Jeroen Kuiper – Het andere Duitsland

Tags

boeken, boeken 2019, boekrecensie, DDR, Duitsland, Jeroen Kuiper, lezen

Jeroen Kuiper – Het andere Duitsland

Non fictie las ik vroeger weinig. In de loop der jaren steeds meer, ik zit nu zelfs te denken om het als thema voor het volgend boekenjaar te kiezen. Want door het niet te lezen, mis je veel. Erg veel. Dit boek van Jeroen Kuiper stond al een aantal jaren op mijn E-reader, maar toch las ik het niet.

Maar toen ik eenmaal begon, was het duidelijk dat ik dat veel eerder had moeten doen. Een serie artikelen maken ook een boek. En deze serie was erg boeiend, hoe is het leven in de voormalige DDR na zoveel jaar? Erg onderbelicht na de samenvoeging van de beide Duitslanden begin jaren negentig. Zelfs in eigen land interesseert het velen niet. Terwijl het juist interessant is om te lezen wat het met de mensen doet, hoe het leven van de doorsnee burger wordt geraakt door het politieke systeem.

Van de dorpen die compleet verdwijnen, tot dorpen die worden overlopen door Polen, omdat het aan de andere kant van de grens beter gaat. Van de FKK’ers die geen jeugd meer trekken, tot verzamelaars van Ossie-prullaria, Kuiper weet de verhalen overal vandaan te trekken.

Mooie verzameling, compliment voor de auteur.

Citaat: “De twee, kleinere groep bestaat uit puristen. Dit zijn meestal wat oudere mannen, die hun Trabant in een zo origineel mogelijke staat willen houden. Een van hen, de 31-jarige elektricien Torsen Brase uit het Oost-Duitse Riesa, heeft nauwelijks tijd voor vragen omdat hij zijn verkoopstand in de gaten moet houden. Hoewel een Trabant geen heel dure hobby is, stijgen de prijzen voor reserveonderdelen wel.” (30/186)

Nummer: 19-015
Titel: Het andere Duitsland
Ondertitel: de voormalige DDR twintig jaar na het val van de muur
Auteur: Jeroen Kuiper
Taal: Nederlands
Jaar: 2010
# Pagina’s: 208 (3350)
Categorie: Non-fictie
ISBN: 978-90-4680-636-4

Meer:
TPO
Duitsland instituut
Goodreads
Jeroen Kuiper

Themaweek 66: Boeken

59 – Bap – Kristallnaach

Tags

Bap, Duitsland, Gerbie's top 212, geschiedenis, Kristalnacht, muziek, Tweede Wereldoorlog

Nummer	59
Artiest	Bap
Titel	Kristalnaach
Jaar	1982
Wikipedia	Kristallnaach
Website	Bap
Tekst	Songtexte

Met mijn twaalf jaar wist ik niet beter dan dat alle Duitsers moffen waren, las ik graag boeken over de Tweede Wereldoorlog en beschouwde ik 1974 (een wedstrijd die ik niet eens mocht zien) als het vervolg van ’40-’45. Kortom, erg open stond ik niet voor een band van net over de grens.

Toch raakte de band de juiste snaar. Die neue Deutsche Welle was nog niet begonnen, maar Bap scoorde een hitje met Kristallnaach. Ik sprak eigenlijk geen Duits, verstond een beetje omdat ik op zaterdag het Duitse voetbal keek met mijn vader. Het Keulse dialect al helemaal niet. Daarbij kende ik wel wat feitjes over die verschrikkelijke oorlog, maar de nuance ging op dat moment nog compleet langs me heen.

Toch moet ik het begrepen hebben. Ik moet beseft hebben dat dit goede Duitsers waren. Dat er überhaupt goede Duitsers bestonden. Dat die Kristalnacht, waar we in Nederland nauwelijks iets van meegekregen hadden, jaren voordat de oorlog voor ons begon, een wezenlijk moment in de geschiedenis was. Een omslagpunt, de tijd waarin velen beseften dat het niet ‘allemaal wel los liep’. Dat uitsluiten slechts het begin was. Dat verschil maken tussen groepen mensen wezenlijk fout was.

Bijna veertig jaar later lijkt dit lied, over een gebeurtenis van meer dan tachtig jaar geleden, actueler dan ooit. Populisten slaan in heel Europa om zich heen. Zijn wij nu in 1932 of in 1937? Wanneer werd uitsluiting weer politiek mogelijk? Waarom zou nu niet meer hetzelfde kunnen gebeuren als destijds?

De tekst aan het eind komt nog steeds hard aan:

Wo man Hymnen auf dem Kamm sogar bläst,
in barbarischer Gier nach Profit,
“Hosianna” und “Kreuzigt ihn!” ruft,
wenn man irgendeinen Vorteil darin sieht,
ist täglich Kristallnacht

Het is nog steeds dagelijks Kristalnacht…

Gerbie’s top 212: Uitleg en regels. De volledige lijst tot nu toe: Top 212, te beluisteren via Spotify en Deezer.

Stadion am See

Tags

Duitsland, fotooo, Hans van der Meer, Parchim, Van der Meest, voetbal, voetbalfoto

Parchim, Duitsland

Van der Meest, ode aan fotograaf Hans van der Meer. Foto’s van voetbal (-velden) over de hele wereld. Omdat de sport overal ter wereld wordt gespeeld en overal velen plezier bezorgd.

Tussen de wijnranken

Tags

Duitsland, fotooo, Hans van der Meer, Moezel, reizen, Van der Meest, voetbal, voetbalfoto

Aan de rand van Ensch, aan de Moezel, liggen deze twee veldjes. Vooral mooi omdat de wijnranken tot aan de rand van het veld staan. Maar ook mooi is het kunstgrasveldje er vlak naast. Aan de lijnen te zien, samengesteld van restjes van andere kunstgrasvelden. Met korting verkregen gok ik. Dus de wijn levert dit dorp niet zo veel welvaart op als gehoopt. Maar mooi dat ze tussen het plukken door nog wel eens een balletje trappen.

Van der Meest, ode aan fotograaf Hans van der Meer. Foto’s van voetbal (-velden) over de hele wereld. Omdat de sport overal ter wereld wordt gespeeld en overal velen plezier bezorgd.

Friedrich Christian Delius – Der Sonntag, an dem ich Weltmeister wurde

Tags

boeken, boeken 2018, boekrecensie, Duitsland, Friedrich Christian Delius, lezen, voetbal, voetbalboek, WK 1954

Friedrich Christian Delius – Der Sonntag, an dem ich Weltmeister wurde

Een dunnetje, ik had niet zo’n zin in een dikke Duitse pil. En omdat Arthur van den Boogaard deze had aanbevolen in Hard Gras, een paar afleveringen geleden, heb ik Delius opgezocht afgelopen december, tijdens mijn jaarlijkse bezoekje aan de boekhandels van Munster.

Het lijkt een voetbalboek, het gaat tenslotte om de dag dat Duitsland wereldkampioen werd in 1954. Een belangrijk moment in de geschiedenis. Een dag die veel meer was dan een voetbaltitel die behaald werd. Negen jaar na het verlies van de Tweede Wereldoorlog kwam in West-Duitsland het besef dat het niet minderwaardig was, dat ze weer werden geaccepteerd, dat ze geen losers waren.

Delius beschrijft deze dag prachtig. Het zou autobiografisch kunnen zijn, waarschijnlijk is dat grotendeels ook zo, maar het maakt voor het verhaal niets uit. Hij is elf. De leeftijd waarop voetbal extreem belangrijk is. Hij leeft dus toe naar de finale. Het boek beschrijft zijn dag. Daarom is het ook geen voetbalboek, maar speelt voetbal wel een belangrijke rol. Die dag duurt hem veel te lang, erg begrijpelijk. Hij heeft allerlei verplichtingen, terwijl hij maar een ding wil: naar het radioverslag luisteren.

Ook dat zal voor de jeugd tegenwoordig een openbaring zijn, mochten ze dit boek ooit lezen. Televisie bestaat pas een ruime halve eeuw, de radio was vroeger een belangrijke informatiebron. Alles stond in het teken van de finale, het moment waarop hij naar de radio mag luisteren.

Delius beschrijft prachtig het gevoelsleven van het jongetje. Het jochie dat niet kan wachten tot het begint. De domineeszoon die Fritz Walter adoreert, niet God. Delius geeft een prachtig tijdsbeeld van zijn jeugd in Hessen, van het naoorlogse Duitsland, van de grens die ineens dwars door zijn land liep en er voordien nooit was, van een land dat zijn wonden nog aan het likken is. Erg leuk verhaal.

Citaat: “Ich fuhlte mich in diesem Chor geborgen, hielt den Kopf gesenkt, war lieb oder wollte lieb sein, und als mir bei die Kraft und die Herrlichkeit Fritz Walter und die deutschen Fussballer einfielen, schickte ich eine schnelle Bitte um den Sieg zum Himmel, Amen.” (p.54)

Nummer: 18-005
Titel: Der Sonttag, an dem ich Weltmeister wurde
Auteur: Friedrich Christian Delius
Taal: Duits
Jaar: 1994
# Pagina’s: 128 (1697)
Categorie: Fictie
ISBN: 978-3-499-26685-0

Meer:
Hard Gras 112
Wikipedia
Lezen voor de lijst
Volkskrant
FC Delius (Biografie)
Sonntag

Weinig last van de buren

Tags

Duitsland, Elleringhausen, fotooo, Hans van der Meer, Sauerland, Van der Meest, voetbal, voetbalfoto

Van der Meest, deel 95

Aan de rand van Elleringhausen ligt het veld. An sich geen bijzonder veld. Wel de plek. Aan de ene kant de laatste heuvels van het Sauerland (of de eerste wanneer je op vakantie gaat), aan de andere kant de laatste rustplaats van vele dorpsgenoten. Een paar keer per seizoen vliegt er een afzwaaier over het hek.

Van der Meest, ode aan fotograaf Hans van der Meer. Foto’s van voetbal (-velden) over de hele wereld. Omdat de sport overal ter wereld wordt gespeeld en overal velen plezier bezorgd.

De Rijdende Rechter 061

Tags

auto, Duitsland, fotooo, Rijdende Rechter

Ook ik ben geen heilig boontje. Ik fiets wel eens zonder licht. Maar ik erger me steeds vaker aan medeweggebruikers die asociaal gedrag vertonen en daar mee wegkomen. U kent het allemaal. Slingerend rijden omdat je geen hands free hebt. Inhalen waar het echt niet kan. Parkeren waar velen er last van hebben. Tijd voor actie. De rijdende rechter begint daarmee, rapporteert over asociale weggebruikers en bedenkt een alternatieve straf. Een officiële straf zal er wel niet inzitten.

 

Datum: 9-10-2017

Tijd: 11.25 uur

Plaats: Autobaan net na Dortmund richting Kassel

Dader: BMW (HER-TS-528)

Situatie: We negeren de navigatie. Dom. Er blijkt een reden te zijn dat we anders hadden moeten rijden. File. Complete stilstand.

Na een paar minuten hebben we het door. Zet de auto maar aan de kant, voorlopig schieten we niet op. Ruimte in het midden, er zal hulp langs moeten kunnen.

Inderdaad komt die even later aan, we zien de zwaailichten tussen de auto’s door, even later is de reddingsdienst vlak bij ons. Kort erachter rijdt de BMW. Bij Mr.Bean was het grappig. Nu is het gewoon asociaal.

Hij rijdt mee tot de volgende vrachtwagen, twijfelt even, blijft staan, maar rijdt een halve minuut later weer verder door het midden. Iedereen wacht, hij niet.

Als ik een kwartiertje later een wandeling maak, zie ik hem een paar honderd meter verderop stil staan. Hij heeft niet het lef gehad om de hele rit mee te rijden. Maar zonder enige twijfel heeft hij kilometers stilstaande auto’s ingehaald. Boven de wet?
Straf: Geen alternatieve straf, hier kan ik erg slecht tegen. Levenslange rijontzegging lijkt mij passend.

Themaweek 52: Fotooo

Borussia Mönchengladbach uit

Tags

Borussia Mönchengladbach, Duitsland, fotooo, GFC, Goor, voetbal, voetbalfoto

Al weer elf jaar geleden, tijdens ons jubileumjaar, deze voorwedstrijd. Ze mochten in het grote stadion van de Duitse Traditionsverein een echte wedstrijd spelen.

De heren zijn sindsdien flink gegroeid, spelen in A of al in de senioren. Ik herken enkele echte GFC-ers, heb met hun vaders gevoetbald. Maar ik ken ze ook weer niet allemaal.

108 – Wir sind Helden – Wenn es passiert

Tags

Duitsland, Gerbie's top 212, muziek, Wir sind Helden, WK 2006

Nummer	108
Artiest	Wir sind Helden
Titel	Wenn es passiert
Jaar	2006
Wikipedia	Wenn es passiert
Website	Wir sind Helden
Tekst	Songmeanings

Tijdens het WK voetbal in 2006 hoorden we ineens een Duits bandje aan het eind van elke avond. Zonder twijfel kunnen we stellen dat Studio Sport de band groot heeft gemaakt in Nederland.

Goede Duitse popmuziek heeft het nooit echt goed gedaan in Nederland. Schlagers wel, daar is een heel publiek voor. Van Winschoten tot Vaals kijken volksstammen naar de ARD of ZDF voor de typische volksmuziek. Maar na de Neue Deutsche Welle in de jaren tachtig (Nena e.a.) luisteren we hier eigenlijk vooral naar eigen muziek of Engelstalige muziek.

Wir sind Helden bewijst dat dat onterecht is. Ze maken al jaren lang CD’s vol mooie liedjes. Geen pretentie, maar gewoon je publiek vermaken. Een liedje dat leuk klinkt, verder niets. En dat elke keer weer. Goede band dus, popmuziek zoals dat bedoeld is. Niet doorgeproduceerd, niet het resultaat van een brainstorm, maar gewoon vier muzikanten die in een oefenruimte wat aan het pielen zijn en dan een liedje produceren.

Goede band!

Gerbie’s top 212: Uitleg en regels. De volledige lijst tot nu toe: Top 212, te beluisteren via Spotify en Deezer.

Skiën in de regen

Tags

Duitsland, fotooo, Hans van der Meer, reizen, Van der Meest, voetbal, voetbalfoto, Willingen

Van der Meest, deel 91

Het was een waardeloze dag in Willingen. Regen, regen en meer regen. En dat hoort niet op de piste. Gelukkig vond mijn dochter het geweldig om te skiën, alleen haar vrolijke gezicht was genoeg om verder te gaan. En de kans om nog een voetbalveld op de foto te zetten. Werd het toch nog een mooie dag.

Van der Meest, ode aan fotograaf Hans van der Meer. Foto’s van voetbal (-velden) over de hele wereld. Omdat de sport overal ter wereld wordt gespeeld en overal velen plezier bezorgd.

Rustige kerstmarkt in Münster

Tags

Duitsland, kerst, Münster, reizen

Al vele jaren gaan we met school naar Münster. Leuke opdracht, al zeg ik het zelf, voor de tweedejaars die als gids ons en de eerstejaars een stadswandeling gaven. Gids in de oude stad en langs de Weihnachtsmarkten.

Voor het eerst zag ik politie in de stad. Duidelijk aanwezig, met flinke geweren in de aanslag. Voor het eerst was het ook rustig. De laatste jaren leek het steeds drukker te worden. Dit jaar nog niet de helft van de bussen ivm vorige jaren.

Blijkbaar waren velen bang. Te bang. Maarten van Rossem zei deze week nog terecht dat wanneer mensen statistieken zouden begrijpen, er minder angst zou zijn. Natuurlijk heeft hij (weer) gelijk.

Maar het blijft jammer dat de goeddenkenden niet verder komen dan een kaarsje bij de Vredeszaal te Münster. Dat de angst het lijkt te winnen. Dat sensatie belangrijker blijkt dan duiding. Dat uitsluiting de natuurlijke reactie lijkt, terwijl aanhalen veel meer effect zou hebben.

Dat we na een paar duizend jaar beschaving nog steeds moeite hebben om rekening te houden met elkaar. Dat strijd de boventoon voert, niet samenwerking.

En dat zijn trieste kerstgedachten. Hopelijk krijgt John Lennon ooit gelijk. Ik geloof er in: War is over, if you want it!

Martin Walser – Tod eines Kritikers

Tags

boeken, boeken 2016, boekrecensie, Duitsland, Goorse vragen, lezen, Martin Walser

Martin Walser – Tod eines Kritikers

Een van de mooiste programma’s op de Duitse televisie was jarenlang het boekenprogramma van Marcel Reich-Ranicki. Een uur, anderhalf uur praten over boeken, midden op de avond. Niet voor te stellen in Nederland, maar daarom des te mooier. De presentator was een oude Joodse criticus die de gave had om je naar de boekhandel doen rennen om het boek te kopen dat hij had aanbevolen. Tegelijkertijd kon hij een schrijver of zelfs hele groepen met de grond gelijk maken, zijn scherpe oordeel was gevreesd in heel Europa.

In 2002 verscheen dit boek, waarin de kritiker uit de titel overduidelijk was gebaseerd op Reich-Ranicki. Controverse bij onze oosterburen. Lof en hoon, kenmerk van een geslaagd boek. Het was zelfs een tijdje niet te verkrijgen, beter recept voor goede verkoop is er niet. Aangezien ik weinig goede Duitse jonge schrijvers heb gevonden in de jaren negentig toen ik toch regelmatig in Duitstalige landen vertoefde, was dit een boek dat op mijn verlanglijstje terecht kwam.

Pas jaren later herinnerde ik me dat ineens weer, toen ik het in de opruimingsbak tegenkwam. Maar aanschaffen is een ding, daadwerkelijk lezen was iets anders. Ik lees een, soms twee Duitse boeken per jaar. Dit jaar wilde ik het toch proberen. Het viel niet mee.

Snel begreep ik het plot, dat was niet zo moeilijk. Een schrijver kreeg een slechte recensie, toen even later de invloedrijke criticus Ehrl-König om het leven werd gebracht, was hij automatisch de logische verdachte. Vanuit veel verschillende oogpunten werd er gekeken naar de gebeurtenissen vlak voor de dood. Andere schrijvers, familieleden, televisiemensen, ze komen aan het woord.

Mijn Duits is best redelijk denk ik, maar dit boek ging toch grotendeels langs me heen. Ik lees de woorden, begrijp wat er staat, maar zie aan het eind van het hoofdstuk niet wat de relatie is tot de rest van het boek, de mening, de bedoeling. Dat is best jammer, want ik had best beter willen begrijpen waar de controverse nou eigenlijk vandaag kwam. Ik had graag willen mee discussiëren met anderen die het boek ook gelezen hebben. Het zal niet lukken. Ik heb het boek uitgelezen, ik begreep ongeveer waar het over ging, daar moet ik het bij laten. Jammer. Denk niet dat ik de vertaling, zo die al bestaat, alsnog zal lezen.

Citaat: “Auf dem Kühler von Ehrl-Königs Jaguar, der am nächsten Morgen immer noch vor der Villa des Verlegers stand, sei der berühmte gelbe Cashmere-Pullover, den der Kritiker in seiner Fernsehshow immer um seine Schultern geschlungen trage, gefunden worden. Von André Ehrl-König fehlte jede spur.” (p.10)

Nummer: 16-025
Titel: Tod eines Kritikers
Auteur: Martin Walser
Taal: Duits
Jaar: 2002
# Pagina’s: 219 (5820)
Categorie: Fictie
ISBN: 3-518-41378-3

Meer:
Martin Walser (wikipedia)
Tod eines Kritikers (wikipedia)
Perlentaucher (recensies)
Spiegel
Zelf lezen (PDF)

Themaweek 7: Boeken