Jesse Frederik – Zo hadden we het niet bedoeld

Tags

boeken, boeken 2022, boekrecensie, De Correspondent, Jesse Frederik, lezen

Zonder twijfel kocht ik dit boek. Met veel plezier luister ik al tijden naar de Rudi en Freddie show via podcast, waarin Jesse Frederik een kritisch denker blijkt met goede ideeën en de juiste ethische waarden.

Dit boek was eerst bedoeld als een essay op De Correspondent, werd iets langer en eindigde als een dik boek. Nu, twee jaar na verschijnen, zou het mij niet verbazen wanneer er een vervolg, of op zijn minst een update, verschijnt nu de toeslagenaffaire elke keer weer erger blijkt dan het al was, elke keer weer nieuwe feiten boven tafel komen en de politiek er niet in slaagt om de gedupeerden op een fatsoenlijke manier te helpen.

Frederik pakte het goed aan, netjes, overzichtelijk, chronologisch vanaf het moment dat er verontwaardiging was rondom de zogenaamde Bulgarenfraude tot het heden, waarin niemand duidelijk kan vertellen wie er nu slachtoffer is en wie niet, wat er misging en waarom het niet opgelost wordt.

Het knappe van Frederik in dit boek is dat hij niet de fout maakt die vele journalisten én politici wel maakten: een verantwoordelijke vinden. Het blijkt vooral dat het systeem niet deugt, dat er structureel fouten gemaakt worden, dat niemand foutloos is. Omzigt is voor velen een held, hij heeft ook veel goed gedaan, maar hij is ook medeoorzaak na zijn rol in de Bulgarenfraude. Vele journalisten hebben goed uitzoekwerk gedaan, maar gingen dan toch weer op zoek naar een politiek verantwoordelijke, in plaats van uit te zoeken waarom het fout ging, hoe het beter kan, hoe het opgelost kan worden. Frederik is beschouwend, maar extreem grondig. Trek je eigen conclusie maar na lezing.

Zonder twijfel een van de beste boeken van de laatste jaren en het ultieme bewijs dat onafhankelijke journalistiek, zoals De Correspondent, onmisbaar blijft in een echte democratie.

Citaat: “Het rapport beschrijft dat medewerkers zich in de steek gelaten voelen door het ministerie van Financiën. Zelfs voormalig directieleden van de Belastingdienst/Toeslagen zijn door het ministerie nooit in de gelegenheid gesteld hun verhaal te doen over de toekenning van de kinderopvangtoeslag. Medewerkers worden in de media afgeschilderd als racistische fraudejagers, terwijl ze – ongevraagd en bij herhaling – aan het ministerie hebben proberen uit te leggen waarom dit bezijden de waarheid is.” (p.295)

Nummer:            22-034

Titel:                   Zo hadden we het niet bedoeld

Auteur:               Jesse Frederik

Taal:                   Nederlands

Jaar:                   2021

# Pagina’s:          399 (8178)

Categorie:           Non-fictie

ISBN:                 978-90-8307-891-5

Meer:

De Correspondent

Goodreads

Tzum

Spotify

Napraten

Tags

De Correspondent, EK 2020, Michiel de Hoog, voetbal

Laten we eerlijk zijn, veel wedstrijden zijn het nog niet waard om 90 minuten te kijken. Maar het napraten is nog erger meestal. Op SBS verwacht je vermaak boven inhoud, maar ook de NOS blinkt nog niet uit. De echt boeiende gast die ook nog eens wat zinnigs te melden heeft, is nog niet gevonden.

Daarom kun je beter richting Twitter om echt wat te leren. Michiel de Hoog bijvoorbeeld werkt bij de Correspondent (niet een site die je snel met sport associeert) al een tijdje aan een mooi oeuvre met goede verhalen over interessante sporters, vernieuwende trainers en boeiende boeken. En je hoeft niet eens te wachten tot na de wedstrijd. Gewoon iPad of telefoon op schoot en al tijdens de wedstrijd wordt het vermakelijk (ook te beluisteren als podcast). En mocht er een goal vallen, dan ben je nog op tijd om die in de herhaling te zien.

EK-gedachtenspinsels, deel 5

Joris Luyendijk – Kunnen we praten

Tags

boeken, boeken 2020, boekrecensie, De Correspondent, essay, Joris Luyendijk, lezen

Joris Luyendijk – Kunnen we praten

De schrijver heb ik erg hoog zitten. Zijn verhalen vanuit de London City zijn volgens mij nog steeds niet doorgedrongen in de politiek, anders had men daar wel anders gereageerd. En dat is volgens mij ook de kern van dit essay. Net als Luyendijk begrijp ik vele populisten niet. En dat is een probleem, want als je elkaar niet begrijpt, kun je ook niet inhoudelijk met elkaar praten. De woede of frustratie is soms best begrijpelijk, maar de vervolgstap naar complottheorieën en/of radicalisering kan ik niet volgen.

Luyendijk doet een poging, dit essay is een begin. De bijbehorende website misschien een vervolg. Verwacht geen antwoorden, maar wel een goede analyse en vele vervolgvragen. Hoe moet het verder?

Citaat: “Dezelfde verzuchting hoorde ik bij lezingen van verplegers en artsen, professoren, leraren en schooldirecteuren, en soms boekhandelaren die de lezing organiseerden; veel boekwinkels zijn de afgelopen jaren overgenomen door investeerders. Die weten weinig of niets van het boekenvak, maar alles van fiscale en juridische constructies. ‘Dan kreeg ik zo’n gast van 26 over de vloer die economie had gestudeerd, en die ging mij dan vertellen welke boeken ik in de etalage moet leggen.’” (p.45)

Nummer: 20-126
Titel: Kunnen we praten
Auteur: Joris Luyendijk
Taal: Nederlands
Jaar: 2017
# Pagina’s: 96 (24281)
Categorie: Essay
ISBN: 978-90-450-3414-0

Meer:
Joris Luyendijk
Correspondent
Goodreads

Themaweek 113: De laatste boeken van 2020

Stemmen volgens de Correspondent

Tags

De Correspondent, in het nieuws, podcast, politiek

Een erg leuke en goede site is die van De Correspondent. Graag luister ik ook naar hun podcasts (Rudy en Freddie!). In aanloop naar de verkiezingen van volgende week hebben zij een podcast over stemmen. Geen peilingen, geen stemadvies, maar gewoon goede en nuttige informatie over onze democratie. Met op de site mooie, duidelijke en erg informatieve infographics ter toelichting bij de serie podcasts en een nuttige verkiezingsgids. Te vinden in alle podcastplatforms en natuurlijk ook gewoon via de site.

Themaweek 107: Verkiezingen 2021

Jelmer Mommers – Hoe gaan we dit uitleggen

Tags

boeken, boeken 2020, boekrecensie, De Correspondent, Jelmer Mommers, klimaat, lezen, themaweek

Jelmer Mommers – Hoe gaan we dit uitleggen

Nog een luisterboek dat ik niet kon negeren. Ook hier kende ik al veel, aangezien de podcasts van de Correspondent tot mijn favorieten horen. Mommers is op die site de expert over klimaatverandering. En het mooie is dat hij niet met de zoveelste klaagzang komt, maar met een realistisch verhaal met een optimistische kijk naar de toekomst.

Zowel zijn stukken, als de podcasts en dus ook dit (luister-/E-) boek zouden verplichte kost moeten zijn voor politici en bestuurders. Klimaat is geen links of rechts onderwerp, het is onze eigen toekomst. En als je er iets aan wil doen, dan kan dat. Dus niet ‘maar in China’ of ‘waarom ik’, maar gewoon doen. Kansen zien. De wereld aanpassen. Sterker nog, als je niet gelooft in klimaatverandering (wat 98% van de wetenschappers wel doet), dan zou je het nog kunnen zien als economische kans. Past er iets beter bij de Nederlander (denk het VVD-toontje er even bij) dan dat?

Absoluut, zonder twijfel, een van de beste boeken van dit jaar (eigenlijk vorig jaar, maar ja, voor mij dit jaar), en de beste op dit onderwerp.

Citaat: “Dit is de harde logica van het klimaat en het is belangrijk om in te zien hoe onmenselijk deze logica is. Wij mensen zijn gewend dat we dingen kunnen goedmaken. Als ik vandaag iets gemeens zeg tegen mijn moeder, kan ik daar morgen mijn excuses voor aanbieden of een bos bloemen brengen.

Het klimaat heeft geen boodschap aan zulke logica (en niet alleen omdat bloemen over de aardbol verslepen slecht is voor het klimaat). Als ik vandaag een ton CO2 uitstoot, kan ik morgen een boom planten, maar het duurt jaren voordat het boompje volgroeid is en mijn ton CO2 weerheeft vastgelegd.

De dampkring is het collectieve geheugen van onze uitstoot, en vergeet niets.”

Nummer: 20-050
Titel: Hoe gaan we dit uitleggen
Ondertitel: onze toekomst op een steeds warmere aarde
Auteur: Jelmer Mommers
Taal: Nederlands
Jaar: 2019
# Pagina’s: 237 (10735)
Categorie: Non-fictie
ISBN: 978-90-829-4214-9

Meer:
Correspondent
Hebban
8weekly

Themaweek 100: Nog meer boeken

Rutger Bregman – De meeste mensen deugen (7/7)

Tags

boeken, boeken 2020, boekrecensie, De Correspondent, lezen, Rutger Bregman, themaweek

In zijn epiloog komt Bregman met zijn eigen tien leefregels. In het boek heeft hij hiernaartoe gewerkt. Begin met regel 1, dat is voor de meeste mensen al lastig genoeg. Maar ik kan me ook niet voorstellen dat je meer dan 500 bladzijden mooie positieve voorbeelden hebt gelezen en nog steeds cynisch bent. Ik kan me niet voorstellen dat je het boek wegdoet als onzin, wanneer je al het wetenschappelijk onderzoek van tafel veegt. De meeste mensen deugen, daar ging ik al van uit, Bregman heeft er een standaardwerk bij geschreven. De termen neoliberalisme, kapitalisme en communisme blijken niet zo duidelijk te zijn als je leek te denken voor lezing. De mens kan zoveel meer, maar we zitten ons zelf in de weg.

Doe als Bregman, geloof in het goede. Als genoeg mensen dat doen, dan kunnen we samen de wereld een stuk mooier maken.

Is dit nu een nieuwe bijbel? Nee, natuurlijk niet. Iedereen kan zijn eigen invulling geven, niet iedereen zit in dezelfde situatie om de leefregels (zie hieronder) toe te passen. Is het het beste boek sinds tijden? Zelfs dat durf ik te betwijfelen. Ongetwijfeld zitten er foutjes in het boek, kan iemand met goede research voorbeelden geven waarin Bregman te kort schiet. Maar dat maakt helemaal niet uit. De hoeveelheid voorbeelden geeft het kracht. Zelf heb ik in deze zeven blogjes al meerdere voorbeelden toegevoegd, die Bregman vergat/wegliet. Aannames uit het verleden worden in zijn boek op overtuigende wijze ontkracht. Daarom is het een goed en belangrijk boek.

De tien leefregels van Bregman:

1. Bij twijfel, ga uit van het goede
2. Denk in win-winscenario’s
3. Verbeter de wereld, stel een vraag
4. Temper je empathie, train je compassie
5. Probeer de ander te begrijpen, ook als je geen begrip hebt
6. Heb je naaste lief, gelijk ook anderen hun naasten liefhebben
7. Vermijd het nieuws
8. Sla geen nazi (of: steek een hand uit naar je grootste vijand)
9. Kom uit de kast, schaam je niet voor het goede
10. Wees realistisch

Zonder twijfel heb ik een van de mooiste boeken van de afgelopen jaren gelezen (en geluisterd). Niet alles verbaasde me, veel denkbeelden kende ik al, had ik zelf al bedacht, uitgevonden. Ik heb vele podcasts gehoord waarin Bregman zijn ideeën verklaarde, toelichtte, het zou raar zijn dat die in dit boek niet terug zouden keren.

Citaat: “Het beste nieuws, tot slot, is dat we in de vreedzaamste tijd ooit leven. In de Middeleeuwen stierf in Europa en Azië tot wel 12 procent van de bevolking een gewelddadige dood. Maar in de afgelopen honderd jaar zaten we wereldwijd – inclusief twee wereldoorlogen – op nog maar 1,3 procent. (In een land als Nederland hebben we het nu over hoogstens 0,03 procent per jaar).”

Nummer: 20-017
Titel: De meeste mensen deugen
Ondertitel: Een nieuwe geschiedenis van de mens
Auteur: Rutger Bregman
Taal: Nederlands
Jaar: 2019
# Pagina’s: 528 (3560)
Categorie: Essay
ISBN: 978-90-8294-218-7

Meer:
De meeste mensen deugen (De Correspondent)
Volkskrant (1)
Volkskrant (2)
De leesclub van alles
NRC
Joop

De vorige delen:
De meeste mensen deugen (1)
De meeste mensen deugen (2)
De meeste mensen deugen (3)
De meeste mensen deugen (4)
De meeste mensen deugen (5)
De meeste mensen deugen (6)

Themaweek 84: Rutger Bregman – De meeste mensen deugen

Rutger Bregman – De meeste mensen deugen (6/7)

Tags

boeken, boeken 2020, boekrecensie, De Correspondent, lezen, Rutger Bregman, themaweek

Op een dag loopt Julio Diaz naar huis. Hij wordt overvallen, raakt zijn portemonnee kwijt, maar reageert anders dan je zou verwachten. Hij biedt eerst zijn jas aan, neemt dan zijn overvaller mee uit eten. (NPR). Bregman gebruikt het voorbeeld, hij laat zien dat je door net even iets anders te durven denken, een probleem ook kunt oplossen. Maar ook dat de wereld niet altijd slecht is. Zelfs iemand die geweld gebruikt, hoeft niet per definitie slecht te zijn. Hij kan daartoe gedwongen zijn. Of zich gedwongen voelen. Meer geweld werkt zeker niet.

Een eeuw geleden was er tijdens de eerste wereldoorlog ook zo’n memorabele gebeurtenis. Vooral onder voetballiefhebbers (ik beken, schuldig) bekend als het potje kerstvoetbal tussen Duitse en Britse soldaten. Het was meer dan alleen voetbal. Het begon met het zingen van kerstliederen, naast voetbal was er een gezamenlijk kerstdiner. Het blijkt geen uitzondering te zijn. Uit onderzoek blijkt dat het grootste deel van de soldaten in een oorlog nooit iemand heeft gedood. De soldaten aan beide kanten lijken meer op elkaar dan ze wordt verteld. De meeste doden vallen door bommen, door raketten, oftewel wanneer je op een flinke afstand bent. Zo vertaald is de drone tegenwoordig ook het ideale wapen. Je ziet niet wie je raakt, zit zelf veilig aan de andere kant van de wereld, maar je maakt wel flink wat schade, slachtoffers.

Ook hier is de oplossing vrij simpel. Onbekend maakt onbemind. Laat mensen met elkaar praten en het grootste deel van de problemen blijken simpel oplosbaar. Voorbeelden te over. Dorpen die protesteerden tegen de komst van asielzoekers, klagen als diezelfde asielzoekers weer weg moeten. Buren die elkaar niet verstaan, blijken na een buurtfeest ineens goede vrienden.

De mens deugt.

Themaweek 84: Rutger Bregman – De meeste mensen deugen

Rutger Bregman – De meeste mensen deugen (5/7)

Tags

boeken, boeken 2020, boekrecensie, De Correspondent, lezen, Rutger Bregman, themaweek

Een mooi voorbeeld van een andere manier omgaan met het personeel is Buurtzorg. Geen managers, weinig bureaucratie, nauwelijks marketing, administratieve ondersteuning, hogere salarissen en voor de rest vooral zorgpersoneel. In de laatste jaren wint het bedrijf prijs op prijs. Niet alleen dat, ‘qua kosten zijn ze slechts iets goedkoper dan gemiddeld – maar ze leveren wel duidelijk bovengemiddelde kwaliteit’. Oftewel goedkope zorg, tevreden werknemers en beter voor de patiënten.

Hoe kan dat? Simpel. Vertrouw je personeel. Waarom zou je ze controleren, als ze zelf professioneel genoeg zijn. Een platte organisatie waarvoor mensen graag willen werken.

Een voorbeeld wat mij persoonlijk erg aansprak was Agora, de spelende school (Niekee). Er blijken al meerdere scholen volgens dit concept te werken. Je kunt kinderen veel meer vrijheid geven dan men denkt. Sterker nog, niet de kinderen zijn het probleem, wij zijn het. Wij, de maatschappij (en wij, docenten) durven de vrijheid niet uit handen te geven. Het huidige onderwijs is nog altijd gebaseerd op het Victoriaanse tijdperk, waarin kinderen worden opgeleid tot arbeiders, werknemers. Standaardprocedures, indien reproduceert, nadenken kun je overlaten aan een enkeling. Onze maatschappij is allang niet meer zo, waarom ons onderwijs wel?

Juist deze voorbeelden laten zien dat het anders kan, maar dat wij als mensheid het nog niet aandurven. Opvallend overigens dat Semco (eigen blogje) niet in dit boek staat. Er zijn vele bedrijven waar de werknemers meer verantwoordelijkheid hebben, maar juist de Braziliaan Semler heeft dit in den extremis doorgevoerd. Ongetwijfeld kent Bregman het voorbeeld, hij moet de Tegenlicht aflevering (Tegenlicht) gezien hebben. Waarom hij dit bedrijf, dat zijn stellingen ondersteunt niet noemt, geen idee.

Themaweek 84: Rutger Bregman – De meeste mensen deugen

Rutger Bregman – De meeste mensen deugen (4/7)

Tags

boeken, boeken 2020, boekrecensie, De Correspondent, lezen, Rutger Bregman, themaweek

Een prachtig voorbeeld in het boek vind ik de manier waarop ze in Noorwegen hun gevangenissen inrichten. Tegenover het Amerikaanse systeem van orde en tucht, van ‘three strikes you’re out’ en een compleet negatief mensbeeld, zetten de Noren een gevangenis waar veroordeelden veel meer vrijheid krijgen, voorbereid worden op terugkeer in de maatschappij en waar je, als je er rondloopt, het verschil tussen gevangen en bewaarders niet eens kunt zien. De gevangenen koken in keukens waar flinke keukenmessen aanwezig zijn, gebruiken een kettingzaag om een boom op het terrein te vellen. En het gaat allemaal goed (Guardian). Niet alleen gaat het ter plekke goed, ook de recidive is lager dan waar ter wereld dan ook. En voor de neo-liberalen onder ons: de kosten zijn flink, maar de besparing door lagere recidive, meer ex-gevangenen die een baan vinden en minder uitkering maakt het ook economisch gewenst. Blijf lekker roepen dat we te soft zijn, dat we strenger moeten straffen onderbuikers!

Er zijn veel voorbeelden van out-of-the-box denken. Weg van het oude wij-zij denken, de politieke keuze van ‘winner takes it all’. Voorbeelden van overal ter wereld. Torres in Venezuela (The Nation), Porto Alegre, Brazilië (Nijmeegse stadskrant), maar ook in New York, Leicester East en Alaska, overal blijkt dat burgerparticipatie zorgt voor betrokkenheid, vooruitgang, minder criminaliteit en minder corruptie.

Ik mis Mondragon in het rijtje (Tegenlicht) maar ook hier zal Bregman wel een bewuste keuze gemaakt hebben.

Overeenkomst: als je met elkaar praat, als je elkaar vertrouwt, dan gaat iedereen erop vooruit.

Themaweek 84: Rutger Bregman – De meeste mensen deugen

Rutger Bregman – De meeste mensen deugen (3/7)

Tags

boeken, boeken 2020, boekrecensie, De Correspondent, lezen, Rutger Bregman, themaweek

De mens denkt soms dat het al vele jaren bepaald wat er op aarde gebeurt. Simpel idee: de geschiedenis van 4.000 miljoen jaar samenvatten in een enkel kalenderjaar. Tot halverwege oktober: bacteriën. Pas in november ontstaat het leven, dieren, planten. Op 25 december verdwijnen de dinosauriërs, op 31 december, rond 11 uur ’s avonds ontstaat de mens. Rond 23.58 uur wordt de landbouw uitgevonden. De geschiedenis zoals wij die kennen speelt zich af in de laatste 60 seconden (Tijdslijn).

Archeologen vonden uit dat Neanderthalers groter, sterker dan de mens waren. En, dat was voor mij nieuw, ook een groter brein hadden, zeker 15% groter dan ons brein. Hoe kan het dat wij overleefden en Neanderthalers niet?

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat chimpansees, orang-oetans en peuters behoorlijk vergelijkbaar scoren op ruimtelijk inzicht, rekenen en causaliteit. Daar zit dus geen verschil in. Het verschil blijkt te zitten in ‘social learning’. De mens leert van elkaar, kan beter samenwerken. Dat is het verschil waardoor er nu geen Neanderthalers meer leven. Dat is waarom de mensheid zich heeft ontwikkeld zoals het zich heeft ontwikkeld (What makes us human)

Bregman laat mooi zien dat er een logische verklaring voor de wereld van nu, maar ook waarom we de nadruk toch op het goede van de mens zouden moeten leggen, niet op het wantrouwen.

Themaweek 84: Rutger Bregman – De meeste mensen deugen