Kader Abdolah – Het huis van de moskee
Het is geen lichte lectuur, maar zware kost voor de vakantie. Toch verheugde ik me op een lekker dikke pil in de zomer. Niet zoals velen een literaire thriller op het vliegveld gauw aangeschaft, maar een boek dat al een paar jaar in de kast stond tot het juiste moment. Dat moment was dus afgelopen zomer.
Aga Djan is hoofd van de bazaar, de moskee, het huis waar vele familieleden wonen. De stamboom voorin het boek doet me even terugdenken aan 100 jaar eenzaamheid en inderdaad heb je tijdens het lezen regelmatig een momentje nodig om even te kijken over wie het ook al weer gaat, waar in de familieboom ik moet denken. Het verhaal gaat over zijn familie, die al eeuwen lang in de moskee woont, de hele stad kent hen, iedereen waardeert Aga Djan en andere prominente familieleden.
Daar komt langzaam verandering in, tijdens de jaren zeventig. Iran wordt wat conservatiever, de progressie gaat aan de ene kant door, maar wordt geflankeerd door een enorme golf fundamentalisme. Dat gaat ongetwijfeld botsen. Van een familieroman verandert het boek gaandeweg in een politieke geschiedenis. Waar je wil weten hoe het met de dochter gaat, haar conservatieve man, de laatste jaren van de oma’s en de vele neven en nichten, is het onmogelijk hun leven los te zien van de ontwikkelingen in Teheran, waar de Sjah de macht langzaam maar zeker uit zijn handen ziet glippen, terwijl hij aan de ene kant vecht voor zijn positie, onderwijl aan de andere kant zijn vlucht aan het voorbereiden is.
In Parijs bereidt een ander de omgekeerde weg voor. Gevlucht uit zijn land, keert Ayatollah Khomeini terug om Iran te leiden. Het land zal nooit meer hetzelfde zijn. Voor Aga Djan wordt dat steeds duidelijker. De moskee komt buiten zijn invloed te staan, de bevolking kent hem niet meer of wil hem niet meer kennen en de familie moet zien te overleven in plaats van verder te leven zoals ze al eeuwen deden.
Prachtig is het persoonlijke verweven met de politiek, de geschiedenis. Als jochie kan ik me nog wel herinneren dat de islamitische revolutie in Iran plaatsvond, maar begrijpen was wat anders, daarvoor was ik nog veel te jong. Dit boek helpt me dus bij het duiden van de geschiedenis. Maar doordat het mooi verteld werd, is het ook nog eens een erg boeiend boek om te lezen.
In diverse recensies valt te lezen dat een groot deel van dit boek het autobiografische verhaal van Abdolah is, de Iraanse schrijver die noodgedwongen in het Nederlands schrijft. Namen zijn veranderd, een broer werd een neef, maar in grote lijnen schijnt het wel te kloppen. Dat Abdolah de keuze maakt om zijn verhaal om te schrijven naar een roman, vind ik te prijzen. Veel waargebeurde verhalen (een eigen genre zo langzamerhand) vallen op doordat het een saaie opsomming is geworden, waardoor iemand die sympathie of erkenning verdient, saai overkomt en het effect van het boek averechts is. Abdolah heeft zijn levensverhaal als basis genomen en er een geweldige roman van gemaakt. Compliment.
Citaat: “Ze kwam uit een traditionele familie en haar vader was een verre verwant van Aga Djan. De man was rijk, een edelman die een paar dorpen in de bergen bezat. Maar er was iets mis met zijn gezin, ze waren allemaal gek geworden. Zijn vrouw kreeg psychische problemen toen ze haar eerste kind baarde en ze genas nooit meer. Zijn zoon was zwakzinnig geboren, zijn oudste dochter was niet normaal en Godsi liep als een zwerfster rond in de stad.” (p.151)
Nummer: 14-036
Titel: Het huis van de moskee
Auteur: Kader Abdolah
Taal: Nederlands
Jaar: 2005
# Pagina’s: 413 (7032)
Categorie: Literatuur
ISBN: 978-90-445-1870-2
Meer Abdolah op gerbie.nl:
De kraai
De reis van de lege flessen
Meer over het Huis van de Moskee:
Wikipedia
Scholieren.com
NRC
Trouw
