Özkan Akyol – Generaal zonder leger

Tags

Özcan Akyol, boeken, boeken 2020, boekenweekessay, boekrecensie, lezen, themaweek

Özcan Akyol – Generaal zonder leger

Naast het Boekenweekgeschenk verschijnt er ook al een aantal jaren een Boekenweekessay. Dit jaar mocht de Deventerse columnist van Turkse afkomst een boekje produceren. En als de bedoeling is dat een essay tot discussie uitnodigt, dan is hij glansrijk geslaagd. De media zorgden voor aandacht, diverse mensen in de boekenwereld voelden zich aangevallen.

De essentie van het verhaal van Akyol is dat hij de boekenwereld verwijt dat zij medeschuldig is aan de ontlezing die al jaren gaande is. Hij verwijt ze niet verder te kijken dan de Randstad, niet verder te kijken dan hun neus lang is en niet met de tijd mee te gaan.

Terwijl hij het probleem ontlezing nog eens onder de aandacht brengt, is zijn persoonlijke aanval op sommige schrijvers en boekhandels in mijn ogen niet nodig, misschien zelfs onterecht. Zij mogen er anders over denken, maar dat wil niet automatisch zeggen dat zij ongelijk hebben en de auteur gelijk.

Al snel kwam de irritatie bij mij naar boven die ik ook had toen ik jaren geleden Akyol voor het eerst op tv zag. Hij kan schrijven, zonder enige twijfel, maar zich afzetten tegen anderen past mijns inziens niet bij de status die hij als schrijver al heeft behaald. Jammer, want het haalt de kracht uit zijn betoog, wat ongetwijfeld uit liefde voor het boek is geschreven.

Citaat: “Wie levensmoe is, moet zeker geen artikelen in weekblad De Groene Amsterdammer over deze onderwerpen lezen, want daar hebben ze de elitaire prietpraat over wat de rol van de literatuur zou moeten zijn bijkans uitgevonden. Trouwens, dat is niet helemaal waar, want het enige wat ze doen is Amerikaanse denkers nakakelen die wel origineel zijn.” (p.37)

Nummer: 20-056
Titel: Generaal zonder leger
Auteur: Özkan Akyol
Taal: Nederlands
Jaar: 2020
# Pagina’s: 64 (11347)
Categorie: Essay
ISBN: 978-90-5965-517-1

Meer generaal:
Hebban
De leesclub van alles
Tzum

Meer Akyol op gerbie.nl:
Eus
He scheids

Themaweek 96: Iets met boekenweek

Özcan Akyol – Eus

Tags

Özcan Akyol, boeken, boeken 2015, boekrecensie, Deventer, lezen, Turkije

Özcan Akyol – Eus

Een schelmenroman wordt het genoemd. Dit impliceert vaak een soort van sympathie voor de hoofdfiguur. Een boefje. Volgens mij past die ondertitel dus niet. Het boefje wordt namelijk een flinke crimineel. En daarmee is in een enkele zin eigenlijk het hele boek samengevat.

Lovende recensies alom, toen drie jaar geleden het boek uitkwam. Al lezend herken ik veel van de lof. Het verhaal is rauw, heeft vaart en de taal is simpel. Bewust volgens de schrijver in vele interviews.

Een groot deel (ik las ergens 80-90%) is autobiografisch. Het is een tragisch verhaal over een jongen uit Deventer (Koekstad staat overal) die weliswaar Turkse ouders heeft, maar zich niet Turks voelt. Maar als Nederlander val je er ook buiten met een Turkse naam en opvoeding. Dus is het eigenlijk een coming-of-age verhaal. Ook een mooi genre.

Wat mij verbaasd is het automatisme waarmee het criminele pad bewandelt wordt. Dat geld een excuus is voor elk gedrag. Eus zet zich af tegen de maatschappij. Natuurlijk kan dat nooit goed gaan, dus is het eind van het verhaal ook voorspelbaar, de cel.

Opvallend is vooral ook het afzetten tegen zijn eigen achtergrond. Het woord bats voor een Turk, vanwege een vermeend plat achterhoofd. De suryoyo’s die een hekel hebben aan Turken en omgekeerd. Eigenlijk hoort hij nergens bij. Zijn vader is een klootzak, zijn moeder zwak. Zijn broers gaan uit huis en eigenlijk verwaterd daarmee het contact. Zijn enige vriend Kareltje is een kamper, ook iemand aan de rand van de samenleving.

De vergelijking met Jan Cremer zag ik in meerdere recensies terugkomen, het verschil was dat Cremer als kunstenaar zelf de keuze maakte om anders te leven dan de rest, een bewuste keuze. Eus overkomt het. Eus laat het gebeuren. Alsof er een hand van boven sturing geeft aan een pad op weg naar criminele rijkdom.

Ik heb bewondering voor de persoon Akyol, die zich ontworstelt uit het milieu waarin hij opgroeide, waarin hij terechtkwam. Vanuit de gevangenis begint hij aan zijn schrijverscarrière. Hij weet precies op de juiste momenten publiciteit te genereren. Of hij een goede schrijver is, weet ik nog steeds niet. Dit verhaal lag klaar om geschreven te worden, het is een literaire beschrijving van zijn eigen jeugd. Maar nu? Wat wordt het vervolg?

In zijn nadeel werkt dat hij misschien wel de juiste man op de juiste tijd was. Een aantal Marokkaanse schrijvers zijn er wel, Turkse Nederlanders die een goed boek schrijven zijn schaars. Hij schreef een goed boek, maar als niet hij maar Kareltje het boek had geschreven, weet ik niet of dit boek een bestseller was geworden.

Citaat: “Ik ergerde me meteen dood aan die kneuzen. Het was stom, achterlijk volk, geteisem van de bovenste plank. Ze maakten domme grapjes, plaagden elkaar en dansen op straat de halay. Een godverdomde verschutting. Die gozers leefden nog steeds in hun eigen Turkse wereld. Elke keer als ze in hun moerstaal iets vroegen, gaf ik antwoord in het Nederlands. Maar dat hadden die platte achterhoofden niet door.” (p.195)

Nummer: 15-033
Titel: Eus
Auteur: Özkan Akyol
Taal: Nederlands
Jaar: 2012
# Pagina’s: 271 (6007)
Categorie: Fictie
ISBN: 978-90-446-2069-6

Meer:
Website
Scholieren punt com
De leesfabriek
NRC
Ranking the books
Vrij Nederland
Lezen TV

Özcan Akyol & @DuBlanqeBogarde – He scheids

Tags

Özcan Akyol, boeken, boeken 2014, boekrecensie, DuBlanqeBogarde, humor, lezen, voetbal, voetbalboek

Özcan Akyol & @DuBlanqeBogarde – He scheids

Met de ondertitel: Jij hebt thuis zeker niks te vertellen. Het lijkt me duidelijk. Twee voetballiefhebbers vertellen over wat ze op zondagochtend zoal horen. Lastige opgave. De miljoen voetballers die zelf weten hoe dat is, komen niets nieuws tegen. De vijftien miljoen Nederlanders die geen idee hebben, zullen dit boekje niet lezen en als dat al zo is, dan begrijpen ze het niet.

Is het daarom een slecht boek? Nee. Verrassend? Nee. Leuk? Soms. Een boek? Nee. Een boek heeft een verhaal, of een aantal verhalen. De pagina’s van deze bundeling zijn nauwelijks gevuld, een uitspraak per bladzijde. Een aantal keren moest ik grinniken, meerdere keren was het ook flauw. Misschien is het een idee om het hele boek niet aan een stuk te lezen. Een boek voor op de wc bijvoorbeeld.

Aan de andere kant begrijp ik Twitterfenomeen DuBlanqeBogarde best. In relatief korte tijd kreeg hij een gigantische aanhang. Bijna twintigduizend volgers heeft hij ondertussen. Maar je kunt er niets mee. Journalisten complimenteren hem om zijn inside informatie. Kranten jatten zijn bronnen. Voetballers tippen hem als ze iets weten. Maar je kunt er weinig mee. Als je dan een aanbod krijgt om een boek samen te stellen, dan pak je dat. De eerste manier om een klein beetje terug te verdienen, na alle tijd die je al in je hobby gestoken hebt.

De promotie van dit boek bij DWDD was niet echt geslaagd. DBB met een bivakmuts, hij wil anoniem blijven, Eus die nauwelijks uit zijn woorden kwam, het kan niet geholpen hebben. Ook hier staat tegenover dat een miljoen mogelijke lezers gekeken hebben die avond, dan is elke publiciteit goed.

Mijn motivatie om het boek te kopen was dan ook niet de hoop een meesterwerk te hebben gekocht, maar vooral omdat ik het DBB gun. Goede gozer, humor, bescheiden, ook al blijkt dat niet uit zijn tweets. Ik mag hem en ik hoop dat hij in de toekomst een manier vindt om te leven van wat hij doet. Tot die tijd mag hij dit soort boeken uitbrengen en op die manier wat pakken.

En de gevatte scheidsrechter die in dit boek regelmatig langskomt, mag mij op zondagochtend best een keer wijzen op het bedroevende niveau waarop ik zelf voetbal.

Citaat: “Scheidsrechter, ik zou u graag vertellen hoe ik denk over uw optreden tot dusverre. Uit zelfbescherming doe ik dat echter niet. Dat lijkt mij beter voor de sfeer bovendien.’

‘Doe niet zo bijdehand met je gestudeerde kankersmoel, anders bijt ik effe je tong uit je bek.’
(p.109)

Nummer: 14-021
Titel: He scheids, jij hebt thuis zeker niks te vertellen?
Auteur: Özcan Akyol & @DuBlanqeBogarde
Taal: Nederlands
Jaar: 2014
# Pagina’s: 159 (3535)
Categorie: Voetbal
ISBN: 978-90-446-2616-2

Meer:
Özcan op de radio
Site Özcan Akyol
Twitter DuBlanqeBogarde
DBB op Catenaccio
HP de Tijd
Football Culture: Ozcan Akyol
Football Culture: DuBlanqeBogarde
De heren promoten het boek bij DWDD

Hard Gras 89 – Op weg naar het einde

Tags

Annemarie Postma, Özcan Akyol, boeken, boeken 2013, boekrecensie, Edwin Winkels, fcblogbroeders, Hard Gras, Leo Verheul, lezen, Lionel Messi, voetbal, voetbalboek, Wesley Sneijder, Zlatan Ibrahimovic

Hard Gras 89 – Op weg naar het einde

We beginnen met een verhaal over Wesley Sneijder door Özkan Akyol. Leuk voor hem dat hij een vliegticket naar Istanbul mocht declareren. Hij schrijft wel een vermakelijk verslag van een wedstrijd van Galatasaray waar hij samen met een neef naar toe ging.

Echt goed wordt het als in het tweede verhaal Edwin Winkels de autobiografie van Zlatan (achternaam overbodig) vergelijkt met Portnoy’s complaint van Philip Roth. Dit is waarom Hard Gras een literair blad wordt genoemd, het verschil met vluchtige websites en halve roddelblaadjes (VI) is duidelijk.

Een postuum debuut van Paul Teunissen is minder vlot geschreven, maar wel vergelijkbaar met het verhaal van Winkels. Messi als gitarist. Kun je JJ Cale vergelijken met Jimi Hendrix? Is het mogelijk om te kiezen tussen Christiano Ronaldo en Lionel Messi?

In 1997 liep er een lichting jeugdspelers bij Ajax waarvan extreem veel werd verwacht. Toch haalde slechts reality-ster Andy van der Meijden echt de top. En dan nog niet eens zo heel lang. Wat ging er mis? Een reconstructie van Sander van Hal.

De Bernardino mails gaan volledig langs me heen, dat gebeurt me niet vaak in Hard Gras. Zal wel aan mij liggen. Een verhaal over een voetbalschool in China is weer wel leuk om te lezen, vooral omdat ik altijd nieuwsgierig ben naar voetbal in niet-voetballanden. En omdat er altijd Nederlanders bij betrokken zijn, waar dan ook ter wereld. Denken wij het echt altijd beter te weten of zit de zendingsdrift van de middeleeuwen nu in de voetbalwereld?

Citaat: “Succes, blonde vrouwen en moeizaam aangeleerde tafelmanieren tillen Portnoy en Zlatan uiteindelijk uit het getto. Portnoy krijgt zijn topbaan in het New Yorkse stadsbestuur; Zlatan wordt de beste Zweedse voetballer aller tijden. Hun ouders aanschouwen het succes met open mond.” (p.28)

Nummer: 13-066
Titel: Hard Gras 89 – Op weg naar het einde
Auteur: Diversen (Annemarie Postma, Edwin Winkels, Thijs Pennings, Leo Verheul, Jan van der Mast e.a.)
Taal: Nederlands
Jaar: 2013
# Pagina’s: 136 (12047)
Categorie: Voetbal
ISBN: 978-90-713-5989-7

Meer:

88 87 86 85 84 83 82 81 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 69 68 67 66 65 64 63 62 61 60 59 58 57 56 55 54 53 52 51 50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 34 33 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20