: Voetbal
ISBN: 978-90-8975-303-8

Meer Walstra op gerbie.nl:
De aartsrivalen
Vedette aan de zijlijn
We proberen weer gewoon te doen

Walstra elders:
WK74finale (site)
We proberen weer gewoon te doen (bestellen!)
De diepgaande middenvelder

Meer voetbalbiografieën:
Simon Kistemaker
Rene van der Gijp
Johan Cruijff
Zlatan Ibrahimovic
Frits Korbach
Andy van der Meijde
Michel Boerebach
Steve Mokone
Diego Maradona
Kuif den Dolder
Thomas Skuhravy
Toni Schumacher

Themaweek 62: E-books

Anna Enquist – Kool!

Tags

Anna Enquist, boeken, boeken 2018, boekrecensie, lezen, voetbal, voetbalboek

Anna Enquist – Kool!

Dankzij Hard Gras las ik Anna Enquist. Ik heb principieel niets tegen vrouwen die schrijven, maar vind helaas lang niet elke vrouwelijke schrijver de moeite waard. En ook ik ben niet zonder vooroordelen, dus komt het voor dat ik schrijvers mis die ik zou moeten lezen.

Veel van deze verhalen stonden eerst in Hard Gras, dus had ik ze al gelezen, toch is het leuk om een bundeling alsnog te lezen. Het geeft een iets beter beeld van de schrijver. Enquist pretendeert niet het spelletje te snappen, een prijzenswaardige eigenschap, veel te veel voetbalschrijvers nemen zichzelf veel te serieus. Ze kan leuk vertellen, heeft oog voor detail en maakt haar voetbalverhalen lezenswaardig.

Ben er nog niet uit of ik ook niet-voetbalgerelateerde boeken van haar zou willen lezen.

Citaat: “Het was koud. Louis van Gaal coachte de Ajaxploeg en keek omhoog. Hij wees met stramme gebaren naar het doelgebied en brulde commando’s. Van Hanegem begeleidde de kleine Feyenoorders en keek naar de grond. Gedurende de hele wedstrijd knoopte hij veters dicht en snoot hij jongensneuzen in zijn eigen zakdoek. Een bibberend kind schurkte zich tegen zijn been. Je moet meedoen, zei Willem, ga maar hollen, dan word je warm.” (p.75/77)

Nummer: 18-034
Titel: Kool!
Ondertitel: alles over voetbal
Auteur: Anna Enquist
Taal: Nederlands
Jaar: 2012
# Pagina’s: 207 (6734)
Categorie: Voetbal
ISBN: 978-90-295-8608-5

Meer:
De ijsdragers
Wikipedia

Jan-Cees Butter – Hard Gras 120 – Het ongewenste kind

Tags

boeken, boeken 2018, boekrecensie, Christiano Ronaldo, Hard Gras, Jan-Cees Butter, lezen, voetbal, voetbalboek

Jan-Cees Butter – Hard Gras 120 – Het ongewenste kind

Zonder enige twijfel sta ik aan de kant van Messi. Ik heb bewondering voor Ronaldo, een omhooggevallen voetballer die wereldster is geworden, maar mijn sympathie ligt bij de natuurvoetballer Messi, bij de straatvechter Zlatan, bij de levensgenieters Best of Gascoigne, niet bij een atleet die zichzelf goed vindt.

Butter begon dan volgens mij ook aan een onmogelijke strijd. Naar Madeira reizen, Lissabon, het hele leven van Ronaldo volgen op zoek naar een verhaal. Er zijn reeds meerdere boeken over de goede man geschreven, waarom zou je precies hetzelfde doen?

Gaandeweg het boek groeide mijn bewondering. Voor Ronaldo, maar vooral voor Butter. Iemand die in mijn ogen zo onsympathiek is, krijgt medelijden. Ook geen emotie waar je trots op moet zijn, maar het is wel zo. Een ongewenst kind, een vader aan de drank, een jochie met heimwee in een internaat, de geldingsdrang kan elke amateurpsycholoog bedenken.

En zo was ik in no time aan het eind van het boek, vond ik een boek dat ik vooraf met tegenzin oppakte erg boeiend om te lezen, begreep ik het fenomeen Ronaldo een heel klein stukje beter en heeft Butter een geweldige prestatie geleverd door een boek te schrijven dat iets toevoegt aan de tig boeken, artikelen, documentaires en roddels die al bestaan over CR7. Compliment!

Citaat: “’Sinds wij Christiano Ronaldo hier hebben gehad, denkt elke vader en moeder op dit eiland dat ze de nieuwe Christiano Ronaldo op de wereld hebben gezet. Ik word er gek van. Ik krijg elke week berichten en telefoontjes van ouders. Waarom speelt mijn zoon niet? Waarom staat hij niet op die positie? En waarom doen jullie niet eens een andere oefening?’” (p.17)

Nummer: 18-030
Titel: Hard Gras 120
Ondertitel: Het ongewenste kind
Auteur: Jan-Cees Butter
Taal: Nederland
Jaar: 2018
# Pagina’s: 127 (6135)
Categorie: Voetbal
ISBN: 978-90-263-4313-1

Meer:
118 117 116 115 114 113 112 111 110 109 108 107 106 105 104 103 102 101 100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 87 86 85 84 83 82 81 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 69 68 67 66 65 64 63 62 61 60 59 58 57 56 55 54 53 52 51 50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 34 33 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 1

Themaweken 57: Sportboeken

Titia Top – Voetbaldames

Tags

boeken, boeken 2018, boekrecensie, damesvoetbal, lezen, Titia Top, voetbal, voetbalboek

Titia Top – Voetbaldames

Terwijl damesvoetbal wereldwijd in opkomst is, de Nederlandse voetbaldames aan de weg timmeren, leek het me leuk om dit boek eens uit de kast te trekken. Is voetbalhumor bij dames anders dan bij mannen? Hoe gaan ze met elkaar om? Is er een wezenlijk verschil?

In no time zat ik in het verhaal en voordat ik ook maar de kans had om me in de karakters te verdiepen, had ik het boek al uit. Wist ik meer over damesvoetbal? Nee. Zeker niet. Het voetbalteam in kwestie is niet meer dan een kapstok voor het verhaal wat de schrijfster blijkbaar in haar hoofd had. In dit geval had ook een breiclubje kunnen zijn. Of Nordic Walkers. Of klaverjassers. Geen enkel verschil.

Op een dag is een van hen niet aanwezig. De week erna nog niet. Ze is dus vermist. En eigenlijk gaat daar het hele verhaal over. Wat doe je wanneer een kennis is verdwenen. Wie bepaalt of iemand daadwerkelijk is vermist? Leuk gegeven, maar daar was meer uit te halen geweest. Sterker nog, volgens de achterflap was het verhaal spannend, hilarisch met een serieuze ondertoon. Ik heb het er niet uitgehaald. Misschien zat het er ook wel niet in.

Enige diepgang heb ik niet gevonden. De verrassing was er ook nauwelijks. Kortom, geen idee waarom ik het boek gelezen heb. Kon er na lezing niets van maken, nu nog steeds niet.

Citaat: “Alles was anders. Ze zochten het leven weer op dat ze waren kwijt geraakt, maar het was niet meer als vroeger, niet meer leek alles mogelijk. Het was alsof er grenzen waren ontstaan, alsof er onzichtbare muren waren opgetrokken die soms pas werden opgemerkt wanneer ze er tegenaan liepen, wanneer ze te ver waren gegaan. Ze konden zich niet meer verliezen een feest alsof het leven eeuwig duurde.” (p.56)

Nummer: 18-028
Titel: Voetbaldames
Auteur: Titia Top
Taal: Nederlands
Jaar: 2007
# Pagina’s: 99 (5913)
Categorie: Chicklit
ISBN: 978-90-809207-4-3

Meer:
Boekwinkeltjes
Youtube

Themaweken 57: Sportboeken

Hard Gras 119 – Leven in de tijd van Messi

Tags

boeken, boeken 2018, boekrecensie, Hard Gras, lezen, Lionel Messi, voetbal, voetbalboek

Hard Gras 119 – Leven in de tijd van Messi

Schoorl heeft de eer het titelverhaal te schrijven. En hij concludeert zeer terecht dat het voor ons leken bijzonder is dat we Messi zo regelmatig mogen aanschouwen. Geen meter die hij op een voetbalveld loopt blijft ongezien. Alles is vanuit verschillende hoeken te zien. Ten tijde van Cruijff zagen we hoogtepunten. Pele slechts bij grote wedstrijden. Het is bijzonder om in deze tijd te leven. En als je dan ook nog eens gewoon naar Barcelona kunt vliegen om een keer een wedstrijd mee te pikken, dan ben je een gelukkige voetballiefhebber.

Simon Kuper aan het woord over zijn voetbalklassieker, Football against the Enemy, is altijd interessant. Nog niet zo lang geleden hoorde ik de podcast van Between The Lines met hem, maar ook het verhaal door Arthur van den Boogaard is erg boeiend.

Prachtig cultverhaal gaat natuurlijk over Harvey Essajas, die eigenlijk al uit gevoetbald was, maar in zijn nadagen nog even bij AC Milaan belandde. Hij kreeg zelfs speelminuten, omdat de selectie hem zo waardeerde. Onvergetelijk.

Edwin Winkels schrijft het pijnlijke verhaal van Raul. Door velen heel lang gezien als de beste Spaanse voetballer, maar het Spaanse voetbal pakt ineens prijzen nadat hij gepasseerd wordt.

Ernest Wilimowski is een naam die niet elke voetbalfan zal kennen. Pieter van Os dook de archieven in, schrijft een lezenswaardig verhaal.

Ook deze Hard Gras las ik met erg veel plezier.

Citaat: “De aanvaller uit Oekraïne zegt tijdens trainingen dat Esajas wat rustiger aan moet doen en hem moet laten scoren. Met Pirlo heeft soms nog contact, de droogkloot eerste klas van wie je nooit weet of hij nou serieus is of een grap maakt. Een geweldige kerel die ook vaak adviezen geeft. Met Gattuso is hij ook goed, al komt het een keer bijna tot een handgemeen.” (p.48/49)

Nummer: 18-017
Titel: Hard Gras 119
Ondertitel: Leven in de tijd van Messi
Auteur: Diversen (John Schoorl, Arthur van den Boogaard, Melle Mare, Rasit Elibol, Rosa van Gool, Erik Brouwer, Edwin Winkels en Pieter van Os)
Taal: Nederlands
Jaar: 2018
# Pagina’s: 119 (3812)
Categorie: Voetbal
ISBN: 978-90-263-42608

Meer:
118 117 116 115 114 113 112 111 110 109 108 107 106 105 104 103 102 101 100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 87 86 85 84 83 82 81 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 69 68 67 66 65 64 63 62 61 60 59 58 57 56 55 54 53 52 51 50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 34 33 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 1

Themaweken 57: Sportboeken

Henk Spaan – Alle dagen voetbal

Tags

boeken, boeken 2018, boekrecensie, Henk Spaan, lezen, voetbal, voetbalboek

Henk Spaan – Alle dagen voetbal

Als jochie was ik een groot fan van Pisa, later Verona, nog later Die Twee. Toen Harry Vermeegen solo ging, was ik er snel achter dat de brille uit genoemde programma’s bij Spaan vandaan kwam. Hij schreef ook leuke stukjes. Hij begon met Hard Gras, een serie waar ik vanaf het begin af lid ben. Kortom, Spaan staat er bij mij goed op. Nu, decennia later verbaas ik me wel eens dat hij leeft van voetbal. Hij schrijft eens wat, draaft een enkele keer ergen op als expert, maar vooral is hij bezig met kijken naar voetbal. Als je wil weten welke jeugdspeler over een paar jaar door zal breken bij Ajax, dan is Spaan je bron.

Dus schreef hij ook maar eens een boek, waarin hij zijn leven beschrijft, een dagboek, maar dan voetbal gerelateerd. De hoofdrol daarin speelt zijn dochter Sophie, spelend in de jeugd van Buitenveldert. Spaan werd leider/coach, meiden A3. Lijkt me een geweldige manier om te leren relativeren. Fanatiek als hij is, heeft hij te maken met een team van pubermeisjes, een groep die heel anders naar voetbal kijkt dan hij zelf. Het is het laatste jaar voor de meiden, ze gaan studeren, werken, het team valt uit elkaar. In de tussentijd probeert Spaan zijn best te doen om de meiden te laten winnen, maar toch ook plezier te laten hebben.

Dit verslag van een seizoen is leuk om te lezen. De afwisseling komt uit het feit dat de meiden maar een keer per week spelen, terwijl Spaan, zoals de titel al zegt, alle dagen met het spelletje bezig is. Dus lezen we ook over het tweede van Ajax, over wedstrijden die hij op televisie kijkt en zijn mening over het topvoetbal van dat moment.

Juist die afwisseling maakt dat het boek de moeite van het lezen waard is, gouden combinatie. Een seizoen met alleen maar voetbalmeiden is voor buitenstaanders nauwelijks interessant. Spaans beschouwingen over alles wat hem te binnen schiet is ook maar voor een relatief elitair publiek. Maar die combi maakt dit boek goed. Iemand die zich druk kan maken over de wissels van Ten Cate, die terugdenkt aan de Volewijckers, houdt zich ook bezig met hoe meiden van 17 van positie wisselen.

Leuk boek, met plezier gelezen.

Citaat: “Doorgaans koesterde ik de houding van iemand die stiefmoeders van zich af liet glijden als regen op het voetbalveld. Je snoof eens en rende door. Misschien sijpelde er enig besef bij hem door dat niet iedereen zo geestdriftig was over zijn nieuwe burgerlijke staat als hij; in elk geval mocht ik na een heel kussensloop te hebben onder gesnotterd, toch naar De Volewijckers-Feyenoord. Om de wedstrijd nog te halen, moest ik keihard fietsen.” (p.94)

Nummer: 18-012
Titel: Alle dagen voetbal
Auteur: Henk Spaan
Taal: Nederlands
Jaar: 2007
# Pagina’s: 237 (2920)
Categorie: Voetbal
ISBN: 978-90-468-0288-5

Meer:
Maldini heeft een zus
Mijn vrouw is weg
Wikipedia
Hard Gras

Themaweek 58: Sportboeken