Op de derde dag reden we met de gids richting Soweto. De dag ervoor had hij ons in Pretoria achtergelaten, op ons verzoek. Wij hebben een voetbalwedstrijd bekeken en wilden een taxi terug naar Johannesburg nemen. Dat laatste bleek lastiger dan gedacht. Maar via een stadsbus, een regionale bus en nog een stadsbus kwamen we toch op een paar honderd meter van ons hotel.
Hij was boos op ons. Dat hadden we niet mogen doen. Blanken nemen de bus niet in Zuid Afrika. Te gevaarlijk. Ergens proefde ik ook wel waardering, dat wij het toch hadden gedaan. En hij had een mooi gespreksonderwerp. Voetbal. Veiliger dan politiek of religie, bindmiddel voor de massa, stof voor menig vriendelijke discussie, ijsbreker na een lange stilte.
Hij zag het helemaal zitten, over drie jaar het WK, het land zou er flink van profiteren. De mensen konden zich verheugen, niet alleen op het voetbal zelf, maar ook op de werkgelegenheid, de miljoenen toeristen en de onvermijdelijke economische vooruitgang.
Zonder ooit een WK te hebben meegemaakt, wist ik dat het toch iets anders er uit zou zien. De dames die nu naast het stadion kip zitten te bakken in een olieton worden weggejaagd omdat er officiële sponsors zijn die hun fastfood moeten verkopen. De minibusjes die ladingen voetbalfans van stad naar stadion en andersom vervoeren, worden vervangen door officiële bussen en formele transfertijden. De souvenirverkopers worden in het stadion geweigerd, omdat er een fanshop is gebouwd in de catacomben van het stadion zelf. De gewone voetbalsupporter zal geen of weinig wedstrijden bezoeken, omdat de kaartjes tig keer duurder worden dan hij kan betalen.
Een wereld ging voor hem open. Is dat echt zo? “Really?”, hij herhaalde het regelmatig. Hij was zeker geen domme chauffeur, niet zo maar een gids. Goed opgeleid, maar dit kwam hem allemaal vreemd over. Geen pensions, maar dure hotels van grote buitenlandse ketens. Geen verkoop van illegale T-shirts, maar alleen dure voetbalshirts van de officiële kledingsponsor. De echte winsten van een WK gaan naar multinationals, die een dure plek als sponsor moeten terugverdienen.
De pindahandelaar, de kip-met-rijstverkoopster, de vuvuzela-uitdeler, voor hen is het WK een vreemd gebeuren in hun eigen land. Als het voetbalseizoen in Zuid Afrika weer begint na het WK, zijn zij weer aan de beurt, maar de kans dat de voetbalfans van over de hele wereld ze tegenkomen is niet zo groot. En de voetbalfan wil ook niet geconfronteerd worden met armoe, dus zijn duizenden daklozen uit de stad getransporteerd naar Blikkiesdorp
10 dagen geleden las ik dit artikel in de Volkskrant. Ik heb gelijk gekregen. Niet dat ik er trots op ben, niet dat ik blij ben. Maar het was te voorzien. Benieuwd of onze gids van toen deze dagen nog wel eens terugdenkt aan die toerist die drie jaar geleden al vertelde wat hij nu om zich heen ziet gebeuren.
Wat meer leesvoer bij dit onderwerp:
Studente Journalistiek in Kaapstad
Anti-Eviction campaign
De komende weken zal er op dit weblog regelmatig aandacht zijn voor het WK en/of Zuid Afrika. Dit is deel 3.
