Geert Mak – Hoe God verdween uit Jorwert

Tags

boeken, boeken 2022, boekrecensie, fryslan, Geert Mak, lezen, themaweek

Het boek is een kwart eeuw oud, de uitgever bedacht dat dat een goed moment was om een nieuwe editie uit te geven. Een nieuw nawoord, maar ook een nieuwe titel. Want in de tussentijd is de Friese naam van het dorp de standaardspelling geworden. Jorwert dus i.p.v. Jorwerd.

Ik las het vijftien jaar geleden, maar was blij dat ik deze nieuwe editie, gesigneerd nog wel, mocht recenseren. En wat kan opmaak een groot verschil maken. De vele foto’s, illustraties, tekeningen en krantenknipsels maken het boek, wat an sich al de moeite waard was, nog meer een must have. 

En voor ik het weet, lees ik weer wat ik al eens las. Over het dorp waar zoveel veranderde in een halve eeuw. En Jorwert bleek een metafoor voor het leven. Want niet alleen in het kleine Friese dorpje veranderde er veel, overal op de wereld gebeurt dat. Het boerenleven, ooit de basis van de vooruitgang door de mensheid, is geëvolueerd tot een agrarische industrie, niet voor iedereen geschikt. En met deze vooruitgang wordt ieders leven beïnvloed. Maar dan ook echt alles. De school, de middenstand, de kerk, de gezinnen, het verenigingsleven; alles moet mee in de vaart der volkeren.

In Jorwert verschijnen dus ook buitenstaanders. Zij die vluchten voor de hectiek van de Randstad. Sommigen passen zich aan, doen hun best om te integreren in het dorp, anderen blijven buitenstaanders, leven op zichzelf.

Mak schrijft een prachtige kroniek, in het nawoord, een kwart eeuw na dato geschreven, kijkt hij nog eens terug op zijn tijd in het dorp. En wat er sindsdien nog veranderde. Hij praat met bekenden en over zij die er niet meer zijn. Niet alles is per definitie slechter. Een boer runt zijn boerderij samen met zijn zoon, al doet die dat vanuit Ottawa. Via de computer kan hij vanuit Canada alles volgen en laat hij zijn vader weten als er iets niet klopt. Mak ziet dat de veranderingen nog lang niet voorbij zijn, dat de tijd niet te stoppen is. Dat het dorp nog flink wat voor de kiezen krijgt.

De menselijke maat, de onvermijdelijkheid der dingen, de verandering. Het levert een prachtig boek op.

Citaat: “De buren droegen hem naar het graf dat de kerkvoogd en de man van de bar hadden gegraven, een buurmeisje stond in de deur te huilen, voorzichtig lieten de mannen de touwen onder de kist vieren. Daarna was er koffie met koek. Op het toneel lagen, vooraan, de belangrijkste attributen in Folkerts leven: zijn accordeon, zijn dambord en zijn pakje shag.” (p.415)

Nummer:            22-003

Titel:                   Hoe God verdween uit Jorwert

Auteur:               Geert Mak

Taal:                   Nederlands

Jaar:                   2021 (1996)

# Pagina’s:          421 (773)

Categorie:           Geschiedenis

ISBN:                 978-90-450-4532-0

Meer:

Mak, Geert – Gedoemd tot kwetsbaarheid
Mak, Geert – Hoe God verdween uit Jorwerd
Mak, Geert – Het ontsnapte land

Marcel van Roosmalen – Schijt

Tags

boeken, boeken 2021, boekrecensie, lezen, Marcel van Roosmalen, themaweek, Theo Janssen, Vitesse, voetbal, voetbalboek

Drie Hard Gras specials schreef hij over Vitesse. Bio’s over Theo Bos en Theo Janssen. En veel andere boeken, ontelbaar veel columns, Van Roosmalen produceert erg veel. En de kwaliteit is bijna altijd hoog. Ik heb dan ook vele boeken van hem in de kast staan, maar heb het oeuvre niet compleet. Bijna niet te doen.

Deze titel had ik overgeslagen, niet alles over de Arnhemse voetbalclub is de moeite waard. Met als uitgever Voetbal International heb ik de indruk dat dit boekje een soort van opdracht is geweest. De borrel na een uitzending waar hij te gast was:

‘Zeg Marcel, kun je voor ons niet een boekje over Vitesse schrijven?’

‘Heb ik al drie keer gedaan voor Hard Gras, wie zit daar nu nog op te wachten?’

‘Dat bepalen wij wel, wij gaan over de marketing. Je hebt vast nog wel het een en ander op de harde schijf staan.’

‘Tuurlijk, genoeg over geschreven, tientallen columns de laatste jaren.’

‘Zie je wel, printen, kaftje eromheen en klaar.’

‘Dat is wel heel simpel, lijkt wel oplichten van het publiek.’

‘Onzin jonge, dit is wat het volk wil. Maar ze weten het alleen nog niet. We leggen het boekje een maandje voor ons op tafel en we verkopen er duizenden. Zie ik ze bij Hard Gras nog niet doen.’

‘Maar dan wil ik ook nieuwe dingen doen, een thema voor het boek hebben.’

‘Doe nou niet zo moeilijk joh, voor jou is het toch ook cashen als we er flink wat verkopen?’

‘Nee, dan kan ik mezelf niet meer aankijken en kom ik er bij Vitesse niet meer in. Ik wil nieuwe dingen schrijven.’

‘Je doet maar jongen, als het over een half jaar maar af is.’

Kan nooit bewijzen dat het zo gegaan is, maar het vermoeden is niet vreemd. Fragmenten uit alle drie de Hard Gras specials, oude columns, stukken uit de biografie van Theo Bos, het raamwerk was al snel klaar. Tussendoor een paar keer naar Arnhem en dan zien dat het ineens het laatste seizoen van Theo Janssen blijkt te zijn en dat ook Ester Bal tijdens dat jaar werd ontslagen. Daar is je haakje.

En nog steeds las ik het met plezier, maar de urgentie is er af. De verhalen ken ik deels al. Sommige verhalen zijn overbodig. De klasse van Van Roosmalen is dan natuurlijk dat er niet per se wat hoeft te gebeuren om een leuk verhaal te schrijven. Hij kan ook van een nietszeggende ontmoeting een boeiend stuk maken, een matige wedstrijd door randverschijnselen onvergetelijk en een enkel citaat gebruiken om een bladzijde vol te schrijven.

Dan helpt het ook nog dat het bestuurlijk een zootje is bij de club, dat Janssen door zijn blessure veel tijd doorbrengt met de schrijver en tot de conclusie komt dat hij klaar is met topvoetbal. En zo hebben ze allemaal hun zin. VI met een goed verkopend boek, Van Roosmalen met toch nog iets meer inhoud en Janssen die de titel levert. De lezer mag niet klagen, hij kocht dit boek vrijwillig en heeft genoeg vermaak voor zijn geld.

Citaat: “De afdeling persvoorlichting van de club had de opdracht gekregen om een verhoging in elkaar te knutselen en daarvoor vijftig stoelen neer te zetten. En Ferrer had om microfoons gevraagd, zodat hij voor de mensen achterin ook goed was te verstaan. Die microfoons stonden er, zonder snoer, dat wel. Met z’n vieren keken we naar de Spaanse trainer achter een lange tafel op die verhoging, die vanwege zijn bleke gelaat ‘de spitsmuis’ werd genoemd. Naast hem zijn assistenten in trainingspak. Nadat we elkaar zwijgend hadden aangekeken, zei Ferrer: ‘I am waiting for the press.’ Omdat niemand wat zei, verklapte ik het maar: ‘Mister Ferrer, we are the press.’ Dat was de eerste tegenvaller.” (p.179/180)

Nummer:              21-065

Titel:                     Schijt

Auteur:                 Marcel van Roosmalen

Taal:                     Nederlands

Jaar:                     2014

# Pagina’s:           271 (14378)

Categorie:            Voetbal

ISBN:                   978-90-6797-092-1

Meer:

Roosmalen, Marcel van – Geef me nog twee dagen (Hard Gras 78)
Roosmalen, Marcel van – Gelukkig is het weer voorbij
Roosmalen, Marcel van – Gras groeit niet sneller door aan de sprietjes te trekken
Roosmalen, Marcel van – Je hebt het niet van mij (Hard Gras 48)
Roosmalen, Marcel van – Het is nooit leuk als je tegen een boom rijdt
Roosmalen, Marcel van – Het jaar van de adelaar (Hard Gras 66)
Roosmalen, Marcel van & Jan Dirk van der Burg – Nederland onder het systeemplafond
Roosmalen, Marcel van – Op campagne met Oranje
Roosmalen, Marcel van – Op pad met Pim
Roosmalen, Marcel van – De Pimmels
Roosmalen, Marcel van – Theo Janssen. Op pad met de dikke prins
Roosmalen, Marcel van & Michel van Egmond – Van Didi tot Kaka (Hard Gras 60)

Themaweek 133: Sportboeken

Jimmy Greaves – A funny thing happened on my way to Spurs

Tags

biografie, boeken, boeken 2021, boekrecensie, Jimmy Greaves, lezen, themaweek, voetbal, voetbalboek

Een van de laatste keren dat ik bij Kruimeltje binnenliep (al wist ik dat toen niet, dat mijn favoriete tweedehandsboekenzaak er mee zou ophouden), kocht ik een boek van een Engelse voetballer waar ik wel eens van had gehoord.

Greaves was begin jaren zestig een van de beste aanvallers in Engeland. Van Chelsea, via Milan belandde hij bij de club van zijn dromen: Tottenham. Later was hij de spits van het Engelse team dat wereldkampioen werd, al verloor hij zijn basisplek door een blessure en speelde de finale niet.

Dit boek is een voorloper van vele boeken, vooral in Engeland, waarin de speler zijn verhaal aan een ghostwriter vertelt, een manier om bekendheid uit te buiten. Greaves is daar tijdens, maar zeker ook na zijn loopbaan, een expert in geworden.

Het boek vertelt ook veel over de tijd, begin jaren zestig, over de Britse cultuur, over het voetbal in die tijd. Het is dus zowel een tijdsbeeld als een antropologische bron van informatie.

Greaves zelf komt er in dit boek niet zo heel goed uit, zeker zijn tijd in Italië was geen succes, maar wanneer je noch de taal spreekt, noch je interesseert voor de lokale cultuur, dan is de kans dat je als voetballer slaagt niet zo heel groot. Met de ogen van nu, vooral zijn schuld, maar waarschijnlijk waren de Britten in die tijd een stuk milder voor hun voetbalheld, misschien tegenwoordig nog steeds. De flink veranderde Premiership van het laatste decennium zou deze mening misschien kunnen bijstellen.

Al met al zeker geen goed boek, maar wel een erg interessant boek om te lezen en te hebben.

Citaat: “Whenever I got the ball in Italy I had four men on me. You couldn’t even walk about without falling over somebody. I enjoyed it immensely! The only way this type of play could get into England would ben through an influx of foreign players and coaches. It hasn’t happened so far. We must make sure it doesn’t in the future.” (p.102/103)

Nummer:              21-057

Titel:                     A funny thing happened on my way to Spurs

Auteur:                 Jimmy Greaves

Taal:                     Engels UK

Jaar:                     1963

# Pagina’s:           151 (12331)

Categorie:            Voetbal

ISBN:                   nvt

Themaweek 133: Sportboeken

Michel Doodeman – Doorspelen

Tags

boeken, boeken 2021, boekrecensie, eredivisie, lezen, Michel Doodeman, themaweek, voetbal, voetbalboek

Steeds vaker koop ik een boek niet meer bij de boekhandel. BOL vermijd ik tegenwoordig ook liever, nadat ik las over hun personeelsbeleid, het misbruik van hun machtspositie. Maar dankzij social media kun je boeken steeds vaker bij de schrijver zelf bestellen. Michel Doodeman kende ik van Twitter en van zijn verhalen voor Vice-sports. Hij deed wat velen zich voornamen in de eerste lockdown. Hij koos een onderwerp, deed flink wat research en schreef een boek. Ik ben jaloers. Het werkt zo simpel, gewoon een kwestie van motivatie en doorzetten.

En dat boek bestelde ik dus rechtstreeks bij hem, kwam gesigneerd (juich) in mijn bus en ik las het vrij kort daarna. 34 verhalen over een bijzonder voetbalseizoen. Juiste aantal hoofdstukken natuurlijk, al is het een keuze. Niet elke speeldag wordt besproken, de eredivisie 2010-2011 is de kapstok, maar vooral zijn het veel prachtige verhalen. Verhalen die we anders niet hadden geweten. Wel hadden kunnen weten, als we net als Doodeman de archieven waren ingedoken, maar wij zaten gewoon netflix uit te spelen, achterstallige kranten en tijdschriften te lezen (schuldig) en onze kinderen te vermaken.

Gelukkig wel tijd gemaakt om dit pareltje te lezen. Prachtige verhalen, die allemaal op zich zouden kunnen staan, die gebundeld inderdaad het bewijs zijn dat het bewuste seizoen bijzonder was. En dus lezen we over een Japanse vleugelspeler die in Rotterdam tijdelijk een cultheld werd. Een Belg die onder in de eredivisie zo vaak scoorde dat hij topscorer werd. Kijken Nigerianen naar een stream van een wedstrijd van VVV. Zijn er minibiografieën van Suarez, Nesu en Leonardo. Er zijn gewoon te veel goede verhalen om na te vertellen. Koop het boek zelf maar.

Citaat: “Een bestaan als koffiehandelaar leek op dat moment realistischer dan het bereiken van de top. Alles veranderde toen hij een oude bekende trof, een vriendin van Tik Koeman, de zoon van Feyenoordtrainer Ronald Koeman. Pelle gooide zijn charmes in de strijd en vroeg haar of ze via Koeman jr. eens kon doorgeven dat hij wel openstond voor een transfer naar Feyenoord. De rest is, en ook dat is schaamteloos cliché, geschiedenis.” (p.170)

Nummer:              21-063

Titel:                     Doorspelen

Ondertitel:           Een kroniek van cultvoetbal in de eredivisie

Auteur:                 Michel Doodeman

Taal:                     Nederlands

Jaar:                     2021

# Pagina’s:           304 (13425)

Categorie:            Voetbal

ISBN:                   978-90-37719-0

Themaweek 133: Sportboeken

Marco Magielse – Final whistle

Tags

boeken, boeken 2021, boekrecensie, lezen, Marco Magielse, themaweek, voetbal, voetbalboek, voetbalfoto

Zijn shirt mocht ik aan, de eerste helft in Wageningen. In de tweede helft zat ik op de bank, zag ik hoe hij scoorde. We hebben dus niet samengespeeld, maar we hoorden wel bij hetzelfde clubje Blogbroeders. Sindsdien volg ik hem natuurlijk met iets meer interesse op social media en in voetbalbladen. Dit boek, door Staantribune uitgegeven, moest natuurlijk in mijn collectie.

Schitterende foto’s van mooie Britse voetbalstadions. Nauwelijks te beschrijven, laten we het erop houden dat Magielse van traditionele beelden houdt. Oude tribunes, publiek dat hem niet ziet omdat ze hun ogen richting veld hebben, beelden vanaf de straat naast het stadion, vreettentjes, staantribunes, het schetst een beeld van iemand die weinig op het veld ziet, omdat hij altijd oog heeft voor details, details naast het veld.

En dat is niet erg, dat is juist mooi. Een actiefoto kom ik de uren na de wedstrijd zelf wel tegen, maar het beeld van een oud stadion van een Engelse derdeklasser, daarvoor moet je oog hebben. Magielse heeft dat.

De opvolger met velden bij onze zuiderburen heb ik al aangeschaft, zal ik komend jaar vast ook geheel lezen (bekijken).

Citaat: “Sinds de jaren negentig zijn in de bakermat van het voetbal veel authentieke stadions gesloopt en vervangen door kille LEGO-bakken op nog killere industrieterreinen. Vooruitgang noemen ze dat. De nieuwbouw moet vaak zo goedkoop mogelijk waardoor de nieuwe generatie stadions meestal het aanzien niet waard is.” (p.5 / uit het voorwoord door Joris van de Wier)

Nummer:              21-053

Titel:                     Final whistle

Ondertitel:           21 classic British football grounds

Auteur:                 Marco Magielse

Taal:                     Engels / Nederlands

Jaar:                     2020

# Pagina’s:           304 (11610)

Categorie:            Voetbal

ISBN:                   978-90-823758-9-3

Themaweek 133: Sportboeken

Willem Vissers – Jongensdromen

Tags

Ajax, boeken, boeken 2021, boekrecensie, lezen, themaweek, voetbal, voetbalboek, Willem Vissers

Meeloten, altijd leuk. Zeker wanneer je wint. En dan ook nog eens gesigneerd thuisgestuurd krijgen! En omdat Vissers een van mijn favoriete journalisten is (goede schrijver en sympathiek), is het leuk om zijn verhalen (terug) te lezen.

Want het gouden seizoen van Ajax was natuurlijk de vorige Champions League campagne van Ajax, waar ze op een paar seconden van de finale verwijderd bleven. En die stukken las ik al graag. Toch is het ook wel weer leuk om ze gebundeld terug te lezen, vele momenten die al in het grijze geheugen verdwenen waren, komen even weer terug in de actieve memorie.

Vissers kan enthousiast en toch afstandelijk schrijven. Positief zonder dat het dwepend wordt. Kritisch zonder dat het vervelend wordt. Compliment, zeker omdat ik me regelmatig verbaasde over de snelheid waarmee hij schreef. De wedstrijd was nog maar net afgelopen, op televisie zaten de analisten nog te zoeken naar woorden om te beschrijven wat ze gezien hadden, dan verscheen al de tweet van Vissers met de link naar zijn artikel in de Volkskrant. Wanneer die stukken niet alleen uitblinken in snelheid, maar ook kwalitatief goed genoeg zijn om te bundelen, dan ben je een grote.

Citaat: “Ajax heeft duizenden geheimen, maar is toch een open boek. Spelers hebben maar een enkele aanwijzing nodig om van tactiek te veranderen, zo prees Ten Hag zijn ploeg. Toen de machine eenmaal perfect was afgesteld na een moeilijk half uur, tikten de Ajacieden Juventus dol. Frenkie de Jong, op wie vrijwel elke tegenstander zijn spel afstemt, wist toch telkens weer vrij te komen, Schone stuwde, Blind verdedigde, De Ligt beukte, Ronaldo huilde. Figuurlijk dan.” (p.174/175)

Nummer:              21-046

Titel:                     Jongensdromen

Ondertitel:           het gouden seizoen van Ajax

Auteur:                 Willem Vissers

Taal:                     Nederlands

Jaar:                     2019

# Pagina’s:           263 (10032)

Categorie:            Voetbal

ISBN:                   978-90-488-5233-8

Meer:

Vissers, Willem – Pingelaars & pegels
Vissers, Willem – Samuel
Vissers, Willem – Voetbal is liefde

Themaweek 133: Sportboeken

Thijs Zonneveld – De fiets, de fiets en nog veel meer sportverhalen

Tags

boeken, boeken 2021, boekrecensie, lezen, sportboek, themaweek, Thijs Zonneveld

Verzamelde columns van de voormalig wielrenner die al snel doorhad dat hij met de pen (het toetsenbord) veel getalenteerder was. En in dit geval met dank aan de VARA-gids een gratis E-boek, waar ik erg blij mee was.

Veel van zijn stukjes lees ik wel, al zit er steeds vaker een paywall in de weg. En dat begrijp ik ook wel weer, wanneer je als krant of tijdschrift alles gratis weggeeft, is je verdienmodel weg. Dus moet je proberen mensen te laten betalen voor wat ze lezen.

Meestal doe ik dat door een boek aan te schaffen, zelfs al ken ik vele (Smeets, Zonneveld, Winnen, De Correspondent) stukjes al omdat ik ze al gelezen heb. Maar een gratis – legaal – boek kan ik natuurlijk niet negeren.

Zonneveld is een expert als het over wielrennen gaat, schrijft mooi, ongeacht over welke sport het gaat, is een schrijver die ik graag wat beschouwender lees, iets meer als analist dan als reporter. De waan van de dag zijn genoeg journalisten voor, maar details mooi beschrijven, al is het soms flink later, dan kunnen maar weinigen.

Citaat: “De val in de sneeuwmuur had van hem een twijfelaar kunnen maken of een renner die met de billen dichtgeknepen zou koersen, bang om zichzelf tegen te komen, voor altijd op de hoede voor tegenslag. Maar hij heeft het beste gehaald uit het slechtste moment van zijn wielerloopbaan. Het heeft hem doen beseffen wat er mogelijk is. En vooral: het heeft hem roekeloos gemaakt in de beste zin van het woord.” (p.16)

Nummer:              21-041

Titel:                     De fiets, de fiets

Ondertitel:           en nog veel meer sportverhalen

Auteur:                 Thijs Zonneveld

Taal:                     Nederlands

Jaar:                     2019

# Pagina’s:           192 (8866)

Categorie:            Sport

ISBN:                   978-90-4885-038-9

Meer:
Zonneveld, Thijs – De ereronde van de eland
Zonneveld, Thijs – Paniagua
Zonneveld, Thijs – Het Panini album
Zonneveld, Thijs – De rode vod

Themaweek 133: Sportboeken

Messi, Iniesta en Mourinho

Tags

Barcelona, Lionel Messi, Real Madrid, themaweek, voetbal

In het Camp Nou was ik al een paar keer geweest. Maar de clasico had ik nog niet gezien. De wedstrijd begon pas om 23 uur, gezien de temperatuur verstandig. Ik betaalde 100€ voor een kaartje, de duurste wedstrijd die ik ooit bezocht. Na een kwartier bedacht ik dat ik Messi nog helemaal niet gezien had. Een minuut later zet hij Iniesta alleen voor de keeper. Het begin voor een geweldige wedstrijd, met uiteindelijk 3-2 op het scorebord.

Zoals vaak in de tijd van Mourinho kon Real het voetballend niet redden, maar probeerde het op een andere manier. Rode kaarten waren eerder regel dan uitzondering. Ook in deze editie. Het opstootje bij de dugouts kon ik van de andere kant niet volgen. Later zag ik de beelden en begreep ik dat Mourinho de (toenmalige) assistent van Barcelona, Villanova, een vinger in het oog stak. Hielp ook niet echt om de boel te sussen. Barcelona won de supercup.

Mocht je de hele wedstrijd kunnen zien, die staat gewoon op YouTube.

Themaweek 132: Sportgebeurtenissen waar ik bij was

De superclasico van Mexico

Tags

Guadelajara, Mexico, themaweek, voetbal

Ik heb er meerdere dagen voor in de rij gestaan, om een kaartje te krijgen. Ik heb de route van mijn reis aangepast. Dit was de wedstrijd die ik moest zien, vertelden vele Mexicanen mij. Zo weinig kaartjes er verkrijgbaar leken, zoveel mensen zaten er in het stadion. ’s Ochtends moest ik langs de marathon van Guadelajara om bij het stadion te komen.

De wedstrijd kan ik me niet zoveel van herinneren, simpele zege voor de thuisploeg. Het irritante gedrag van pseudovedette Blanco weet ik nog wel. En de mariachiband vlak voor de wedstrijd. De vakantie die gewonnen werd in de rust. Maar vooral het publiek, ik heb net zoveel om me heen gekeken als naar het veld. Een belevenis.

Themaweek 132: Sportgebeurtenissen waar ik bij was

Fignon is indrukwekkend

Tags

Laurent Fignon, themaweek, Tour 1984, Tour de France

In 1983 reed Pascal Simon een week in het geel, met een gebroken schouderbeen. Huilend gaf hij op. Ineens won die onbekende, studentikoze, Parijzenaar Laurent Fignon. Een jaar liet hij zien dat hij de beste was. Hij won meerdere etappes, vernederde Hinault en leek voor jaren de sterkste te zijn.

Wij stonden aan de kant van de weg, net over de Franse grens in Zwitserland. Een paar kilometer onder de top, radio mee om Radio Tour de France te luisteren, zodat we op de hoogte zouden zijn. En even later kwam die man in geel voorbij denderen. Ik weet nog dat dit jochie extreem onder de indruk was. Niet mijn eerste touretappe, wel erg indrukwekkend.

Themaweek 132: Sportgebeurtenissen waar ik bij was