Het jaar volgens Goodreads

Tags

2019, boeken, boeken 2019, Goodreads, jaaroverzicht, lezen

En volgens Goodreads las ik: 2019

Jaaroverzicht volgens Hebban

Tags

2019, boeken, boeken 2019, Hebban, jaaroverzicht, lezen

Jaaroverzicht op: Hebban

Julio Cortazar – We houden zo van Glenda

Tags

boeken, boeken 2019, boekrecensie, Julio Cortázar, lezen

Julio Cortazar – We houden zo van Glenda

Als fan van Garcia Marquez, Vargas Llosa, Allende en andere Latijns Amerikaanse schrijvers, stond Cortazar natuurlijk ook al een tijdje op mijn verlanglijstje. Maar ondanks dat ik dit boek al jaren in de kast had staan, kwam het er eigenlijk nooit van om eens te lezen. Pas toen ik van mezelf mijn kast eens moest doorspitten op zoek naar boeken die in aanmerking kwamen om te verhuizen naar mijn Minibieb, hield ik Cortazar in mijn hand en concludeerde dat ik eerst moest lezen, voordat het boek de wijde wereld in mocht.

Dus zat ik afgelopen zomer met dit boek naast het zwembad. Een verhalenbundel, terwijl ik eigenlijk een roman verwachtte, met magisch realistische invloeden. Over clichés gesproken.

De verhalen vielen me niet mee. De clou leek te ontbreken, of de diepere mening. Of de uitdieping van de karakters. Eigenlijk weet ik het niet. En dan blijft het titelverhaal over. De absurditeit van het verhaal is zo leuk, dat je je kunt voorstellen dat het gebeurt zou kunnen zijn, terwijl het eigenlijk nergens op slaat.

De fans van de actrice zijn zo fanatiek, dat ze slechte rollen of zelfs slechte karakters die ze moet spelen, niet kunnen accepteren. En dus knippen ze in de oorspronkelijke films, zodat hun idool er altijd goed uitkomt. Dat het verhaal van de film soms onder de ingreep lijdt, is geen punt. Dat redigeren niet aan de fans is, gaat helemaal langs ze heen. En dus kijken ze geregeld naar onbegrijpelijke films, maar daarin straalde Glenda wel. Dan waren ze tevreden.

Maar zonder twijfel het hoogtepunt van dit boek is het verhaal waarin de hoofdpersoon dagelijks onder de grond de passagiers van de metro observeerde. Zijn gedachtegang is met moeite te volgen, maar als je er eenmaal bent, dan klinkt zijn redenatie compleet logisch, terwijl je gewoon weet dat het niet kan kloppen. Mooi, wanneer je als schrijver dat voor elkaar kunt krijgen.

Al met al een magere opbrengst voor een bundel met negen verhalen, maar zeker genoeg aanleiding om nog eens een boek van Cortazar te lezen.

Citaat: “Een paar observatietochten waren voldoende om me te doen inzien dat nergens buiten de lijn zelf – ik bedoel de stations met hun perrons, en de treinen in vrijwel permanente beweging – ruimte en voorwaarden te vinden waren die zich leenden tot hun bestaan. Geleidelijk schrapte ik de dode sporen, splitsingen en depots, tot ik stuitte op de duidelijke, verschrikkelijke waarheid als noodzakelijke rest, in dat schemerrijk waar het begrip rest keer op keer terugkwam.” (blz. 41/42)

Nummer: 19-039
Titel: We houden zo van Glenda (Queremos tanto a Glenda)
Auteur: Julio Cortazar
Taal: Nederlands (Spaans)
Jaar: 1981
# Pagina’s: 143 (8600)
Categorie: Fictie
ISBN: 90-290-1983-2

Meer:
Cortazar (Wikipedia)
Cortazar (Goodreads)
Cortazar (Historia Biografia)
Queremos tanto a Glenda (Wikipedia)

Tommy Wieringa – De heilige Rita

Tags

boeken, boeken 2019, boekrecensie, lezen, Tommy Wieringa, Twente

Tommy Wieringa – De heilige Rita

In de Vakantiebieb-app. Digitaal lezen dus. Tussendoor. Geen aanbeveling voor een boek. In dit geval niet erg. Ik had tijd genoeg en boeken te weinig. Dus dan is lezen op je telefoon een oplossing. Alleen in een restaurant, paar stagebezoeken, alleen op pad. Nog niet zo heel lang geleden had ik dan een boek bij me, dat las ik tijdens het eten. Tegenwoordig leg je je telefoon naast je bord en kun je doorlezen, hoef je niet bladzijden vast te houden of iets op je boek te leggen omdat je met mes én vork aan het eten bent.

De grote Twentse roman, dat was het beeld dat ik had overgehouden uit de recensies en interviews rond de tijd dat dit boek uitkwam. En toch stond ik niet te springen om het te lezen. Ik betwijfel of die grote Twentse roman bestaat. En is die dan van Buwalda, Cremer, Belcampo of Wieringa. Misschien schrijf ik ‘m zelf wel, over een paar decennia.

Als Tukker weet ik natuurlijk iets meer over deze streek van het land dan de meeste lezers. Beter nog, ik begrijp een Tukker iets beter. Leek me geen nadeel toen ik begon te lezen. De setting is de streek van Twente waar Wieringa opgroeide. Dat is niet onze gedeelde geboorteplaats, maar in het noordoosten van de regio. Onlangs las ik over de overleden winkelier die herkenbaar terugkwam in De heilige Rita. Wieringa had hem nooit verteld dat hij een romanfiguur was geworden. Wel een exemplaar gebracht.

Het verhaal straalt vooral veel treurigheid uit. De jongen die met zijn vader op de boerderij opgroeit, nadat zijn moeder er met een Russische piloot vandoor was gegaan. De genoemde winkel, waar alle producten over de datum zijn. De plaatselijke chinees, met een prominente plaats in het lokale sociale leven, het bordeel net over de grens. Het zijn niet de beelden van een mooie jeugd, geen ode aan de streek. En daar kan ik best mee leven. Ik ben niet nationalistisch, voel me wel Tukker. Maar dat wil niet zeggen dat ik automatisch alles door een roze zonnebril zie. Maar ik zie ook mooie kanten, terwijl ik die al lezend niet of nauwelijks tegenkwam in dit boek. Heeft Wieringa willen afrekenen met zijn jeugd? Was het gebrek aan inspiratie? Ik kom er niet achter. Het verhaal sleepte me ook niet mee langs die beelden, het sparkelde niet, het dompelde me niet onder. Jammer.

Twee boeken las ik dit jaar van Wieringa. Positief verrast door Tristan, negatief bevestigd door Rita. Ooit zal ik vast wel weer een van zijn boeken ter hand nemen. Ooit, voorlopig niet.

Citaat: “In de negentiende eeuw waren hun voorvaderen kleine bezitters geworden. Een lapje grond, een koetje en een boerderijtje. Toen de prijzen nog goed waren hadden de laatste twee generaties alles weer verkocht wat hun voorouders zo moeizaam bijeen hadden geschraapt, en waren in de nieuwbouw gaan wonen. Opnieuw waren ze landloze boeren geworden, en keken met kleine, hebzuchtige oogjes bij elkaar naar binnen, omdat ze hun eigen welvaart nauwlettend vergeleken met die van de buren.” (blz.14)

Nummer: 19-037
Titel: De heilige Rita
Auteur: Tommy Wieringa
Taal: Nederlands
Jaar: 2017
# Pagina’s: 285 (8161)
Categorie: Fictie
ISBN: 90-234-5875-3

Meer Rita:
Tzum
Volkskrant
Rode muur

Meer Wieringa op gerbie.nl:
De familie onderweg
Joe Speedboot
Een mooie jonge vrouw
Alles over Tristan

Bill Bryson – Het lichaam

Tags

Bill Bryson, boeken, boeken 2019, boekrecensie, lezen, lichaam

Bill Bryson – Het lichaam

Bryson leerde me kijken, schreef ik over zijn reisboeken. En ik was al een observator, genoot van het gewone soms meer dan van het bijzondere. Bryson reisde rond en liet zien dat er heel veel bijzonder is, maar dat we het vaak niet zien.

Toen hij uit gereisd was, schreef hij nog steeds boeken, met ‘A small history of nearly everything’ zonder twijfel als hoogtepunt. Zijn laatste uitgave gaat dus over ons lichaam. En daarvoor zie ik hem zitten op zijn zolderkamertje, eerst maanden lang allerlei boeken lezen, dan een plan maken, een eerste concept, een opzet. Nieuwe bijbehorende literatuur vinden, contacten leggen met experts over de hele wereld, op pad, interviews, tips voor onontdekte literatuur krijgen en ook dat weer lezen. Dan de computer opstarten, schrijven, schrijven, schrijven. Een paar maanden later ligt er een eerste versie van een paar duizend bladzijden, dan moet er geschrapt worden. De tweede versie wordt aan iemand voorgelegd, er volgt een derde versie. Uiteindelijk verscheen een paar maanden geleden de definitieve versie.

En die definitieve versie heeft alles wat een goed boek moet hebben. Nuttige, interessante informatie, passende anekdotes, citaten van de leidende experts, iets anders dan de bekendste overigens, maar boven alles een leesbaar verhaal, met een typisch Bryson sausje er overheen. Na dit boek ben ik er van overtuigd dat Bryson over elk mogelijk onderwerp een dik maar boeiend verhaal kan schrijven, daag hem maar uit.

Het aantal keren dat bekende vooroordelen ontkracht wordt, is bijna niet te tellen (ik heb niet geturfd). Het aantal ‘echt?’-momenten in elk hoofdstuk is verbazingwekkend. En misschien nog wel verrassender: er is zo veel nog niet bekend. Waar alles onderzocht lijkt, de wetenschap al eeuwen gigantische vorderingen maakt, komt Bryson elk hoofdstuk wel een keer met de opmerking dat we het eigenlijk niet weten. Eigenlijk dekt hij zichzelf in. Over een eeuw staat dit boek ongetwijfeld nog in (digitale) bibliotheken over de hele wereld, maar zal veel informatie ook weer achterhaald blijken. We zijn niet zo slim en ontwikkeld als menigeen denkt dat we zijn.

Doktoren hebben minder betekend voor de vooruitgang van de medische wetenschap dan algemene hygiënische verbetering. De levensduur van de mens kan nog flink groeien, maar gaat de kwaliteit van het leven ook mee? Stukje bij beetje neemt Bryson weer mee aan zijn hand, door de verschillende delen van ons lichaam. En daarmee schrijft hij een naslagwerk dat te lezen is als boek. Een vertelling waarin je op een willekeurig punt kunt beginnen te lezen. De ondertitel ‘een reisgids’ is een verwijzing naar zijn oeuvre, maar misschien ook wel letterlijk. De reis door het lichaam. En eigenlijk is dat mijn enige kritiekpunt: ik vind zijn reisboeken boeiender, interessanter, humoristischer.

Citaat: “Als je nagaat hoe uitvoerig de hersenen zijn bestudeerd en gedurende welke lange tijd, is het wel opmerkelijk hoe weinig we weten over de elementaire zaken of hoe weinig algemene overeenstemming daarover bestaat. Wat is bewustzijn precies? Of wat is een gedachte eigenlijk? Het is niet iets wat je in een potje kunt stoppen of op een objectglaasje van een microscoop kunt smeren, maar toch is een gedachte onbetwistbaar echt. Denken is het meest vitale en wonderbaarlijke talent, maar in een diepgaande fysiologische zin weten we niet echt wat denken is.” (blz. 62/63)

Nummer: 19-058
Titel: Het lichaam (The Body)
Ondertitel: Een reisgids (A guide for occupants)
Auteur: Bill Bryson
Taal: Nederlands (Engels)
Jaar: 2019
# Pagina’s: 447 (13080)
Categorie: Non fictie
ISBN: 978-90-450-4002-8

Meer:
The life and times of the Thunderbold Kid
Notes from a big country
A short history of nearly everything
African diary
A walk in the woods
Made in America
Down under
Notes from a small island
The lost continent
At home
One summer America 1927

Tomas Ross – De zesde mei

Tags

boeken, boeken 2019, boekrecensie, lezen, LPF, Pim Fortuyn, Tomas Ross, Volkert van der G.

Tomas Ross – De zesde mei

Het is een bekend en logisch trucje, dat Ross elke keer uithaalt. Hij leest zich goed in, spreekt wat contacten en bedenkt een verhaal wat waar zou kunnen zijn. Maar hij schrijft fictie, dus hoeft hij niet in een rechtbank te verantwoorden wat hij niet hard kan maken. Hij zou dus een goede schrijver kunnen zijn, hij zou ook een populist kunnen zijn, op zoek naar de complottheorie. Hij is een gewaardeerd thrillerschrijver die zijn inspiratie haalt uit de realiteit.

Dat maakt hem, in mijn ogen, een stukje interessanter dan menig thrillerschrijver die volgens een bepaald concept werkt, die altijd vergelijkbare boeken schrijft, omdat dat werkt. En de ene keer lees ik het boek en denk ik dat zijn theorie zou kunnen kloppen. Soms trek ik ook de conclusie dat hij begonnen is aan een onderwerp, maar geen realistische hypothese heeft kunnen vinden, maar te veel tijd kwijt was om nog te stoppen.

De zesde mei is natuurlijk de dag dat Pim Fortuyn werd vermoord. Vele complotdenkers denken dat niet Volkert van der Graaf (iedereen kent ondertussen zijn achternaam) de Lonesome Wolf was die hij werd, maar dat er een hele groep achter zat, die samen de moord hebben voorbereid. Vele LPF-aanhangers (tegenwoordig PVV’ers of FVD’ers) willen dat graag geloven. Zeker ook omdat het de heersende politici niet slecht uitkwam dat de buitenstaander die premier zou worden werd vermoord. De geheime dienst zou dan ook bewust niet hebben ingegrepen.

Ross schrijft het verhaal bij die theorie, geen slecht verhaal, maar ook niet een heel aannemelijke. Dat is meteen de valkuil. Het onderwerp leeft, de thriller moet af, de uitgever jaagt, het boek moet de winkel in. En dan wordt het verhaal te eendimensionaal, te voorspelbaar. Je weet waar het naar toe moet. En je snapt ook dat de doofpot belangrijk is. Dus waar het plot in vele thrillers belangrijk is, bepalend ook, bloedt dit boek dood. Jammer, had meer ingezeten.

Citaat: “Ik heb begrepen dat de heer Fortuyn weliswaar in het openbaar weigert zich te laten beveiligen maar toch ook dat hij in eigen persoon bij BiZa is geweest met een verzoek tot persoonsbeveiliging. Dat impliceert dan toch dat er bedreigingen moeten zijn?” (p.225)

Nummer: 19-038
Titel: De zesde mei
Auteur: Tomas Ross
Taal: Nederlands
Jaar: 2003
# Pagina’s: 296 (8457)
Categorie: Thriller
ISBN: 90-234-1142-0

Meer:
Bloed aan de paal
De klokkenluider
Take care
Het meisje uit Buenos Aires
De tweede verlosser

Irvine Welsh – Reheated cabbage

Tags

boeken, boeken 2019, boekrecensie, Edinburgh, Irvine Welsh, lezen, Schotland

Irvine Welsh – Reheated cabbage

Al meerdere jaren niet gelezen, Welsh, terwijl ik dat wat ik van hem las juist erg waardeerde. Kan me het verhaal van Trainspotting nauwelijks meer herinneren, wel de sfeer en de indruk dat het boek destijds maakte. Ooit, in de tijd voordat bloggen bestond.

Toen mocht ik in het voorjaar mee op werkweek naar Edinburgh, kun je een betere reden vinden om nog eens een boek van Welsh uit de kast te trekken? Ik niet. Het leek me verstandig om deze titel te lezen. In het vliegtuig naast een studente het boek ‘Porno’ uit mijn rugzak trekken om dan te vertellen dat het Schotse literatuur is, leek mij niet zo’n goed idee.

Al snel zat ik in het eerste verhaal, zonder de achterkant te hebben gelezen was het me even ontschoten dat dit een verhalenbundel was. Al snel zag ik ook weer waarom velen niet zullen kiezen om Welsh in de oorspronkelijke versie te lezen. “Bit it wis her ain fault because she kent that ah wanted tae stey in fir the fitba this Sunday; they hud the Hibs-Hearts game live oan Setanta.” Halverwege de eerste bladzijde concludeerde ik al dat er meer woorden in het dialect instaan dan in het Engels. De tip, ooit voorin een stripboek over Haagse Harry: Hardop lezen. Maar ja, dat doe je dan weer niet in een vol vliegtuig. Zeker niet omdat er nogal veel gevloekt wordt door de verschillende karakters. Lijkt me niet iets om te doen met veel publiek.

Hardop lezen in mijn hoofd dus, ik vermaakte me kostelijk met het eerste verhaal. Want het is erg lastig om je te verheugen op de belangrijkste voetbalwedstrijd van het jaar, maar je vrouw wordt aangereden. Ga je mee naar het ziekenhuis, of ga je toch op zoek naar een scherm waar je de wedstrijd kunt zien. Of kan het allebei? Hilarische conversaties die dan volgen. Ook de twee vrienden die allebei op hetzelfde meisje vallen, of heeft de hoeveelheid drank er mee te maken. Gaat het meisje voor de vriendschap?

Halverwege het boek kwam ik tot de conclusie dat Welsh de genius was die hij in de jaren negentig al leek. Helaas volgde toen een kort verhaal dat niet zo kort was. En ook niet zo heel boeiend. Maar goed, niet alles kan raak zijn. Moet ik binnenkort toch Porno maar eens uit de kast halen. En wel de juiste plek vinden om die te lezen.

Citaat: “Christmas, eh. Some cunts lap it but tae me it’s a load ay shite. Too commercialised. It’s usually just the faimly for us. But ah’ve fuckin moved in wi ma burd Kate, oor first festive season tigether. We hud a big row aboot it n aw; mind you, ye eywis dae at Christmas. Wouldnae be a fuckin Christmas withoot every cunt gittin oan each other’s nerves.” (p.35)

Nummer: 19-029
Titel: Reheated cabbage
Auteur: Irvine Welsh
Taal: Engels (Schots)
Jaar: 2010
# Pagina’s: 275 (6520)
Categorie: Fictie
ISBN: 978-0-099-50699-7

Meer:
Glue
Acid House
Filth

Martin Bril – Route Napoleon

Tags

boeken, boeken 2019, boekrecensie, lezen, Martin Bril, Napoleon

Martin Bril – Route Napoleon

Alleen met de trein, geen tas mee. Dun, klein boekje dus, zodat het in de jaszak past. Stond nog wel in mijn kast. Literaire juweeltjes. Te vaak trap ik er in, te vaak zijn het verhalen die elders al eens gepubliceerd zijn. Soms ook niet, dan hoort het juweeltje in de collectie. Ik heb best veel van Bril in de kast staan, maar nog veel meer niet. Hij was al een veelschrijver, na zijn overlijden verschenen nog diverse thematisch bundelingen. Maar de Franse verhalen had ik nog niet, een paar verhalen daaruit als aparte bundeling dus ook niet.

Best leuk om te lezen, maar zeker geen hoogtepunt in zijn oeuvre, daarvoor vond ik zijn columns te goed. Maar zonder twijfel heeft het zijn doel bereikt. Twee keer in de trein had ik wat te lezen, dezelfde avond las ik het boek uit.

Mocht je nog niets over Napoleon weten, dan staat er vast wel wat nieuws in. Mocht je van beschrijvingen houden over gebieden die je al dan niet kent, zeker ook leuk. Maar geef mij maar een column van Bril. Liefst over een plek waar geen beroemdheid ooit was, waar je normaal gesproken zo langs zou lopen.

Citaat: “Een man moet ergens ter wereld komen en het mooiste is een nederige start, een stal bijvoorbeeld – wat dat betreft zat Jezus van Nazareth helemaal goed. Elvis Presley trouwens ook; die kwam in een lullig houten huisje in Tupelo, Mississippi ter wereld. Ook hij kon na zijn geboorte alleen maar hogerop. Napoleon werd geboren in Ajaccio op Corsica, in wat tegenwoordig de Rue Saint-Charles heet, een smalle straat in het oudste deel van de stad, vlak bij de Citadel en de haven.” (p.9)

Nummer: 19-024
Titel: Route Napoleon
Auteur: Martin Bril
Taal: Nederlands
Jaar: 2010
# Pagina’s: 63 (5002)
Categorie: Reizen
ISBN: 978-90-8516-180-6

Meer:
Verzameld werk
Voordewind
De dag van de nieuwe haring
Twee dochters en een reiger
Overal wonen mensen

Ian Urbina – De jungle op zee

Tags

boeken, boeken 2019, boekrecensie, Ian Urbina, journalistiek, lezen, zee

Ian Urbina – De jungle op zee

Door alle stompzinnigheid, vooral rondom de president, vergeet je snel dat er ook veel goeds uit de Verenigde Staten komt. Onderzoeksjournalistiek bijvoorbeeld is een veld waar het land voorop loopt, ook een aantal kranten (zeker niet alle) zijn de moeite waard. Combineer die twee en je hebt een kwaliteitsgarantie. Ian Urbina is een journalist voor de New York Times. Zijn specialiteit is de zee. Als een van de weinigen weet hij veel van dat deel van de aarde (70% van de oppervlakte) waar wetten niet gelden, waar grenzen vaag zijn, waar van alles gebeurt wat op land niet zou mogen en kunnen. En dus gaat hij geregeld op onderzoek uit en schrijft daarover. Dat is iets anders dan de doorsnee journalist die een middagje ergens observeert en daar een bladzijde in de krant mee weet te vullen. Hij gaat maanden van huis, meereizend met cruiseboten, visserssloepen, drugssmokkelaars en patrouilleboten. Hij spreekt alle partijen, via tolken, in vage kroegen, in donkere havens en aan boord. Hij is soms dagen stil, voordat hij het vertrouwen heeft van een crew, hij moet onderzoeken via slecht bijgehouden archieven, via contactpersonen her en der op de wereld en bevriende journalisten.

En daar komt dan uiteindelijk een verzameling verhalen uit die zo gebundeld kunnen worden, met die zee als gemeenschappelijke factor. Daar waar zowel kruimeldieven als commerciële multinationals de wet breken. Waar personeel wordt uitgebuit, geslagen, gemarteld, vermoord, zonder dat iemand dat ooit ziet. Waar illegaal vis wordt gevangen, waar geloosd wordt zonder einde, waar gevochten wordt zonder dat dat elders gemerkt wordt en waar slavernij niet vreemd is. De mens is het slachtoffer, het milieu nog meer. Maar we weten het niet, want het komt niet in het nieuws, het gebeurt ver van hier, het gaat ons niet aan. Denken we.

Ondertussen verdwijnen er vissoorten en koraalriffen, heerst er een middeleeuws arbeidsregime, vinden er veldslagen plaats en wordt de rand van de legaliteit niet alleen gezocht, maar ook regelmatig overschreden. Wetgeving blijkt soms niet voldoende om misstanden tegen te gaan. Wie is er verantwoordelijk voor de oceaan, kilometers buiten de territoriale wateren? Wie mag en kan een crimineel aanpakken die weet dat hij bijna onaantastbaar is?

Vijftien reportages schreef Urbina, allemaal boeiend van begin tot eind. Ze maken je moedeloos, laten je schrikken, vertellen je dingen waar je geen idee van had en laten je zien dat de mens lang niet altijd zo goed is als je zou hopen. Al zijn er tussen de visserijoorlogen en milieucriminelen ook kleine sprankjes van hoop. De dames van de abortusboot, die goed werk doen voor de kust van landen waar ze een stukje conservatiever zijn. De inventieve oplossingen die gevonden worden voor verlaten booreilanden. De mensen die willen praten, met gevaar voor eigen leven, met Urbina omdat ze hopen op een oplossing.

Tot dit boek had ik nog nooit gehoord van mensen die boten kapen in opdracht van verzekeringsmaatschappijen. Van een duikparadijs op een booreiland. Van boten die van de ene op de andere dag een andere naam en vlag voeren en daardoor bijna niet meer te volgen zijn. Ik wist wel dat er meerdere organisaties zijn die deze misstanden aan willen pakken, maar niet dat ze soms maanden vissers achtervolgen om ze dwars te zitten. Ik wist dat er slechte arbeidsomstandigheden bestaan op vissersboten, niet dat werknemers als slaven worden verhandeld, vast worden gebonden op dek of maanden op zee worden gehouden, zodat ze niet kunnen ontsnappen.

De zee is en blijft een boeiend onderwerp. Soms denken we wel eens dat we als mensheid alles al weten en kennen, maar het grootste deel van onze aardbol is bedekt met water. En wat daar allemaal gebeurt, is voor de meesten van ons totaal onbekend. Goed dat er journalisten zijn als Urbina om ons daar over te vertellen. En hij vertelt niet alleen over, hij doet er grondig onderzoek naar.

Citaat: “Het misdadigste van afvallozing in de oceaan is echter dat het nauwelijks als een misdaad wordt beschouwd. Ongelukken zoals olierampen leiden tot veel meer verontwaardiging. Ondanks alle aandacht die aan olielekken wordt besteed, staat het vast dat er veel mee olie met opzet in het water belandt. Onderzoek van de Universiteit van Delaware heeft uitgewezen dat schepen jaarlijks meer dan 300 miljoen liter oliehoudend water en sludge illegaal in de oceaan lozen, dikwijls met gebruikmaking van een magische pijp zoals het door Keays aangetroffen exemplaar. Over drie jaar gerekend is dat meer dan de gecombineerde hoeveelheid olie die vrijkwam bij de BP- en de Exxon Valdez-ramp.” (p.301)

Nummer: 19-054
Titel: De jungle op zee (The outlaw ocean)
Ondertitel: De onbestrafte misdaden tegen mens en milieu op zee
Auteur: Ian Urbina
Taal: Nederlands (Engels)
Jaar: 2019
# Pagina’s: 559 (12258)
Categorie: Onderzoeksjournalistiek
ISBN: 978-90-450-3193-4

Meer:
Wikipedia
The outlaw ocean
Twitter
NY Times

Kees van Kooten & Ewald Spieker – Letterlust

Tags

boeken, boeken 2019, boekrecensie, gesigneerd, Kees van Kooten, lezen, themaweek

Kees van Kooten & Ewald Spieker – Letterlust

Het is een beetje gek om dit boek een tussendoortje te noemen, maar in de praktijk is het dat wel. Daarnaast is het ook een van de mooiste boeken in mijn collectie, de rol van Ewald Spieker is namelijk de opmaak. Zeker de helft van het boek wordt door zijn kunst bepaald. Niet dat ik hem kende, dat ik het boek daarom kocht, want natuurlijk was het Kees van Kooten waarom ik dit boek kocht. Sterker nog, ik kocht het van hem. Rechtstreeks. En dus ook gesigneerd. Twee zelfs, want ook voor Moederdag kocht ik een exemplaar. Het was een mooie avond in ons lokale theater.

De korte verhalen van Kees van Kooten lees ik al zo lang ik me kan herinneren. Deze bundeling is een ode aan de letter. Dus de taalvaardige van Kooten schrijft over letters. Leuke verhalen, soms diep, vaak teruggaand naar zijn jeugd, meestal spitsvondig. Vele letters krijgen een eigen verhaal, anderen komen voor in verhalen.

Niet het sterkste boek van Kees van Kooten, maar door de combinatie met de kunst van Spieker wel erg mooi.

Citaat: “Zo gedrukt lijkt het nauwelijks verschil te maken, maar in schrift schoot dit ruime gebruik van klanknabootsende uitdrukkingen lekker op. Voor je het wist was het gevraagde velletje vol. Dan viel het nog niet mee om in de resterende anderhalve regel de intrige van het weids opgezette verhaal rond te krijgen, maar daarna kon je tenminste op kerstbomenjacht. Hoe vaak heb ik de slapende hoofdpersoon in mijn opstel geen ‘zzzzzzzzzzz’ laten neuzelen.” (p.54/57)

Nummer: 19-047
Titel: Letterlust
Auteur: Kees van Kooten & Ewald Spieker
Taal: Nederlands
Jaar: 2003
# Pagina’s: 129 (10351)
Categorie: Fictie
ISBN: 90-6169-696-8

Meer:
Hilaria
Schrijversinfo
Wikipedia
Koot en Bie

Themaweek 72: Gesigneerde boeken

Tommy Wieringa – Alles over Tristan

Tags

boeken, boeken 2019, boekrecensie, gesigneerd, lezen, Tommy Wieringa

Tommy Wieringa – Alles over Tristan

In de loop der jaren ben ik steeds meer antipathie gaan voelen voor Wieringa. Joe Speedboat was leuk, maar in mijn ogen gehypet. Het boekenweekgeschenk viel ronduit tegen. Twee keer zag ik hem voorlezen, geïnterviewd worden. Beide keren liet ik een boek signeren door hem, beide keren presteerde hij het om totaal gedesinteresseerd te krabbelen. Steeds meer kreeg ik de indruk dat hij graag schrijver wil zijn. Niet om het schrijven, maar de status ‘auteur’ bevalt hem. Zijn columns bevestigen dit beeld.

Bevooroordeeld begon ik dus aan dit boek. Boekje, beter gezegd. Gaandeweg begon ik mijn oordeel te verliezen. Dit is gewoon een erg leuk verhaal. Niet alleen leuk, maar ook mooi geschreven, goed opgebouwd, boeiend. Er zit veel in, ook al heb je dat vanuit het gegeven, dat al snel duidelijk wordt, niet meteen door.

De zoektocht naar informatie over de geprezen dichter blijkt erg lastig voor Jakob Keller. Niet alleen heeft Tristan slechts twee volwaardige bundels geschreven, ook is hij niet oud geworden en leefde hij in een vrijwillige verbanning. Dus moet hij op zoek naar diens vrienden, archieven in, op reis. En natuurlijk is het niet simpel een biografie te schrijven, want hoe meer informatie Keller vindt, hoe lastiger het wordt door te schrijven. De implicaties zijn enorm.

Zonder enige twijfel is dit mijn favoriete Wieringaboek. Zijn debuut, zie ik pas na lezing.

Citaat: “Ik liet de belediging voor wat ze was. Erger was de wetenschap dat Reyer ook tegenover deze man had gezeten, en net als ik hier tot stilstand was gekomen. Met een schok doorzag ik Reyers tragiek: hij had álles geweten, maar zich in ruil daarvoor tot zwijgen verplicht. Nu begreep ik ook de woede van de weduwe toen ik Tristan ter sprake bracht – zij wist dat haar echtgenoot zich had laten corrumperen door de man tegenover mij. De notaris blies een kolkende blauwe rookwolk uit terwijl hij mijn tweestrijd gadesloeg.” (p.108)

Nummer: 19-046
Titel: Alles over Tristan
Auteur: Tommy Wieringa
Taal: Nederlands
Jaar: 2002
# Pagina’s: 160 (10222)
Categorie: Fictie
ISBN: 978-90-234-2564-9

Meer Tristan:
Goodreads
Hebban
Scholieren
Leestafel

Meer Wieringa op gerbie.nl:
De familie onderweg
Joe Speedboot
Een mooie jonge vrouw

Themaweek 72: Gesigneerde boeken

Johan Goossens – Jongens, ik wil nu toch écht beginnen

Tags

boeken, boeken 2019, boekrecensie, gesigneerd, Johan Goossens, lezen, onderwijs

Johan Goossens – Jongens, ik wil nu toch écht beginnen

Na het optreden van Goossens in het lokale theater, een maandje voor mijn verjaardag, kocht Yolanda dit boekje, liet het signeren en verstopte het. Maanden later kwamen we het ineens tegen. De verjaardag was al geweest. Ik kreeg het boekje alsnog.

Goossens combineerde meerdere jaren zijn optredens met het lesgeven op een ROC. Daarover mocht hij ook columns schrijven in het Parool. Dit is de tweede bundeling.

Humor en het ROC zijn een goede combinatie. Sterker nog, wanneer je er niet om kunt lachen, dan wordt het lesgeven soms wel erg lastig. Natuurlijk praat ik uit ervaring. Al zijn de lagere niveaus van het ROC in de Randstad echt een stuk lastiger dan mijn hogere niveaus in het oosten. Eerlijk gezegd denk ik dat zijn klassen soms weinig met onderwijs te maken hebben. Maar daardoor zijn de verhalen wel weer mooier, voor de cabaretier, voor de columnist een prachtige bron.

Goossens schrijft prachtige columns over zijn klassen, zeker wanneer hij in anderhalve bladzijde een student goed neerzet. Een aantal van die pareltjes staan in deze bundel. Helaas is een column iets persoonlijks. Daardoor gaan er ook meerdere columns over zijn eigen leven, over zijn relaties, zijn reizen. Ook wel leuk, maar thematisch minder passend in deze bundeling.

Citaat: “Mijn spreekbeurt gaat over die abortus. Ik ben tegen die abortus. Vanwege mijn zus. Want mijn zus had die abortus gedaan en die kan nu geen kinderen meer krijgen. En daar heb ik veel verdriet van gehad. Want je wil dat je zus kinderen krijgt, snap je? Dus daarom ben ik echt tegen, zeg maar. Ik snap ook niet waarom mensen dat doen, die abortus.” (p.74)

Nummer: 19-044
Titel: Jongens, ik wil nu toch écht beginnen
Auteur: Johan Goossens
Taal: Nederlands
Jaar: 2016
# Pagina’s: 207 (9942)
Categorie: Columns
ISBN: 978-94-004-0483-0

Meer onderwijs gerelateerde boeken:
Eefje Pleij – Juf met staarten
Theo Thijssen – De gelukkige klas
Jacques Vriens – Is de klas nog wel zo gelukkig?
Leo Prick – Onderwijs op de divan
Herman Koch – Red ons Maria Montanelli
Bert Smit e.a. – Uit de school geklapt
Johan Goossens – Wie heeft er wel een boek bij zich

Themaweek 72: Gesigneerde boeken

James Fearnley – Here comes everybody

Tags

biografie, boeken, boeken 2019, boekrecensie, James Fearnley, lezen, muziek, The Pogues

James Fearnley – Here comes everybody

Een aantal leuke bands, paar voorlezers en een overweldigende afsluiting van the Kyteman Orchestra. Het was een mooie editie van Crossing Border in Enschede. De merchandise stand had ik overgeslagen, te veel mooie optredens. Een van die optredens zag ik slechts gedeeltelijk. James Fearnley vertelde over zijn tijd bij The Pogues. Maar het concert ervoor en het er opvolgend zorgden er voor dat ik nog geen tien minuten kon luisteren.

Na alle optredens is Broekhuis de boeken al aan het wegpakken. Maar er ligt nog een gesigneerde bio door Fearnley. Hebbuh!

Jaren later pak ik het boek eindelijk uit de kast. Het eerste hoofdstuk is meteen heftig. Het moment dat Shane MacGowan uit de Pogues wordt gezet door de rest van de band. De reactie van de zanger is klassiek: “What took you so long?”

Daarna volgt het hele verhaal. Van de werkeloze muzikanten aan de zelfkant van London tot de wereldtours van de bekende band. En daar valt het mij weer op wat ik zo vaak met biografieën heb. Waarom moet altijd alles verteld worden? Waarom kan het niet gewoon een paar hoogtepunten met een goede analyse zijn?

Hoe boeiend de muziek soms ook kan zijn, zo saai bleek dit boek. Ik hoef niet precies te weten wie welk likje in welk lied heeft bedacht. Wie de verschillende instrumenten in de studio heeft ingespeeld. Veel te veel detail.

Wat wel leuk is om te zien dat ook de beroemde band The Pogues maar een verzameling individuen is, niet een vriendengroep. Optredens worden door bandleden gemist of zelfs afgezegd, roadies moeten invallen, zangpartijen verdeeld over verschillende bandleden, het is jarenlang een zootje. Wie is de manager en wie bepaalt dat?

De persoonlijke touch van Fearnley maakt het alleen maar gênanter. Dat hij de neiging heeft verliefd te worden op vriendinnen van andere muzikanten is niet echt iets om trots op te zijn, zijn gedrag daarin ook niet. Het lijkt er soms op dat hij door de anderen als lapzwansen af te schilderen zich zelf enigszins slimmer wil laten overkomen. Lukt niet echt.

Al met al was een boek van 150 bladzijden genoeg geweest om het beeld te krijgen, om alles te begrijpen. Het is interessant, maar zeker niet goed.

Citaat: “A couple of other songs he had written were scant of melody. They were formulaic, encrusted in rock idiom and dependent on extended sequences of improvisation. The song called ‘USA’ was morbidly oriented around the heroin imagery of Dr John’s ‘I Walk in Gilded Splinters’. Shane sang it in a humbug American accent. (…). Things didn’t look good.” (p.336)

Nummer: 19-036
Titel: Here comes everybody
Ondertitel: The story of the Pogues
Auteur: James Fearnley
Taal: Engels UK
Jaar: 2012
# Pagina’s: 406 (7876)
Categorie: Biografie
ISBN: 978-0-571-25396-8

Meer:
Wikipedia
Pogues

Meer muziekbio’s:
Keith Richards
Herman Brood
De Heideroosjes
De Raggende Manne
Neil Young
Gotcha
Meindert Talma (deel 2)
Meindert Talma (deel 1)

Themaweek 72: Gesigneerde boeken

Jeroen Wielaert – De vele wegen naar Parijs

Tags

boeken, boeken 2019, boekrecensie, gesigneerd, Jeroen Wielaert, lezen, Tour de France, wielerboek, wielrennen

Jeroen Wielaert – De vele wegen naar Parijs

Columns van Wielaert, een moment van rust en beschouwing in de hectiek van de Tour de France. Al jaren luisterde ik graag naar zijn verhalen op Radio Tour de France. Toen hij een paar jaar geleden in Goor kwam in het theater, had ik een mooie avond. En tevens de gelegenheid om deze verzameling columns te laten signeren.

Dit boek is een bundeling van de columns van de Tours 1996 t/m 1999. Vier Tours met een eigen dynamiek. De jaren van de Tour du Dopage, van bekentenissen en gevangenisstraffen, van Riis tot Armstrong. Wielaert gaat soms op de actualiteit in, maar legt vaker de link naar het verleden, naar de omgeving, met de cultuur. Door Wielaert leer je Frankrijk een klein beetje beter begrijpen.

Ook hij heeft te maken met het fenomeen ‘kennis van nu’, heroïsche aanvallen van toen, zijn de oplichtersverhalen van nu. Helden worden bedriegers, daar kan hij ook niets aan doen.

Mooie bundeling.

Citaat: “UCI-hoofd Hein Verbruggen heeft zich voor de start in Rouen voor de zoveelste keer teweer gesteld tegen alle sensatieverhalen over EPO-doden in de sport. Het is allemaal door vage doktoren in vuige kranten gebracht, jawel. Ik ben nog even gaan kijken op het kerkhof van Saint-Colombain. Nergens een EPO-dode te ontdekken.” (p.56)

Nummer: 19-035
Titel: De vele wegen naar Parijs
Ondertitel: Onderweg met de Tour de France
Auteur: Jeroen Wielaert
Taal: Nederlands
Jaar: 2000
# Pagina’s: 160 (7470)
Categorie: Wielrennen
ISBN: 90-215-8599-5

Meer:
Tourpassies
Wikipedia
NOS

Gerrit Jan Zwier – Het noordelijk gevoel

Tags

boeken, boeken 2019, boekrecensie, Gerrit Jan Zwier, gesigneerd, lezen, reisboek, reizen

Gerrit Jan Zwier – Het noordelijk gevoel

Breedevoort in de Achterhoek staat bekend als boekendorp. Al vele jaren stond een bezoekje op mijn verlanglijstje. Toen ik er eindelijk was, duurde het even voordat ik de smaak te pakken had. Vele boekenwinkels, maar ook openbare planken en kastjes bij huizen. Erg leuk om een dagje door te brengen. Maar omdat ik niet alleen was, werd het slechts een paar uurtjes. In het beste antiquariaat keerde ik terug. Ze ging er mee stoppen, boeken gingen voor weinig weg. Lastig voor mij, ik kan dan zo met hele stapels naar buiten lopen. Heb me ingehouden, nog geen handvol titels. Een daarvan koos ik omdat het gesigneerd was. Komt niet zo vaak voor, uniek genoeg dus om twijfel weg te nemen.

Want ook al heb ik al meerdere planken reisverhalen in de kast, vele favoriete reisschrijvers, op de een of andere manier heb ik Zwier nooit overwogen, terwijl ik zijn naam wel kende.

In het thematisch jaar ‘gesigneerde boeken lezen’ wist ik al snel dat ik deze titel ook eindelijk wilde lezen. Zwier schrijft meerdere verhalen over noordelijke bestemmingen, te beginnen op Vlieland, maar ook erg noord zoals Lapland, Groenland en noord Canada.

De verhalen zijn leuk om te lezen, maar meer dan dat is het ook niet. Niet meeslepend, weinig humoristisch, ik krijg niet de neiging om zelf de beschreven bestemmingen te bezoeken. Wat Zwier wel doet, is het goed beschrijven van de situatie. Hij weet dat hij de vreemde eend is, probeert zichzelf aan te passen, klein te maken, observeert dan precies wat er allemaal aan de hand is. Die nieuwsgierigheid, noodzakelijk voor een schrijver, zeker voor een reisschrijver, is de basis voor interessante verhalen.

Citaat: “Hij hoorde die reactie onbewogen aan en ging verder met een verhaal over elfjes. Opnieuw bleek mij dat het geloof in ‘natuurgeesten’ hier nog springlevend was. In dikke, ouderwetse boeken over dit eiland was altijd wel een hoofdstuk gewijd aan het bovennatuurlijke.” (p.120)

Nummer: 19-031
Titel: Het noordelijk gevoel
Auteur: Gerrit Jan Zwier
Taal: Nederlands
Jaar: 1998
# Pagina’s: 200 (6848)
Categorie: Reizen
ISBN: 90-254-1931-3

Meer:
Atlascontact
Wikipedia
Schrijversinfo

Themaweek 72: Gesigneerde boeken

Herman Brusselmans – Zeik

Tags

boeken, boeken 2019, boekrecensie, gesigneerd, Herman Brusselmans, lezen

Herman Brusselmans – Zeik

Schrijf je al vele jaren twee boeken per jaar, besluit je na tientallen boeken ineens een ‘literaire thriller’ te schrijven. Nu ben ik op dit blog al vaker tekeer gegaan tegen die, in mijn ogen, vreemde term, maar Brusselmans doet het gewoon beter. Hij schrijft een boek dat het predicaat verdiend, maar maakt het genre eigenlijk ook belachelijk.

Want ondanks deze vernieuwende marketingterm op de voorkant van het boek, is Zeik gewoon een zoveelste boek van Brusselmans, waarin je een willekeurige bladzijde kunt openslaan en zijn stijl meteen herkent. En dat is niet erg, dat is juist goed. Dat is de reden dat ik weliswaar niet zijn hele oeuvre heb gelezen, maar toch wel een plankje vol boeken in mijn kast heb staan van de Vlaamse oppergod der literatuur.

Zeik is de rechercheur die een moord in Gent moet oplossen. Daarvoor heeft hij een team met collega’s die, zoals gebruikelijk in een Brusselmansboek, allerlei vreemde afwijkingen vertonen. En natuurlijk is het een geniale ingeving van Zeik die de moord ineens oplost, terwijl juist zijn starre vooroordelen tegen hem leken te werken.

Brusselmans kun je blijven lezen, verveelt niet snel.

Citaat: “Compas grijnsde. Ze vond het voeren van een moordonderzoek aan de zijde van Zeik wel leuk. Die stak nog maar een sigaret op, als je hier dan toch mocht roken. Het echtpaar De Raeve nam voldoende de tijd om zich om te kleden, en Zeik stond op een bepaald moment klaar om het huis te verlaten, alle bruggen achter zich te verbranden en godverdomme in een hangmat te gaan liggen op een Caraïbisch eiland.” (p.85)

Nummer: 19-026
Titel: Zeik
Auteur: Herman Brusselmans
Taal: Nederlands
Jaar: 2014
# Pagina’s: 190 (5768)
Categorie: Whodunit
ISBN: 978-90-446-2572-1

Meer Brusselmans:
Danny (Muggepuut-omnibus)
Guggenheimer wast witter
Vergeef mij de liefde
De dollartekens in de ogen van moeder Theresa
Wie is Herman Brusselmans en waarom?
In de knoei
Pitface
Bloemen op mijn graf
Patient HB
De man die werk vond
De Canadese Muur (met Tom Lanoye)

Themaweek 72: Gesigneerde boeken

Jeroen Wielaert – Tourpassies

Tags

boeken, boeken 2019, boekrecensie, gesigneerd, Jeroen Wielaert, lezen, Tour de France, wielerboek, wielrennen

Jeroen Wielaert – Tourpassies

Die man die, bij Radio Tour de France, met een gedragen stem hele verhalen kon vertellen, rondkijkend op een Frans dorpspleintje waar u en ik zo langs zouden zijn gelopen, met een passie waardoor je wel moest luisteren, dat is Jeroen Wielaert. Hij bezorgde Utrecht de tourstart, hij schrijft mooie verhalen en is op Radio 1 te beluisteren.

Dit boekje is een tussendoortje. Het idee is wel leuk, mensen laten vertellen over hun Tourpassie, wat is hun verhaal? Bekende Nederlanders, okay, verkoopt het vast een beetje beter door. Het ziet er uit als een serie van Radio Tour, waar ze een zomerlang elke dag een BN’er aan het woord lieten. Kan het me niet herinneren, in die tijd was ik vaker niet in Nederland dan wel.

Wat jammer is, is dat je ook BN’ers krijgt die het wel leuk vinden om wat te vertellen, maar uit hun woorden kun je opmaken dat ze eigenlijk een stuk of vijf etappes kijken. En dan nog alleen het laatste half uur. Dat is geen passies, dat is het verdrijven van verveling. Gelukkig zijn er nog wel anderen die wel een mooi verhaal te vertellen hebben.

Wielaert schreef ze op, ik las ze aan het begin van de Tour. Zo uit. Jammer. Misschien een kwart eeuw later nog een keer doen en dan wel alleen mensen aan het woord laten die echt passie voor de Tour hebben?

Mijn favorieten: Harmen Siezen, Kees van Kooten, Tonny Strouken, Theo van Gogh en Wilfried de Jong.

Citaat: “In 1980 zijn we bij de NOS begonnen met een Tour-toto. Het was de bedoeling dat je een paar renners uitzocht, die voor jou de hele Tour geld verdienen. Dat wil zeggen: de eerste vijf plaatsen, plus de gele trui. (…) Dan zet je f125 in en jouw ploeg rijdt dan voor jou. Onbekende renners zijn dan ineens geld waard. Als die een etappe winnen is het kassa geblazen. We hebben altijd 140 à 150 deelnemers. Er zit tussen de f17.000 en f18.000 gulden in de pot.” (p.56)

Nummer: 19-033
Titel: Tourpassies
Auteur: Jeroen Wielaert
Taal: Nederlands
Jaar: 2000
# Pagina’s: 80 (7056)
Categorie: Wielrennen
ISBN: 90-215-9691-1

Meer:
Wikipedia
NOS

Themaweek 69: Sportboeken

De Muur 65 – De zinderende zomer van ‘69

Tags

boeken, boeken 2019, boekrecensie, De Muur, Eddy Merckx, lezen, wielerboek, wielrennen

De Muur 65 – De zinderende zomer van ‘69

Niet alleen de Tour de France keek een halve eeuw terug, ook De Muur ging terug naar de zomer van 1969. Het jaar waarin Merckx zijn eerste Tour won. De eerste van vijf, maar vooral de manier waarop hij die Tour won en de voorsprong was indrukwekkend. Rik Vanwalleghem schrijft een mooi verhaal, dat de tijdgeest goed weergeeft. Goede schrijver. Maar niet de enige die goed kan schrijven. Heinen (met prachtige foto’s), Winnen (over zijn ontmoetingen), Idzenga, met een reconstructie als altijd schrijven over Eddy Merckx, een half nummer wordt aan de grote meester toebedeeld, geen verrassing.

Sijtsma probeert Mollema te leren kennen, maar het verhaal wat mij het meest boeide was over Thomas de Gendt door Martijn Sargentini. De aanvaller heeft slechts weinig kansen om wedstrijden te winnen, hij is niet de snelste sprinter, geen getalenteerd klimmer, kan redelijk tijdrijden, dus moet hij wel in de aanval. Die aanval is belangrijk, die maakt de koers, die levert een verhaal op. De Gendt lijkt de laatste jaren de laatste der aanvallers, soms lijkt het ook alsof hij ontsnapt om het ontsnappen. In dit verhaal begin ik De Gendt te kennen. Mede dankzij dit verhaal was de etappewinst in de Tour deze zomer een feest der herkenning. De Gendt wist niet alleen welke etappe hij moest aanvallen, hij koos ook de juiste vluchtpartners, de juiste tactiek, de winnende strategie. Elke echte wielerliefhebber begreep het en gunde hem de winst.

Weer een aanwinst voor mijn boekenkast deze Muur. De plank is vol, een nieuwe plank moet vrijgemaakt worden voor de komende zestig uitgaven.

Citaat: “Wat er precies voorgevallen was wist Merckx niet. Wat hij wel wist was dat hij die Giro al achtmaal was gecontroleerd, alle keren negatief. Ook na de zware ritten waarin een renner wel wat hulp kon gebruiken. En zou hij dan voor zo’n niemendalletje van een etappe wel iets genomen hebben?” (p.65)

Nummer: 19-032
Titel: De Muur 65
Ondertitel: De zinderende zomer van ‘69
Auteur: Diversen (Bert Wagendorp, Rik Vanwalleghem, Frank Heinen, Peter Winnen, Willie Verhegge, Wiep Idzenga, Thomas Sijtsma, Martijn Sargentini, Menno Haanstra, Nando Boers)
Taal: Nederlands
Jaar: 2019
# Pagina’s: 128 (6976)
Categorie: Wielrennen
ISBN: 978-94-6231-042-1

Meer:
64 63 62 61 60 59 58 57 56 55 54 53 52 51 50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 34 33 32 31 30 29 28 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 1 (2e x)

Themaweek 69: Sportboeken