Eduardo Galeano – El futbol a sol y sombra
In de jaren negentig las ik regelmatig betere voetbalboeken. In Nederland bestonden die nog bijna niet, maar gelukkig in Engeland wel. Iemand tipte me over Galeano. Een schrijver uit Uruguay die ook nog eens een voetbalboek had geschreven. Dus niet Hornby die toen net debuteerde, Van Egmond, die door niemand gelezen werd, geen journalist die zijn columns bundelde, maar gewoon een goede gerespecteerde schrijver die een boek over voetbal publiceerde. Ik kon me er weinig bij voorstellen. Mulisch of Reve die na tientallen boeken ineens over mijn favoriete spelletje gingen schrijven.
Via een toenmalige Argentijnse collega (internet was in een beginfase, bestellen via internet onmogelijk) kreeg ik het boek vanuit Buenos Aires en begon enthousiast. Dit enthousiasme werd al snel minder. Niet alleen was mijn Spaans beperkt, de verhalen waren weinig opmerkelijk. Korte verhalen waarin het spel werd verklaard. Was dat nodig? Zijn er in Uruguay mensen die zonder dit boek niet begrepen dat de titel in 1950 een mirakel was? Dat Francescoli een geweldige speler was? Ik begreep niets van dit boek.
Het voordeel was wel dat de verhaaltjes allemaal relatief kort waren. Een of enkele bladzijden. Opzij leggen was geen probleem. Jaren later vervolgde ik. En ook al was mijn spaans zeker niet beter geworden, het kwartje viel nu wel. Het boek wil niet perse uitleggen, maar vastleggen. De geschiedenis, de verhalen, de mythes, de sterren, ze moeten voor het nageslacht bewaard blijven.
En dat doet Galeano. De WK cyclus is de basis voor een reeks verhalen, maar de anekdotes er omheen zijn belangrijker. De sterren voor een wedstrijd, bijzondere gebeurtenissen, alles staat in dit boek. En dat is leuk om te lezen. Omdat een Uruguyaan nooit een buitenstaander kan zijn, omdat een echte schrijver het spelletje anders beschrijft dan een willekeurige liefhebber. Omdat voetbal een belangrijk onderdeel van de menselijke cultuur is geworden, zeker in sommige landen. Hoe verder het boek vordert, hoe filosofischer de schrijver wordt.
En dan krijg je dus het schitterende verhaal van de beslissende penalty in de halve finale van de wereldbeker in 1938, waarin de nemer eerst zijn broek laat zakken en van de verwarring gebruik maakt om de strafschop snel in te schieten. Ik zie het Ronaldo of Messi nog niet nadoen. De uitvinding van het totaalvoetbal was niet in Amsterdam, maar een kwart eeuw eerder in Buenos Aires, River Plate jaren veertig, bijnaam: La Maquina. Zelfs de beruchte voorzitter van Atletico Madrid, Jesus Gil y Gil krijgt een bladzijde.
Mooi geschiedenisboek, ook vertaald in het Nederlands en Engels overigens.
Citaat: “Entonces el guardameta volvio a molestar. Garrincha le paso la pelota entre las piernas y se metio en el arco. Despues, con la pelota bajo el brazo, regreso lentamente a la cancha. Caminaba miranda al suelo, Chaplin en camara lenta, como pidiendo disculpas por ese gol que puso de pie a toda la ciudad de Florencia.” (p.113)
Vrije vertaling: “Vervolgens kwam de doelman nog terug om het hem lastig te maken. Garrincha speelde de bal door zijn benen en loopt de bal binnen. Daarna, met de bal onder zijn arm, keert hij langzaam terug het veld op. Hij liep met zijn gezicht naar beneden, als Chaplin in een stomme film, alsof hij zijn verontschuldigingen wilde aanbieden aan de stad Florence voor deze goal.”
Nummer: 14-049
Titel: El futbol a sol y sombra
Auteur: Eduardo Galeano
Taal: Spaans (Uru)
Jaar: 1995
# Pagina’s: 271 (10573)
Categorie: Voetbal
ISBN: 950-895-003-X
Meer:
Wikipedia
Goodreads
Google Docs
Homenaje al Futbol (YouTube filmpje)
Carlos Maria Dominguez – Het papieren huis
