Nelson Mandela & Mandla Langa – De presidentiele jaren
Natuurlijk wilde ik een recensie-exemplaar van de tweede autobiografie van Mandela, die man is fascinerend, zijn verhaal moet de moeite wel waard zijn. Mijn motivatie was goed genoeg voor de uitgever, een paar dagen later lag het boek in de brievenbus.
Wanneer je aan een biografie van Mandela begint, weet je dat het verhaal iets anders zal gaan dan wanneer je Keith Richards of Gijp leest. Mandela fascineert me al vele jaren, graag duik ik in zijn eigen verhaal. In het voorwoord blijkt al dat dat niet helemaal klopt. Toen hij president werd, maakte hij vele aantekeningen, het uitwerken kwam hij niet meer aan toe. Mandla Langa heeft er een boek van gemaakt. Maar al snel raak ik in verwarring. Wanneer is Langa aan het woord en wanneer Mandela? Het is niet de biografie die ik verwachtte, het is een boek over Mandela waarin hij zelf aan het woord komt. Nuanceverschil.
Tweede tegenvaller bleek de zwaarte van de tekst. Dit is geen leesboek, dit is een naslagwerk. De hoeveelheid voetnoten werd alleen overtroffen door de eindnoten, bijna 600 in totaal, alleen al daarvoor zijn meer dan 20 bladzijden nodig. Het was even een opgave om het boek door te werken. Maar toen ik me daarop eenmaal had ingesteld, wist waaraan ik was begonnen, was het vooral erg boeiend om te lezen over de jaren dat Mandela het nieuwe Zuid-Afrika mocht opbouwen.
Omdat het over vrij recente geschiedenis gaat, weet je automatisch iets meer dan wanneer je over andere historische politici leest. Daarbij reisde ik ooit een paar weken door zijn land. Maar zijn prestatie kan niet genoeg geprezen worden. Niet alleen werd hij president na drie decennia in de gevangenis te hebben gezeten, hij moest het hele land omvormen. Meer dan dat, als je leest over het opbouwen van een ambtenarenapparaat, over het samenvoegen van voorheen op voet van oorlog verkerende strijdtroepen, over zijn bewust gekozen brede regenboogcoalitie, dan zie je wat een ongelooflijke prestatie Mandela heeft geleverd.
Het boek beschrijft tot in details over de opbouw van het nieuwe Zuid-Afrika, soms tot aan vervelens toe, vele ministers zijn niet meer dan een voetnoot in de geschiedenis, maar krijgen toch een alinea, een bladzijde. Voeg dat samen met de bijna wetenschappelijke benadering van de schrijver, men zal snappen dat dit niet een boek is voor naast het zwembad tijdens een zomervakantie.
Met afstand het meest indrukwekkende hoofdstuk was het verhaal van de verzoening. Mandela begreep dat hij het land in een burgeroorlog zou storten wanneer hij meteen na de afschaffing van de apartheid namens de zwarte meerderheid alle macht naar zich toe zou trekken. Want ook al was de blanke bevolking een kleine minderheid, de economische macht, het opleidingsniveau, de militaire kracht, alles was terug te vinden bij die kleine groep. Hij had die groep dus nodig. En dus ging hij om tafel met de politici die hem hadden opgesloten. Liet hij de rechtspraak aan corrupte rechters die volgens nieuwe, grotendeels nog te ontwerpen wetten, moesten rechtspreken. Racistische politiemensen behielden hun baan. Een waarheids- en verzoeningscommissie moest in kaart brengen welke misdaden er allemaal waren gepleegd in naam van de Apartheid. Maar dankzij een ruimhartige amnestie konden velen een straf ontlopen. Juist deze niet eenvoudige verzoening zorgde ervoor dat Zuid-Afrika een nieuw land werd voor alle inwoners, een land met veel problemen, maar desalniettemin een eenheid. Een wankele eenheid, maar toch. In mijn beleving was dit de enige juiste beslissing, de enige mogelijke manier om verder te gaan. Juist daarom zal er over twee eeuwen nog over Mandela gesproken worden, in tegenstelling tot de Trumps, Putins en Erdogans van deze wereld die het niet begrepen hebben. In zijn eigen woorden: “Goede leiders zijn zich er volkomen van bewust dat het wegnemen van spanningen in een samenleving, van welke aard dan ook, creatieve denkers alle ruimte geeft door een ideale omgeving te scheppen voor mannen en vrouwen met een visie die invloed kan hebben op de samenleving. Extremisten gedijen daarentegen bij spanning en onderling wantrouwen. Helder denken en goed plannen is nooit hun wapen geweest.” (p.84)
Mooi boek, al is het geen eenvoudig te lezen boek. Maar dat is eigenlijk ook vrij logisch. De conversie van Apartheid naar eenheid kan nooit in Jip- en Janneke taal worden beschreven.
Citaat: “Onze emoties zeiden: ‘De witte minderheid is de een vijand. We moeten nooit met ze praten.’ Maar ons verstand zei: ‘Als je niet met deze man praat, zal ons land in vlammen opgaan en zal dit land nog vele jaren overspoeld worden door de rivieren van bloed.’ We moesten dat conflict dus oplossen, en dat we met de vijand zijn gaan praten, kwam doordat we ons verstand lieten domineren over onze emoties.” (p.234)
Nummer: 17-063
Titel: De presidentiele jaren (Dare not linger)
Auteur: Nelson Mandela en Mandla Langa
Taal: Nederlands (Engels)
Jaar: 2017
# Pagina’s: 399 (15258)
Categorie: Biografie
ISBN: 978-90-450-3148-4
Meer Mandela en RSA op gerbie.nl:
In de voetsporen
Mandela wint de wereldcup
I am prepared to die
Jan Dijkgraaf – Mandela in zijn eigen woorden
Liefde is de enige remedie
Mensenrechten
De gewone bevolking heeft niets aan het WK
Ernst van Heerden – Wolk van die mooi weer
Dank Atlast contact voor het recensie-exemplaar!
Het is 10 december, de dag van de mensenrechten. Ook de dag dat Amnesty International (dit jaar een halve eeuw oud) je oproept om brieven te schrijven. Omdat het werkt. Omdat de wereld er beter van wordt. Omdat je mensen helpt. Omdat je velen hoop geeft.
